Franz Liszt Kimdir? Büyük Macar Besteci ve Piyano Virtüözü

0
Advertisement

Franz Liszt kimdir? Franz Liszt’in çocukluğu ve müzik yaşamı hakkında bilgiler. Büyük bir piyanist  ve besteci olan Franz Liszt hayatı.

Franz Liszt

Franz Liszt Kimdir

Ünlü bir Macar piyanisti ve bestecisidir. Büyük besteciler arasında pek azının kavuşabildiği mutlu ve parlak bir ömür sürmüştür. Liszt Macaristan’ın Doborjah kasabasında doğdu. Babası dükün hayvanlarına bakarak hayatını kazanırdı. Aynı zamanda amatör bir piyanistti. En büyük dileği de kendisinin başaramadığı işleri çocuklarının başarmalarını sağlayabilmekti. Oğlu Franz’ın daha pek küçük yaşta müziğe karşı büyük bir kabiliyeti olduğunu anlamış onu çalıştırmaya başlamıştı. Tıpkı Mozart’ın babası gibi Liszt’in babası da oğlunun dehasını bütün dünyaya duyurmak istiyordu. Küçük Liszt sabahları güneş doğarken yatağından kalkıp piyanosunun başına geçiyor ve öğleye kadar durmadan çalışıyordu.

Franz Liszt ilk konser gezisine 10 yaşında çıktı. Devrin ünlü piyano öğretmeni Czerny Liszt’in çalışına hayran kalmıştı. O güne kadar hep dahi çocuklara ders verdiği için biraz da bu işten bıkmıştı ama Liszt’in kabiliyetini anlayınca dayanamayıp ona da ders vermeyi üzerine aldı. Bu ilk konserde Beethoven da bulunmuş ve küçük Liszt’in çalışını pek beğenmiş konserden sonra Liszt’i tebrik etmişti.

Franz Liszt 13 yaşında ilk operasını tamamlamıştı. 1827’de baba-oğul Paris’te yeni konserlerin hazırlıkları ile meşgul oldukları bir sırada baba Liszt birdenbire hastalanıp öldü. Son nefesinde oğluna: “Kendini tamamen müziğine ver kadınlardan sakın” diye öğüt verdi.

Liszt’in bestecilik hayatının en parlak devri 1839-1847 yıllarına rastlar. Bu devre içinde dünyanın belli başlı şehirlerinde parlak konserler verdi. Piyano için hepsi birbirinden güzel eserler besteledi. Ona “Piyanonun Paganini’si” diyorlardı. Liszt son derece merhametli bir insandı. Hele fakir meslektaşlarına yardım elini uzatmaktan hiç çekinmezdi. Yeni eser yazan genç besteciler Liszt’in peşinde dolaşırlar ve besteledikleri eserleri onun konserlerde çalmasını sağlamaya çalışırlardı. Liszt İstanbul’a de gelip konser verdi. Padişah Abdülmecit’ten nişan aldı.

Advertisement

Franz Liszt

Liszt 1849’da koro şefi olarak Almanya’da Weimar’a yerleşti. Böylece müzik tarihinin ünlü Weimar alemleri başlamış oluyordu. Liszt genç bestecileri Weimar’da dünyaya tanıtmaya çalışmış Weimar bir “Müzik Kabesi” haline gelmişti. Liszt bu arada genç besteci Wagner’e de büyük iyiliklerde bulunmuştur.

Liszt’in bir tek senfonisi vardır. “Faust” trajedisinden ilham alarak bestelediği bu eser “Faust Senfonisi” diye anılır. Eserlerinin çoğu piyano için bestelenmiştir. Lamartine’in bir şiirinden ilham alarak bestelediği “Prelütler” adındaki senfonik şiiri de Liszt’in en güzel senfonik eserlerinden biridir. Bunun dışında en ünlü eserleri Macar Rapsodileri, Piyano Konçertoları, sonatlardır.

Franz Liszt’in Çocukluğundan Anılar

Franz Liszt zeki ve yaramaz bir çocuktu. Piyano çalmaya pek küçük yaşta başlamıştı. En zor eserleri bile piyanoda rahatça çalabiliyordu. Fakat günün birinde çalışırken elini bir oktavlık açıp iki notaya birden basması gerekince küçük Liszt şaşaladı. Eli henüz piyano üzerinde bir oktav genişliğinde açılacak kadar büyümemişti… Zeki çocuk buna da bir çare buldu. Bir notaya eliyle bastı ötekine de burnunu değdirdi.

