Birinci ve İkinci Dünya Savaşı arasındaki dönemde Avrupa’da, İtalya, İspanya ve Almanya’da meydana gelen siyasi gelişmeler ve politikalar nelerdir, açıklamaları.
İtalya
Kaynak: commons.wikimedia.org
I. Dünya Savaşı’ndan galip devlet olarak ayrılmasına rağmen istediğini alamayan ve İtilaf Devletleri’yle görüş ayrılığına düşen İtalya, dar bir sömürge alanıyla sanayisini beslemeye çalışıyordu. 1922’den 1943’e kadar devam eden diktatörlük döneminde Benito Mussolini’nin amacı, Paris Barış Konferansı’nda küçük düşürülen İtalya’yı güçlendirmek, Afrika’dan Akdeniz’e uzanan büyük bir sömürge imparatorluğu kurmak ve eski Roma İmparatorluğu’nu yeniden meydana getirmekti.
İspanya
I. Dünya Savaşı İspanya’yı büyük ölçüde etkiledi. Fransa, İspanya’nın bazı topraklarına saldırıp işgal etti. General Primoderivera, çıkan ayaklanmaları bastırarak ülkede diktatörlüğünü ilan etti ise de 1930 yılında iktidardan düştü. Ertesi yıl yapılan seçimleri cumhuriyetçiler kazanınca Kral XVIII. Alfonso ülkeyi terk etti.
1936’da yapılan seçimlerde sol kesimin başarılı olması üzerine 17 Temmuz 1936 – 1 Nisan 1939 yılları arasında milliyetçiler ile Cumhuriyetçiler arasında iç savaş başladı. Savaş, General Francisco Franco’nun komutasındaki milliyetçi güçlerin seçimle işbaşına gelen cumhuriyetçi “Halk Cephesi” koalisyonuna karşı ayaklanmasıyla başladı. İspanya’da büyük yıkıma yol açan iç savaş, milliyetçilerin zaferi ile sonlandı. F. Franco’nun, ölümüne kadar süren diktatörlük dönemi başladı.
Picasso “Guernica” Tablosu
Adolf Hitler ve Benito Mussolini iç savaş sırasında Francisco Franco’nun emrine birer uçak filosu gönderip Fas’tan İspanya’ya 13.500 kişi taşıdılar. Cumhuriyetçiler ise SSCB’nin desteğini aldılar. Bu savaşta Almanya hava taktiklerini ve teorilerini denemek fırsatı buldu. Bunlar içinde en önemlisi 27 Nisan 1937 tarihinde Guernica’nın yoğun hava bombardımanı ile yok edilmesiydi.
İspanyol hükümeti, Paris’teki 1937 Dünya Fuarı kapsamındaki “Modern Hayatta Sanat ve Teknik Sergisi”nin İspanya’ya ayrılan bölümünde sergilenmek üzere, Pablo Picasso’ya büyük bir duvar resmi sipariş etti. O sırada gerçekleşen hava saldırısından etkilenen Picasso, saldırıdan sonraki on beş gün içinde duvar resmini tamamladı. Böylece İspanya’daki iç savaşa diğer ülkelerin ilgisini çekmiş oldu. “Guernica” savaş trajedilerinin ve savaşın bireyler üzerindeki acı verici etkilerinin bir özetidir. Tablo zaman içinde, savaşın yarattığı trajedilerin anımsatıcısı, savaş karşıtı ve barış yanlısı düşüncelerin sembolü hâline geldi.
Mart 1939’da Falanjistler (General F. Franco’nun yönettiği grup) yarım milyon ölü, yaralı; bir milyondan fazla sürgün ve sınırsız tahribata neden olarak ülke yönetimine hâkim oldular. 1939’da iç savaşın sona ermesiyle F. Franco devlet başkanı oldu, -ispanya, II. Dünya Savaşı’na katılmadı- F. Franco savaştan sonra da yerini korudu.
Almanya
I. Dünya Savaşı’nın sonlarında çıkan askerî ayaklanma sonucunda 9 Kasım 1918’de imparatorluk yönetimine son verilip cumhuriyet ilan edildi. Ancak iç karışıklıklar daha da çoğaldı, grevler, ayaklanmalar devam etti. İç politika ve ekonomik yönden tam bir kargaşa ve çöküntü içine düştü. Versailles Antlaşması ile getirilen yükümlülüklerin meydana getirdiği tepki, cumhuriyetin iç ve dış politikadaki başarısızlıkları, ekonomik durumun bozukluğu, işsizlik sorunu huzursuzluğun gittikçe çoğalmasına, sağ akımın güçlenmesine neden oldu. Bu sırada Fransızların savaş tazminatını ödemediği gerekçesiyle Almanya’nın Rhur bölgesini işgal etmesi duyulan tepkiyi daha da artırdı. Bu süreçte ülkede Nasyonal-Sosyalist Parti (Nazi Partisi) iktidara geldi.
Nazi Partisi, 1918’de Alman işçi Partisi adı ile Münih’te kuruldu, 1920’de Nasyonal-Sosyalist Alman işçi Partisi olarak adını değiştirdi.
1919’da Adolf Hitler lider olduktan sonra aşırı sağcı ucu temsil ederek örgütlenmeye ve taraftar kazanmaya başladı. İşsizliğe çare bulunacağını vadederek ve Yahudi düşmanlığını körükleyerek güçlenmeye devam etti. Bu sıralarda, Versailles Antlaşması’nın Alman bütçesine yüklediği savaş tazminatı, ülkenin ekonomik durumunu kötüleştirmekte idi. Nazi Partisi, başlangıçtan beri Versailles Antlaşması’nın karşısında olup bunun kaldırılmasını istiyordu ve propagandasını bu yönde sürdürüyordu. 1930 seçimlerinde 107, 1932 seçimlerinde ise 608 üyelikten 230’unu kazanarak ülkenin en büyük partisi hâline geldi. Cumhurbaşkanı Hindenburg, 30 Ocak 1933’te başbakanlığa Adolf Hitler’i atadı, Nazi Partisi iktidara geldi. Versailles (Versay) Antlaşması ile Milletler Cemiyetinin yönetimine bırakılan Saar bölgesi halk oylamasıyla Almanya’ya dâhil oldu. Adolf Hitler zorunlu askerliği yasaklayan antlaşma hükmünü iptal etti. Asker sayısını arttırdığı gibi, silahlanmaya da başladı.
