Fren nedir? Fren sistemleri nasıl çalışır ve belli başlı fren çeşitleri hakkında genel bilgiler
Bir hareketi durdurmak için kullanılan araçlara «fren» elenir. Birçok çeşitleri vardır. Hepsi de ya bir dönmeyi, ya da başka çeşit bir hareketi önlemek için kullanılır.
Frenin en basit örneğini bisiklette görürüz. Bilindiği gibi, yürüyen bir bisikleti durdurmak için fren çubukları elle çekilir. Çubuklar çekilince tekerlekler üzerine ikişer lâstik parçası bastırılmış olur. Bu basıncın doğurduğu sürtünme kuvveti de tekerleklerin dönmesine engel olarak bisikleti durdurur. Tekerleğe uygulanan basınç ne kadar fazla ise sürtünme kuvveti de o kadar büyük olur, dolayısı ile, bisiklet o kadar büyük bir fren kuvvetiyle durdurulur. Demek ki, böyle sürtünmeye dayanan frenlerde fren kuvvetinin şiddeti, sürtünme kuvvetiyle doğru orantılıdır. Buna benzer bir fren şekli otomobillerde kullanılır.
Mekanik Fren : Sürtünmeyle çalışan frenlere «mekanik frenler» denir. Kullanıldıkları yere, işe uygun olarak birçok çeşitleri vardır. Bazılarında dönmeyi durdurmak için dişliler, mandallar kullanılır.
Hidrolik Fren : Bazı frenlerde sürtünme kuvveti yağ basıncı ile sağlanır. Bu çeşit frenlere “hidrolik fren” denir.
Ayar Freni : Bazı frenler ise belli sınırlardan sonra otomatik olarak çalışırlar. Haraketi ya tamamane durdurur, ya da istenen değere getirir. Bu tarz frenlere de ayar freni denir.
Savurma Freni : Merkezkaç kuvvet ile çalışan frenlerdir. Savunma Frenleri özel amaçlar ile bazı yerlerde kullanılır.
Elektrik Fren : Elektrik motorlarının durdurulmasında kullanılır. Motorlar, jeneratörler özel montajlarda bağlanarak çeşitli frenlemeler sağlanır. Bu çeşit frenler en çok tramvaylarda, elektrikli trenlerde ve vinçlerde kullanılır. Bunların bir özelliği de frenleme sırasında bir miktar enerjiyi de faydalı enerjiye çevirmesidir. Örneğin fren yapan bir tramvay, kendini besleyen elektrik şebekesine bir miktar enerji gönderebilir.
