Göl nedir? Göller nasıl oluşur? Göl çeşitleri ve özellikleri nelerdir? Bir gölün ölmesi nedir? Göller hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Göl; yeryüzündeki bir çukuru dolduran hareketsiz su kütlesidir. Bu çukurlar çok çeşitli biçimlerde oluşur ve içlerindeki su tatlı veya tuzlu olabilir.
Bir çukuru; yağmur, çukur içine akan dereler ya da yeraltı kaynakları doldurabilir. Birçok bitki türü ve yabani hayvana önemli doğal ortamlar oluşturmasının yanında, göller; insanların; su ihtiyacını giderdikleri, avlandıkları, ulaşım için ya da eğlence için kullandıkları bir kaynaktır.
BÜYÜK DERİNLİKLER
Yer kabuğunun bazı bölümlerinin kırılması ya da göçmesi neticesinde oluşan büyük vadilerde, yer yüzünün en derin gölleri bulunur. Sibirya‘da bulunan Baykal Gölü‘nün derinliği 1.600 metredir ve 30 milyon yıldan daha önce oluşmuştur. Dünyanın en eski ve en derin gölüdür. Diğer derin göller arasında Nyasa Gölü (Malavi) ve Turkana Gölü (Kenya) bulunur.
Baykal Gölü
BİR GÖLÜN ÖLMESİ
Göller oluştuktan sonra ölmeye başlarlar. Göle akan nehirler, taşıdıkları kum ve çakıllarla delta ve gölün dibini dolduran çamur ve kum tabakası oluşturur. Aynı zamanda; gölden ayrılan nehir suları, gölün su seviyesini azaltan bir geçit (boğaz) açarlar. Er geç; azalan su seviyesi ve artan çamur ve kum tabakası nedeniyle göl, kuru bir toprağa dönüşür.
BUZUL SULARI
Göllerin büyük bölümü, yaklaşık 10.000 yıl önce, son Buz Devri’nde geri çekilen buzulların bıraktıkları çukurlarda oluşmuştur. Diğerleri; buzulların sürüklediği kaya yığınları arasında meydana gelen çöküntülerde oluşmuştur. Kuzey Amerika Büyük Gölü ve İskoç göllerinin büyük bölümü bu biçimde oluşmuştur.
Tuz Gölü
TUZ GÖLLERİ
Bazen, göller çıkışı olmayan bir çukurda oluşur. Bu durumda; su buharlaşacak ve arkasında büyük tuz çökeltisi bırakacaktır. İsrail ve Ürdün arasında bulunan Ölü Deniz (esasında bir göldür) deniz suyundan sekiz kat daha tuzludur.
- U biçimli göl; dolanarak akan bir nehrin kavisli bölümünün kopmasıyla oluşur.
- Krater gölleri sönmüş volkanların tepesinde ya da gök taşı kraterlerinde oluşur.
- En derin göller, fay hattında yer alan kayaların çökmesi neticesinde oluşan vadi gölleridir.
EŞSİZ YABANİ HAYVANLAR
Büyük göller kendi yabani hayvanlarını ve bitkilerini barındırır. Baykal Gölü, hiçbir yerde bulunmayan, yaklaşık; 1.500 bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapmaktadır. Örneğin; Baykal ayı balığı, tatlı suda yaşayan az sayıdaki ayı balığından bir tanesidir. Ancak; birçok canlı türünü yok eden sanayinin kirliliği; birçok göl için en önemli problemlerden bir tanesidir.
