Gelgit Nedir?

Gelgit olayı nedir? Gelgit nasıl olur? Gelgit olayı üzerine çalışma yapan bilim adamları, gelgit olayı hakkında bilgi.

Gelgit; Ay ve Güneş’in yerküre üzerindeki çekim güçleri nedeniyle deniz yüzünde, özellikle ana denizlerde su düzeyinin alçalması ve kabarması olayıdır. Meddücezir de denir. Her gün (24 saat 50 dakika) iki kez (12 saat 25 dakikada bir) sular yükselir. Bunların arasında bir kez de sular alçalır. Kabaran sular her defasında alçak kıyıları ve haliçleri istila eder. Güneş’in de, Ay’ın yarısı kadar olmak üzere gelgit etkisi vardır. Ay ve Güneş’in aynı boylam üzerinde olmaları, bir başka deyişle yeniay ve dolunay günlerinde bu iki çekim etkisi birbirine eklendiğinden kabarma en yüksek noktasındadır. Ay ilk dördün ya da son dördün günlerinde ise Güneş ve Ay’ın etkileri birbirine karşıt olduğundan kabarma en düşük noktasındadır.

1687’de Isaac Newton (1643-1727) gelgit olayını çekim yasalarıyla açıklayarak gelgitin bilimsel temelini oluşturdu. Newton’un kuramı şuydu: Ay’ın çekimi Yer’i etkilerken, yerçekimi gücünü azaltmakta ve kendisiyle aynı boylam üzerinde olan ve bulunduğumuz noktanın taban karşıtı noktasındaki suların yerçekimine uymasını engeller ve sular böylece kabarır. Newton’dan sonra Daniel Menoulli hidrodinamiği oluşturduysa da (1798) olayı akışkanlar mekaniğine bağlı açıklamaya dayayamadı.Laplace 1799′ da gelgit yüksekliğini belirten formülü oluşturunca gelgitlerin yüksekliği önceden hesaplanabildi. Bunların dışında Kelvin, Darwin, Jacobi, Henri, Poincare, Liapunov gelgit olayı üzerinde çalışmalar yaptılar.