Grizu Nedir? Grizu Patlaması Neden ve Nasıl Olur? Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Maden ocaklarında meydana gelen istenmeyen sonuçları olan madencilerin şehit düşmesine sebep veren grizu ya da grizu patlaması nedir?

grizu

Grizu

Patlayabilen bir gaz karışımıdır. Kömür ocaklarında bulunur. Bitkilerin çok uzun süre içinde havasız yerlerde çürümesiyle kömürler meydana gelirken bu sırada doğan metan gazı da yeryüzüne çıkamaz, kömür tabakaları arasında kalır. Kömür ocakları açılınca bu gaz ocak içine yayılır.

Hava, yakıcı bir gaz karışımıdır, bütün yanıcı gazlarla belirli bir oranda patlama yapar. Kömür ocaklarında patlayıcılık sınırına gelmiş bulunan metan-hava karışımına «grizu» denir. Alevle, her hangi bir kıvılcımla karşılaşınca şiddetle patlar, büyük facialara yol açar.

Grizu patlamalarını önlemek için İngiliz kimyacısı Davy özel tipte bir emniyet lambası yapmıştır. Ocaklarda aydınlatma araçlarından doğan patlama tehlikesi bu lâmbalarla ortadan kalkmıştır.

Maden ocaklarında oluşacak olan grizu patlamalarından insanların ölmesi günümüz modern dünyasında normal karşılanmamaktadır. Grizu sonucu oluşacak kazalar önlenebilir kazalardır. Madenlerde yaşanabilecek hiç bir kaza insanın kaderinde vardır denilerek değil önlem alınmamış denilerek açıklanabilir.

Advertisement

Kaynak 2

Grizu; kömür ocaklarında bulunan ve metan-hava karışımından oluşan gazdır. Havada % 5-% 14 oranında bulunması durumunda yüksek derecede patlayıcılık ve yanıcılık özelliği görülür.

Kömürün emdiği metan gazının kömür tabakalarının kırılması sonucu havaya karışmasıyla oluşur. Metan-hava karışımları alev ya da sürtünmeyle ortaya çıkan kıvılcımla ateş alabilir. Metan gazının yol açabileceği bir patlamanın önlenmesi amacıyla özel elektrik donanımları tasarlanmıştır. Bazı madenlerde bu tür bir kaza olasılığını azaltmak için yalnızca basınçlı havayla uyarılan makineler kullanılır. Grizu gazının zararlı etkisinin azaltılması amacıyla madenlerde büyük hacimli gaz dolaşım sistemleri kullanılır. Madenlerde, hava bulunması doğal sayılabilecek metan miktarı % 1 – % 2 arasında değişir. Grizu gazının saptanması ve havalandırma tekniklerindeki tüm ilerlemelere karşın tehlikeli gaz birikimleri ve bunların kaçınılmaz sonucu olan grizu patlamaları henüz tamamen önlenmemiştir. Avrupa’da kullanılan ve metan drenajı adıyla tanınan bir yöntem aracılığıyla kömür katmanlarında açılan delikler aracılığıyla yanıcı gaz yüzeye taşarak tehlikenin azaltılması söz konusudur. Grizu patlamalarından korunmanın bir yolu da grizu emniyet lambası kullanmaktır. Emniyet lambaları metan-hava karışımlarının yanı sıra oksijenden yoksun atmosferlerin belirlenmesi için de kullanılır. Tüm önlemlere ve dikkatlere karşın, gerek ülkemizde, gerekse dünyada grizu patlamasıyla birçok işçi yaşamını yitirmektedir.


Leave A Reply