Geçmişten Günümüze Oyuncaklar, Oyuncağın Tarihçesi ve Çeşitleri

0
Advertisement

Oyuncak nedir, geçmişten günümüze oyuncakların özellikleri, tarihçesi nedir? Oyuncak çeşitleri, eskiden kullanılan oyuncaklar hakkında bilgi.

oyuncak

Geçmişten Günümüze Oyuncaklar

Oyuncak, çocuk ya da bebeklerin oyun aracı olarak kullandığı nesnedir. Biçimi, kullanımı ve anlamı döneme ve kültüre göre çeşitlilik gösterir. Oyuncak, çocuğun yerden alıp at diye bindiği bir daldan, 18. yüzyılın Avrupa saraylarında hem çocukları, hem de yetişkinleri eğlendiren karmaşık mekanik araçlara kadar değişebilir. Birçok ülkenin müzelerinde, asıl işlevleri bilinmemekle birlikte çocukların oyuncak olarak kullandığı düşünülen eski nesneler sergilenir. Bugün bilinen en eski oyuncak toptur. Oyuncakla oynamada iki temel süreç etkilidir: Taklit ve öğrenme. En eski oyun türlerinin korunma içgüdüsünden ortaya çıktığı düşünülebilir. Çoğu kültürde gençlere öğretilen ilk şeylerden biri silah kullanmaktır. Davul tokmağı, golf ya da hokey sopası, cirit, ıstaka gibi oyun araçları büyük olasılıkla sopa gibi kullanılan ağaç dallarından türemiş, oyun ya da spor araçları da başlangıçta birer silah olarak görülmüştür. Ortaçağdan kalma çok sayıda oyuncak asker ve silah vardır. Günümüzde de çoğu silah ve askeri aracın oyuncağı yapılmaktadır.

Taşbebekler

Temel oyuncaklardan biri de taşbebektir. Her çağda ve her kültürde çocuklar insan, hayvan ya da gündelik yaşamda kullanılan eşyaların küçük birer kopyası olan oyuncaklarla oynamıştır. Hareketli oyuncakların çoğu bu türdendir: Kullanılmaktan çok, hayranlık duyulan, sevilen değerli nesnelerdir. Hareketli oyuncaklar büyük çeşitlilik gösterir. Temel fizik kurallarıyla ilgili birçok deney belki de ilk kez oyuncaklarla yapılmıştır. Denge ve karşı denge, tekerlek, salıncak, sarkaç, uçma, merkezkaç kuvvet, magnetizm, zemberek gibi pek çok araç ve ilkeden oyuncak yapımında yararlanılır. Çağdaş teknolojik gelişmeler sayesinde küçük elektrikli trenler, kendi kendine hare-
ket eden oyuncak arabalar, uzaktan kumandalı model uçaklar, yürümek, konuşmak gibi marifetleri olan bebekler ve başka karmaşık oyuncaklar üretilmiştir.

Eski Roma’da hem çocukların, hem de yetişkinlerin oynadığı aşık oyunu büyük olasılıkla zar ve beştaş oyunlarının ilk biçimidir. Çoğu talih oyununun temel öğesi olan zar ve başka bazı oyuncaklar da eski dinlerdeki büyülü araçlarla fetişlerden türemiştir. Meksika’daki Ölüler Günü’nde şekerden zarif kafatasları, mezarlar ve melekler yapılır; temelde dinsel nitelik taşıyan bu nesneler çocukların elinde oynayıp yenecek oyuncaklara dönüşür. Noel ağacı süslemeleri ve Paskalya yumurtaları dinsel kökenli oyuncakların öbür örnekleridir. Puebloların kachina bebekleri temelde öğretici birer kutsal nesne olsa da çocukların elinde ister istemez oyuncağa dönüşür.

kachina bebekleri

kachina bebekleri

Sanayileşme sonucu geleneksel kültürün hızla yok olmasına karşın, birçok ülkede ileri teknoloji ürünü oyuncakların yanı sıra hâlâ böyle geleneksel oyuncaklara rastlanmaktadır. Türkiye’de de, fabrikada imal edilmiş oyuncakların yanı sıra, çoğunlukla çocukların kendilerinin yaptığı böyle oyuncaklar vardır.

Advertisement

Eyüp Oyuncakları

Osmanlı döneminde oyuncakçılığın merkezi İstanbul’un Eyüp semtiydi. Eyüp oyuncağı diye ün kazanan ve bu semtteki oyuncakçılar çarşısında yapılıp satılan oyuncaklar başka kentlere de gönderilirdi. Öteki kentlerde de, çocukların ilgi duyduğu yiyeceklerin yanı sıra oyuncak da satan dükkânlar vardı.

Eyüp oyuncakları

Eyüp oyuncakları

Köy ve kasaba oyuncaklarında genellikle çevrede bulunan ve kolaylıkla elde edilebilecek malzeme kullanılır. Bez, kıl ya da yün, mısır koçanı, ceviz, pancar, söğüt dalı gibi bitkisel maddeler; kolay işlenebilen aktoprak ya da kireç kayası ile tel ve tahta oyuncakların malzemesini oluşturur. Pancar, kabak ve hıyardan yapılan arabalar, koyun ve keçi aşıkları, yassı ve yuvarlak taşlar köy çocuklarının başlıca oyuncaklarıdır.

Yaygın oyuncaklardan biri de kız çocukların çok sevdiği bebeklerdir. Çocuklar için bir oyun aracı olma yanında dikiş, nakış öğrenme ve çocuk bakımına hazırlık gibi işlevleri de olan yapma bebekler günümüzde hemen hemen unutulmuş, fabrikalarda üretilenler yaygınlık kazanmıştır.


Leave A Reply