Gıdalarda kullanılan katkı maddeleri, bu maddelerin etkileri, zararları, elde edilişi, kullanım alanları.Gıda Katkıları Rehberi.
Albumin@
Ambergris@ : balinadan elde edilir
Arachidonic acid@ : karaciğer, beyin veya hayvani beze ve yağlardan elde edilir
Aronia : aronia arbutifolia‘dan elde edilir; tat arttırıcı olarak jöle, puding, unlu tatlılar, yoğurt, süt tatlıları, krema, homojenize peynir, şekerleme, gevrek kekler, meyve kremaları, dondurma ve çabuk içeceklerde kullanılır
Aspartic acid@ : aspartamdan elde edilir (bkz E951)
Betaine@ : yağdan elde edilir
Biotin : vitamin B kompleksinin uzantısı olan renksiz bir vitamin; özellikle maya, karaciğer ve yumurta sarısında bulunur; bilinen bir yan etkisi yok, araştırılıyor
Kafein : doğal olarak çay, kola meyvesi ve kahvede görülen bir alkali; yüksek dozlarda zehirlidir; kalp çarpıntısı, yüksek tansiyon, kusma, adale kasılması, başağrısı, diyare (ishal), sık idrara çıkma, su kaybı, uykusuzluk, mide krampı, el titremeleri ve seğirmelere sebep olabilir; müshil rolü oynar, ayrıca vücuttaki depolanmış kalsiyum miktarını azaltır; hafif yatıştırıcı olarak kullanılır
Casein : sütün gluten ile benzerlik gösteren moleküler yapıya sahip bir fosfoproteinidir; celiac hastaları korunmalıdır
Catalase@ : sığır ciğerinden elde edilir
Cholesterin@
Tarçın : ağaç kabuğundan yapılan bir baharat; alerjik olabilir
Citrus Red No.2 : hayvanlarda kansere neden olmuştur; portakal kabuklarının boyanmasında kullanılır
Clove Bud Oil : karanfil tomurcuğu (syzygium atmaticum) ndan damıtılan naturel yağ; alerjik olabilir
Civet@ : kediden elde edilir
Colin bitartrate@ : hayvani doku
Collagen@
Enzyme@
Erythritol@ : mısır nişastasından alınan bir şeker (dextrose) ile başlayan bir mayalama süreci ile üretilir, dana midesinden de elde edilir; içecekler ve şekerleme ürünlerinde tatlandırıcı olarak kullanılır
Ethyl Vanillin : yapay vanilya kokulandırıcı, aslından 3 1/2 kez daha güçlü ve ucuz, bu da neden üreticilerin hafif içecekler, dondurma ve fırınlanmış ürünlerde bu maddeyi kullandıklarını açıklıyor; genel olarak güvenli kabul edilir
Evans Blue CI Direct Blue 53 : deri yangısı
FD&C Green No.3 Fast Green : mesane tümörüne neden olur
FD&C Red No.102 New Coccine: alerjen; gıdalarda kullanımına izin verilmez
FD&C Yellow No.11 : deri yangısı
Fructose : bu karbohidrat saf şeker (monosaccharide) doğal olarak balda ve taze sebzelerde bulunur; fırıncılar onu kek, ekmek ve kurabiyeleri esmerleştirmek için kullanırlar
Gentian Violet CI Basic Violet No.3 : deri yangısı
Glucuronolactone, Glucuronic acid@ : doğal olarak vücutta meydana gelen bir maddedir, karaciğerde glucose‘dan yapılır, metabolizmanın uyarılmasına ve böylece vücuttan zehirlerin atılmasına yardım eder; ayrıca bitkilerde (başlıca reçinelerde) bulunur ve ayrıca tüm hayvanlarda lif ve bağlantı dokularının önemli bir unsurudur
Glycerides : yağ komponentleridir; stabilize sosis ve sucuk, domuz yağı, bitkisel yağlar, margarin ve hamur yağında kullanılır, en yaygın olanı (FDA* katı sınırlar empoze etse de) “monoglyceride citrate” tır
Gliadin : buğday, ana maddesidir; ekmek, pasta, kek, kurabiye ve bir çok fırınlanmış üründe; şehriye ve makarnada ana katkıdır; celiac hastaları korunmalıdır
Guaiacol : kimyasal ürünlerde balgam sökücü olarak kullanılır
Hormone@
Hydrolyzed Vegetable Protein (HVP) : tahıl gluteni; gluten, monocotyledonae (monocots) cinsinin alt kategorisi olan bitkilerde bulunan proteindir; bu bitkiler buğday, yulaf, arpa ve çavdarın da içinde bulunduğu tahıl familyasının elemanıdırlar (türevleri malt, nişasta, hidrolize bitki proteinleri, tekstürize bitki proteinleri, sirke, alkol ve tatlandırıcılardır); celiac hastaları korunmalıdır, celiac hastalığı (celiac sprue veya gluten-sensitive enteropathy) ince bağırsak mukozasındaki bir hassasiyetin sebep olmasıyla besinlerin kötü emilimi şeklinde ortaya çıkan kronik bir hastalıktır; paketlenmiş hazır gıdalar, gıda türevleri ve konserve ürünlerde, ayrıca ilaç hazırlama ve özellikle vitamin ve mineral ilavelerinde kullanılır
Hydrolyzed Plant Protein (HPP) : HVP ile aynı
