Gökkuşağı Nedir, nasıl oluşur? Gökkuşağı renkleri ve özellikleri nelerdir? Gökkuşağı ile ilgili bilgi, oluşunu ve hakkında hikayeler.
Kaynak: pixabay.com
Gökkuşağı
Hiç gökkuşağı gördünüz mü? Görmedinizse gelecek yaza muhakkak görmeye çalışınız. Gökkuşağını, gökte sağnak esnasında güneş çıktığı zaman arayınız. Eğer sağnak öğleden sonra olursa gökkuşağını gökyüzünün doğu kısmında, sabahleyin olursa batı kısmında arayınız. Gökkuşağını görmek için daima güneşe arkanızı veriniz. Gökkuşağını günün ortasında aramayınız. Hiç bir vakit o zaman gökkuşağı olmaz.
Gökkuşağının resmini yapmak için, altı renk lazımdır. Bu renkler mor, mavi, yeşil, şan, turuncu ve kırmızıdır. Bu renkler, bir cam prizma’dan baktığınız zaman gördüğünüz renklerin aynıdır Bunlar güneş ışığındaki renklerdir. Gökkuşağı, kendisini meydana getiren renklere ayrılmış güneş ışığıdır.
Belki size gökkuşağında yedi renk olduğunu söylemişlerdir. Bunlar: Mor, lacivert, mavi, yeşil, sarı, turuncu, kırmızıdır.
Gökkuşağı, güneş ışığının havadaki küçük su damlaları içinden geçmesinden meydana gelir. Su damlaları, güneş ışığını renklerine ayırır. Çok defa bir bahçe hortumunun ince su serpintiler rinde de gökkuşağı renklerini görebilirsiniz. Bir çeşme veya çavlan serpintilerinde de gökkuşağının renkleri görülebilir.
Sağnaktan sonra gökyüzünde bazen iki gökkuşağı görebilirsiniz. Böyle iki gökkuşağı olunca, bir tanesi ötekinden daha parlak olur. Daha parlak olan gökkuşağında üstteki renk kırmızı alttaki mordur. İkinci gökkuşağında renkler tersine döner, mor, kuşağın üstünde, kırmızı altındadır.
İki gökkuşağı olduğu zaman bir tanesini havadaki küçük su damlalarının üst kısımlarından geçen güneş ışığı, ötekisini alt kısımlarından geçen güneş ışığı meydana getirir.
Yükseklerde uçan bir uçaktan baktığınız zaman, gökkuşağını bir daire şeklinde görürsünüz. Yelden baktığınız zaman, sadece dairenin bir kısmı görülür, ve dairenin uçları yere değiyormuş gibi gelir.
Gökkuşağının ucunu bulmaya çalıştınız mı? Çalıştınızsa bulmaktan vazgeçmişsinizdir. Gökkuşağının ucunu bulamazsınız. Ne kadar giderseniz gidiniz gökkuşağı kaybolmazsa daima sizden ileridedir.
Gökkuşağı Nasıl Oluşur?
Düşmekte olan yağmur damlacıklarında güneş ışınlarının kırılıp yansımasıyla gökyüzünde oluşan yedi renkli, kemer biçimindeki görüntüye gökkuşağı denilmektedir. Halk dilinde alkım, ebekuşağı, alaimisema, ebemkuşağı, elegimsağma, hacılarkuşağı, yağmurkuşağı gibi adlarla da anılır.
Genellikle ikindiye doğru sağanak yağışların geçmesinden sonra sıklıkla gözlenir. Gökkuşağında ortaya çıkan kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor renkler güneşli ve aynı zamanda yağmurlu havalarda yağmur damlacıklarının güneş ışınlarını bir prizma gibi tayflarına ayırması ile oluşur. Tipik bir gökkuşağı tam ya da kısmi bir yay biçiminde ya da eş merkezli arklardan oluşur. Genellikle güneş ışığında görülürlerse de ay ışığında ya da yapay ışıkta da görülebilir.
Gökkuşağının gözlemciye göre uzaklığı sabit olmayıp görüş uzaklığıyla doğru orantılıdır. Gökkuşağını oluşturan yağmur damlaları güneş ışığının tersindedir. Bu nedenle gözlemcinin göreceği gökkuşağı ya yarıçapı açı cinsinden 42° ya da 50° içinde olur. Güneşin yüksekliği 52°’yi geçerse gökkuşağı oluşmaz. 42° olan birinci gökkuşağında kırmızı renk dışta mor renk iç kesimdedir. 50 yarıçaplı gökkuşağında renk dizilişi bunun tersidir.
Yerden yükseldikçe, örneğin yüksekten uçan bir uçaktan gökkuşağı tam bir daire olarak gözlenir. Bu iki gökkuşağının dışında bazen kırmızı ya da kırmızı-yeşil renklerden oluşan daha sönük küçük ikinci kuşak da görülür. Gerekli koşulların oluşması durumunda su fıskiyelerinin çağlayan çevrelerinin ve soğuk havalarda buz kristallerinin yansıttığı küçük çaplı gökkuşakları da seyrek olarak gözlenir.
Gökkuşağına dair hikayeler
Eski zaman insanları gökkuşağının neden meydana geldiğini onun güneş ışığından başka bir şey olmadığını bilmiyorlardı. Güneş ışığının değişik renklerden meydana geldiğini ve su damlalarının güneş ışığını kendi renklerine ayırdığını bilmiyorlardı.
Tabii ne olduğunu bilmedikleri bu gökkuşakları onları hayrete düşürüyordu. Bunun için gökkuşaklarına dair bir çok hikayeler uydurmuşlardır.
Söylenen eski hikayelerden birine göre gökkuşağı gök ile yer arasında bir köprüdür. Gökyüzünde yaşayan Tanrıların yeryüzüne inmek için bir köprüye ihtiyaçları olduğu zaman gökyüzüne bir gökkuşağı konur.
Bir başka hikayeye göre, gökkuşağının iki ucunda da birer çömlek altın vardır. Gökkuşağının ucunu kim bulursa altın çömleği alıp zengin olur. Gökkuşağının uçlarında tabii altın çömlekler yoktur. Olsa bile onları kimse elde edemez. Çünkü gökkuşağının uçlarına kimse gidemez. Gökkuşağının altından geçen kızların erkek oldukları da söylenirdi.