Elinin küçüklüğü Liszt’i hep üzüyordu. Nihayet çocuk kendi aklınca buna bir çare buldu. Parmak aralarındaki derileri keserse parmaklarının serbesle-yip açılabileceklerini ummuştu. Usturayı eline aldığı sırada babası yetişti.

Bir bayram sabahı baba Liszt oturdukları kasabanın sahibi Dük’ün evlerinin önünden geçeceğini duymuştu. Liszt’i düke takdim etmek için bundan daha iyi bir fırsat olamazdı. Çocuğa beyaz bayramlık elbiselerini giydirdi ve salonda onun işaretini beklemesini emretti. Liszt salonda tek başına beklerken babasının her zaman barut tozlarını sakladığı kutuyu açmayı düşündü… Acaba barut tozunu ateşe atarsa ne olur diye merak ediyordu. Kutudan bir avuç toz aldı ve sobanın içine attı. Tam o sırada dük de kapılarının önüne yaklaşıyordu. Baba Liszt oğlunu çağırırken müthiş bir infilâk oldu. Küçük Liszt üstü başı, eli yüzü simsiyah bir halde kendini aşağıda dükün arabasının önünde buldu.

Advertisement

Liszt’in diğer çocuklar gibi oyun oynamaya hiç vakti yoktu. Uyku ve yemek saatlerinin dışında hep piyano çalışıyordu. Nihayet günün birinde hastalanınca baba Liszt doktorların tavsiyesine uyarak çocuğunu Bulonya’ya dinlenmeye götürdü. Sabahleyin mayolarını giyip plaja gittiler. Çocukçağız bir müddet bir kenara büzülüp öbür çocukları seyretti. Babası, “Haydi oğlum, sen de çocukların yanına git, onlarla oyna,” diyince Liszt çocukların yanına gitmek zorunda kaldı. Fakat birkaç dakika sonra sapsarı döndü.

“Baba, sen bana onlarla oyna dedin, ama ben çocuklarla nasıl konuşulur bilmiyorum ki oyunlarına katılayım…” O tarihte Liszt, dokuz yaşındaydı.

Kaynak – 2 (Kısaca Hayatı)

Franz LİSZT; 22 Ekim 1811, Ralding — 31 Temmuz 1886, Bayreuth. Macar bestecisi ve piyanistidir. Czerny, Salieri, Paer ve Reicha’nın öğrencisi. Eşine seyrek rastlanır bir piyano virtüözü olarak bütün Avrupa’da ün yapmış, bu ara 1834-44 yıllarında çıktığı konser gezisi sırasında İstanbul’a da gelip konser vermiştir. Liszt 1848 yılında Weimar’a yerleşmiş, orayı Avrupa’nın başlıca sanat merkezlerinden biri yapmış, cağın müziğini korumuş, genç bestecileri, bu arada Wagner’i desteklemiştir. 1859 yılında Weimar’daki müzik yöneticiliği görevinden ayrılmış, iki yıl sonra Roma’da dünyadan uzak bir yaşam sürmeye başlamış, 1865 yılında papaz olmuştur.

1869 yılında yeniden Weimar’a dönmüş, çalışmalarını Weimar, Roma ve Budapeşte arasında bölmüştür. Liszt’in besteci olarak değeri tartışılagelmektedir. Genellikle, müziğinde aşırı gösteriş ve yüzeyde değerlere öncelik verdiği savunulmaktadır. Piyano ve orkestra yapıtlarını Weimar’da geçirdiği yıllar süresince vermiş, Roma’da daha çok dinsel yapıtlar bestelemiştir. Piyano yazısına getirdiği yenilikleri sonraki birçok besteci (özellikle Ravel) izlemiş, orkestra müziğinde «senfonik şiir» ortamında, sonraki bestecilere temel hazırlamıştır.

Başlıca yapıtları; en önemlileri «Prometheus», «Mazeppa», «Hungaria», «Hunların Savaşı», «Tasso» ve «Les Préludes» olan 13 senfonik şiir, «Faust» senfonisi, piyano için iki konçerto, piyano için Macar Rapsodileri, «Années de Pèlerinage», «Mephisto Valsleri», «Paganini Düzenlemeleri», «Consolations», «Etudes» v.b.


Leave A Reply