İzlanda’da bulunan Geysir ve Strokkur; Volkanik ısınmanın yol açtığı kule yüksekliğinde bir kaynar püskürmesi, dünyanın bütün sıcak su kaynaklarına ismini verdi.
Geysir ve Strokkur
Bir kaynama kabının içinde kaynayıp fokurdayan su, tebeşir beyazı bir püskürmeyle birlikte, beş katlı bir apartman yüksekliğine kadar fışkırır. Olağanüstü güzellikteki bu manzara yedi veya sekiz dakika sürdükten sonra sakinleşir. Sonra aniden bir su sütunu daha roket gibi havaya fırlar ve bu kez yaklaşık 30 m yükseldikten sonra dev bir pervanenin rüzgarıyla taşınır. Püskürme durmaksızın devam eder ve bu su kaynağı sürekli olarak kendini aşarak 60 m yüksekliğe kadar püskürür. Sonunda çok güçlü bir gümbürtüyle haşlayıcı bir buhar sütunu çıkar ve ortalık yine eski sessizliğine bürünür.
Burası, etkin olduğu 1930’lu yıllarda İzlanda’nın en gözde turistik merkezlerinden biriyken, ismi ‘geyser’ veya ‘gusher’ olan, Geysir sıcak su kaynağıdır. Bugün buraya gelen ziyaretçiler onun yerine muhtemelen daha çok küçük komşusu Strokkur’un performansını izleyebiliyor; Btrokkur da her on dakikada bir kaynıyor ve ardından da 22 metreye kadar yükselebilen kaynar sular püskürtüyor.
Geysir ve Strokkur ormanlık bir vadide bulunuyor; yeraltının derinliklerinden gelen kaynama gürültüleri, yukarıdan rahatlıkla duyulabilen yaklaşık 50 sıcak su kaynağının yer aldığı bir bölge burası. Gayzer alanından ilk kez 1294 yılında, bir depremin birkaç sıcak su kaynağını yerle bir edip, iki tane yenisini, muhtemelen de Geysir ve Strokkur’u yarattığı dönemde söz ediliyor. Geysir neredeyse ün kazandığı 1647 yılından bu yana bir turizm merkezi. O zamanlar her gün püskürüyor-muş. 1800 yılı civarlarında ise Geysir, günde birkaç kez ve hatta bir keresinde 24 saat içinde tam 14 kez püskürmüş. Buna karşılık 1907’de neredeyse 30 yıl sürecek bir sessizliğe gömülmüş. 1935 yılındaysa bir miktar su boşaltılarak yapay yollarla püskürme sağlanmış, böylece de alttaki suyun basıncı düşmüş. Artık nadiren püskürüyor ama performansı eskisi kadar etkileyici.
İzlanda’nın sıcak su kaynakları
İzlanda’da tıpkı Geysir ve Strokkur gibi yaklaşık 3000 sıcak su kaynağı, buhar menfezi, çamur banyosu ve gayzer bulunuyor. Kuzeyde, turistlerin ayaklarım yakmamak için üzerine bastıkları her yere dikkat etmek zorunda oldukları Namaskard’ın kaynar, sülfürlü çamur ocakları da buna dahil. Orta Çağ’da volkanların cehennemin kapısı olduğuna inanılırmış ama modern İzlanda’da volkanik ısınmanın neden olduğu doğal sıcak sudan evleri ısıtmak için yararlanılıyor.
Bölgede ardı arkası kesilmeyen dramatik türbülans gösterilerinden biri 14 Kasım 1963’de gerçekleşti; İzlanda’nın güney kıyısında 3600 metre yüksekliğinde bir bulut kabardı denizden. Ama bu fışkıran bir gayzer değil, yeni bir adanın, Surtsey’in doğuşuydu. Deniz altındaki volkanik püskürmenin enkazından oluşmuş minyatür bir İzlanda’ydı bu.
