Gübrelerin Çevreye Etkileri Nelerdir? Zararları Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Gübrelerin çevreye olan etkileri, zararları nelerdir? Ötrofikasyon nedir, toprağı ve çevreyi nasıl etkiler, hakkında bilgi.

Gübrelerin Çevreye Etkileri Nelerdir?

Gübreler çiftçilerin aynı topraktan bir yılda daha fazla ürün elde etmelerini sağlar, iyi bir uygulama olduğu görünmesine karşılık bazı problemleri de beraberinde getirir.

el arabası toprak

Kaynak: pixabay.com

Tarımsal uygulamaların en önemlilerinden birisi olan kimyasal gübreleme bir yandan üretimde katkılar sağlarken diğer yandan da birtakım olumsuzluklara neden olabilmektedir. Gübrelerin çevreye olan zararlı etkileri dolaylı ve doğrudan etkiler olarak değerlendirilebilir.

Gereğinden fazla ve uzun süreli gübre kullanıldığında; topraklarda tuzlanma, ağır metal birikimi, besin maddesi dengesizliği, mikroorganizma etkinliğinin bozulması, sularda ötrofikasyon ve nitrat birikimi, havaya azot ve kükürt içeren gazların verilmesi, ozon tabakasının incelmesi, sera etkisi gibi çevresel problemler oluşmaya başlamaktadır. Kimyasal gübrelerin çevreye olan olumsuz etkilerinden en önemlileri aşağıda belirtilmiştir.

Toprak Tuzluluğu

Bitkiler toprağın belirli bir pH değeri arasında büyür. Ancak yoğun kimyasal gübreleme sonucu toprağın pH değeri değişir. Organizmaların çalışması engellenir ve denge bozulur. Toprağı analiz etmeden gübre kullanmak toprağı organik maddelerce fakirleştirmekte ve toprağın yapısını bozmaktadır. Yapı bozulduğunda bitki gelişmesi yavaşlayarak durmaktadır.

Sularda Nitrat Birikimi

Yüksek oranda azotlu gübre kullanımı sonucu toprakta birikmektedir. Biriken bu nitrat koşullara göre değişen miktarlarda yıkanarak toprak derinliğine hareket ederek içme suları ve akarsulara karışarak nitrat miktarı artar. Sulardaki yüksek nitrat seviyesi, canlılığın azalmasına, ölü çocuk doğumlarına, düşük doğum ağırlıklarına ve çiftlik hayvanlarında kilo kayıplarına neden olmaktadır.

Advertisement

Artan azotlu gübre kullanımı havayı olumsuz etkileyen amonyak ve azot oksit gazlarının çıkışlarına da neden olabilmektedir. Artan miktarlarda atmosfere geçen diazot monoksit gazı ozon tabakasının parçalanmasına sebep olmaktadır.

Ötrofikasyon

Ötrofikasyon, sularda azotlu ve fosforlu bileşiklerin miktarlarının artması sonucu alg ve yüksek su bitkilerinin oluşması ve miktarlarının artmasıyla oksijen miktarı azalır. Bu şekilde su kalitesinin ve su yaşam ortamının bozulmasına ötrofikasyon adı verilir.

Fosforlu gübrelerin yüzey akışları ile taşınmaları sonucu içme suları ve diğer akarsularda bulunan fosfat miktarı yükselir.

Ağır Metal Birikimi

Gübreler toprağa önemli oranlarda toksik element bırakılmaktadır. Bu toksik elementlerden en önemlileri kadmiyum, kurşun, nikel, arsenik ve bakırdır. Bu ağır metallerin toprağa ulaşması daha çok fosforlu gübreler ve bu gübrelerin ham maddelerinden kaynaklanmaktadır.

Kontrolsüz gübre kullanımı sonucunda su kaynaklarına karışan zehirli maddeler diğer canlıların da hayatını tehlikeye sokmuşlardır.

Advertisement

Organik Gübreler

Kimyasal gübrelerin uzun süre kullanımı verimi artırmanın yanında, toprakta yorgunluğa ve canlılığın azalmasına sebep olmaktadır. Bu durum toprağın çoraklaşmasını hızlandırmaktadır. Toprakta su ve oksijeni tutan, besin maddelerini soğuran, mikroorganizma faaliyetini hızlandıran en önemli etmen organik maddelerdir. Organik maddeler; hayvansal, bitkisel ve humus esaslı kaynaklardır. Hayvansal ve bitkisel organik maddeler 8 ay gibi kısa ömürlü olduğundan toprağın yapısına kimyasal gübreler gibi zararlı değildirler.

Humus, hayvansal ve bitkisel maddelerin binlerce yıl toprak altında ayrışması ile doğal olarak oluşan ideal bir organik gübredir. İçerdiği asitler ile toprağın yapısını ve bileşimini düzenleyip bitkide gelişmeyi teşvik eder. Doğal humuslar uzun ömürlü organik maddeler olup besin maddelerini en yüksek düzeyde soğurarak bu besin maddelerini bitkiye yavaş yavaş ve uzun zamanda verirler.


Leave A Reply