Gülhane Parkı Tarihi ve Özellikleri Nelerdir?

2
Advertisement

İstanbul’un önemli alanlarından olan Gülhane Parkı hakkında bilgi. Gülhane Parkının tarihi ile ilgili bilgiler.

Gülhane Parkından Bir Görüntü

İstanbul’da Sarayburnu ile Alemdar arasında Topkapı Sarayı‘nın yanında kuzey yönünden denize yaslanmış bir parktır. Şehrin bu en büyük parkı çeşitli ağaçlarla örtülüdür. Yüzölçümü ortalama 100.000 m2 olan Gülhane Parkı’nın içinde ayrıca pek çok eski anıt ve yapı kalıntıları da vardır.

Gülhane Parkı eskiden Topkapı Sarayı‘nın bahçesiydi. Yeni Saray diye anılan Topkapı Sarayı Sarayburnu gibi İstanbul’un bu en güzel yerine yapılırken Gülhane Parkı’nı da içine alan geniş alan zeytinlikti. Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldıktan sonra önceleri şimdiki Üniversite’nin bulunduğu yerde yaptırdığı sarayda oturdu. Sonra Yeni Saray 1475’te yapılınca buraya taşındı. Saray’ın çevresine 1478’de duvar yaptırdı.

Saray’ın iç bahçeleri yanında Gülhane bir koru olarak ayrı özellik taşırdı. Koruda cins ağaçlardan başka çeşitli çiçekler, bu arada en çok güzel güller yetiştirilirdi.

Korunun içinde cins bitkilerin yanı sıra bazı yapılar da vardır. Bunun yanında İshak Paşa köşkü I. Selim’in iki Mermer Köşkü bunların arasındadır. Ayrıca I. Abdülhamit taralından yaptırılan Gülhane Kasrı da önemli yapılardandı. Bunların şimdi kalıntıları vardır.

Advertisement

Parkın Alemdar yönündeki Soğukçeşme kapısının yanında I. Ahmet Çeşmesi, parkın dışında Zeynep Sultan Camisi koruyu çevreleyen tarihi yapılardır. Gene Alemdar tarafında Gülhane Parkı’nı çevreleyen duvarın sağ köşesindeki Alay Köşkü tarihi önemi olan bir yerdir. Sarayburnu rıhtımında eskiden Bizanslılar’dan kalma Aya Barbaro kapısı vardı.

II. Mahmut bu kapıyı yıktırıp yerine topların koruduğu güzel bir saray yaptırdı. Bu saray 1862’de yanmıştır. Gene bu burun çevresinde Gotlar Anıtı, birçok kapılar, bodrumlar vardı ki en büyükleri Bizanslılar’dan kalma Aya Sotiri Manastırı’na aitti. Burada ayrıca Sinan Paşa tarafından yaptırılıp III. Murat’a hediye edilen köşkün kalıntıları da göze çarpar.

Topkapı Sarayı ile Gülhane Parkı arasında hem Sarayburnu hem de Alemdar ve Ayasofya yönlerinde yollar vardır. Padişahlar ve saray halkı koruya bu yollardan gidip gelirlerdi. Ayrıca padişahın dairesinden koruya giden gizli bir yol da vardı. Bu yol eskiden Sarayburnu yönünde olan köşklere çıkardı.

Parkın sağ tarafından Topkapı Sarayı’na giden yolda şimdi müzeler bulunmaktadır. Bu müzelerin altında bazı büyük bodrumlar vardır. Bunların Bizans İmparatoru Arcadius tarafından yaptırılan hamamlara ait olduğu sanılmaktadır.

Osmanlı Sarayı’nın 400 yıldan fazla bahçesi olan Gülhane Parkı 1912’de İstanbul Şehremini (Belediye Başkanı) Cemil Paşa (Topuzlu) zamanında düzenlenerek bir park haline getirildi ve halka açıldı. Gene aynı yıl içinde Cemil Paşa’nın çalışmaları ile Sultanahmet Parkı, Kısıklı Parkı, Yıldız Korusu halka açılmıştı.

Cumhuriyet devrinde Gülhane Parkı Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’ndan sonra İstanbul semtinde ilk ayak bastığı yer olarak ayrı bir önem kazandı. Sarayburnu’nda bunu anmak için 1927’de Atatürk’ün ilk heykeli dikildi. Park o tarihten beri, halkın çok sevdiği bir gezinti yeridir. 1950’den 1958’e kadar İstanbul Belediyesi tarafından düzenlenen «Bahar ve Çiçek Bayramı» Gülhane Parkı’nda açıldı. Burada küçük çapta bir de «Hayvanat Bahçesi» kurulmuştu. Deniz kıyısında oluşu, parka ayrı bir özellik verir.

Advertisement

Gülhane Parkı’nın tarihe geçen bir önemli yönü de Tanzimat hareketinin başlangıcı sayılan Islahat Fermanı’nın 1839’da burada okunmasıdır. 3 Kasım tarihli olan Ferman Padişah I. Abdülmecit‘le devlet büyükleri’nin, elçilerin önünde 101 pare top atıldıktan sonra o zaman Hariciye Nazırı (Dışişleri Bakanı) olan Mustafa Reşit Paşa tarafından okundu. Türkiye’nin Batılılaşma hareketinde ilk adımın atıldığı yer olarak da Gülhane adı önemli bir yer tutar.


2 yorum

Reply To fatma Cancel Reply