Keratin@ : saç ve tüyden elde edilir
Lipid, Lipoid@
Lysin-L@
Lysin-DL@ : erythritol ile benzer madde
Maltodextrin, Mdltrin : doğal, kompleks bir karbohidrattır, (dextrose, fructose, sucrose gibi) temel şeker değildir; patates veya mısır nişastasından elde edilebilir; tatlı, meşrubat, bira, dondurma, konserve, süt tozu, kek, bisküvi ve ekmek gibi ürünler için gıda endüstrisinde; ayrıca ilaç, tekstil, matbaacılık ve boyacılık, kağıt yapımı, petrol sondaj sektöründe de kullanılır; genel olarak güvenli sayılır
Menthol : özellikle nane yağında bulunan kristal alkol, keskin koku ve serinletici özelliğe sahiptir; alerjik olabilir
Metionine@ : proteinden elde edilir
Neutral Red : deri yangısı
Nucleıc acid@ : hücrelerden elde edilir
Oleamine, Oleic acid@
Rennet@ : dana midesinden elde edilen peynir mayası
Oxysterin@
Palmitic acid@
Panthenol@
Phenylalanine, Phenylanine : temel amino asit; vücut onu bazı hormonlar (epinephrine, norepinephrine, thyroxine, cholecystokinin) ve melanin‘i, (esmer deri pigmenti) üretmek için kullanır; cholecystokinin iştah azalmasına yol açar (bu, biçimli bir vücut veya sabit kilo oluşturmak için faydalı olabilir); phenylalanine’in ağrı azaltıcı etkisi, atletik insanlarda kuvvetli egzersizlerin yol açtığı adale, bağ, eklem ve kiriş ağrıları, kızarma ve kasılmaların giderilmesi için kullanılabilir
Phenylephrine : burun tıkanıklığını gideren dekongestan; eczacılıkta kullanılır; yan etkileri bulantı, mide rahatsızlığı, iştah kaybı, asabiye, huzursuzluk, baş dönmesi, baş ağrısı, göğüs ağrısı, çarpıntı, bunalım, korku, zor veya ağrılı idrar atışı ve uykusuzluktur
Phospholipide@ : peynir mayası
Polypeptides@
PolyVinylPolyPyrrolidone, PVPP : birayı berraklaştırmak ve raf ömrünü arttırmak amacıyla fenolik bileşimleri ayırıp çıkarmak için eklenen beyaz toz
Progesterone@
Salicylate : salisilik asit tuzu; şekerleme, pasta ve hafif içeceklerde kullanılır
Quinine dihydrochloride, Quinine sulfate : chinchona ağacının kabuğundan çıkarılan zehirli alkaloid; tatlandırıcı olarak sodalı meşrubatlarda (öncelikle limon ve tonik) ve malaria hastalığının tedavisinde kullanılır; yan etkileri başağrısı, bulantı, kulak çınlaması ve bulanık görmedir; FDA* kullanılabilecek miktarı sınırlamıştır
Taurine : temel olmayan amino asit; methionine ve cysteine amino asitlerinin sentezi ile karaciğerde üretilir, B6 vitamini sürece yardım eder; insülin aktivitesi üzerinde etki yapabileceğinden, diabetik ve hypoglisemik hastalar tıbbi gözetim altında kullanmalıdır; aşırı tüketim diyare ve peptik ülsere yol açabilir
Thiamine : B1 vitamini kaynağı; enerji metabolizmasında bir koenzim olarak çalışır, iştahı, beslenme ve sinir sistemlerini destekler; yüksek dozlardaki yan etkileri başağrısı, asabiye, nabız artışı, titreme ve zafiyettir
Thimerosal : civa içeren çok etkili bir koruyucu; FDA* 30dan fazla lisanslı aşı ve biyolojik ürünlerde kullanıldığını tahmin etmektedir; civa zamanla vücuttan atılır; sinir sistemi civanın bütün formlarına karşı çok duyarlıdır, yüksek seviyede metalik, inorganik veya organik civaya maruz kalma, beyin, böbrekler ve cenin gelişmesinde kalıcı hasara yol açabilir, beyindeki fonsiyonunun etkisi asabiye, ürkeklik, titreme, görme veya duyma değişikliği ve hafıza problemleri ile sonuçlanabilir
Torula : kağıt yapımındaki hamurlama esnasında yan ürün olarak ağaç şekerinden elde edilen yüksek protein; S tipi, bebe mamaları ve zahirelerde, F tipi, sığır, balık ve tavukların besinlerinde kullanılır; saman nezlesi ve astım açısından alerjendir
Çinko : insanlar için temel eleman; doğal olarak et (özellikle karaciğer), balık (özellikle kabuklular), mercimek, lifli yeşil sebzeler, tüm tahıllar (buğday dahil), bira mayası, peynir, süt, fındık, ayçiçeği ve susamda görülür; zehirli dozları kusma, diyare (ishal), huzursuzluk, mide rahatsızlığı, bağışıklık ve kansızlığa; aşırı dozları HDL (“iyi”) kolesterol seviyesini düşürüp kalp hastalığı riskini arttırabilir
* ‘Gıda ve İlaç Yönetimi’ (USA)
“@” Kesin veya muhtemelen hayvan (çoğunlukla domuz) kökenli katkılar
