Gösterme belirteçleri, zarfları nelerdir? Gösterme belirtecinin kullanımı, örnek cümleler. Gösterme belirteci ile ilgili cümleler.
Gösterme Belirteci (Zarfı) Nedir? Örnekler
Gösterme belirteci eylem ve eylemsileri gösterme yoluyla belirler.
Gösterme belirteci olan işte, tanıtma görevini de yapar. Eylem ve eylemsileri etkilediğinde belirteç görevindedir. Türlü anlam incelikleri verir:
a) Eylemi gösterme yoluyla kesinleştirir: İşte söylüyorum; Aradığın işte geliyor… gibi.
“İşte, 1910’da köylülerimizin, kasabalılarımızın görünüşü bu.”
“İşte o Koca Halil ne yapar yapar da o yanar döner, yeraltı kuşunu yakalar.”
b) Yüklemi kesinleştirirken özneyi de belirtir: İşte bu adam söyledi; İşte bu yaptı… gibi.
“İşte 9 Eylül’de biz
El süngü
Ayak pala
Gözümüz mızrak
Göğüs alınyazısı
Yine tam 100 bin kişiyiz İzmir’e girerken.”
İşte gösterme sözcüğü burada hem biz öznesini, hem de girerken eylemsisini güçlendirmiştir. Bu durum vurguya göre değişebilir.
c) Yinelemeli kullanımlarla anlatıma bir güven, meydan okuma, övünme katar: İşte ben, işte annem buradayız…
“İşte at, işte meydan” (Atasözü)
“İşte hendek, işte deve” (Atasözü)
ç) Yüklemleri düşmüş tümcelerde kızgınlığı, övgü, boyun eğişi gösterir: İşte okulu bitirmemenin sonucu; İşte haylazlığın sonu; İşte çalışmanın ödülü gibi.
d) Belirteçleri de pekiştirir: İşte şimdi gelecek; İşte hemen görürsün; İşte şimdi yandın gibi. ‘
“Ali başını kaldırdı: İşte ana, böyle, dedi.”
“Hacı: Tamam, dedi. İşte böyle oldu.”
e) Tümce sonuna gelirse belirtme anlamı kesinl’eşir: Ne olacak geldim işte; Söyledim işte gibi.88
“Aç kalır ölürüm, ölürüm işte.“
“Bir daha hiç dönmem. Dönmem işte.“
