Güneydoğu Anadolu bölgesinin yüzey şekilleri ile ilgili olarak genel bilgilerin yer aldığı ve bu konuda temel bilgilerin verildiği yazımız.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Türkiye’nin yeryüzü şekilleri en silik olan bölgesidir. Bölge kuzeyden Güneydoğu Toroslar yayı ile kuşatılmıştır. Buradan başlayarak bölgenin güneyine doğru yükselti azalır, siyasi sınırlarımız yakınında 500 metreye kadar iner. Bu silik bölge içinde çevresine göre oldukça kabarık olan engebelere rastlanabilir: Urfa doğusunda yükseklikleri 800 metre civarında olan Susuz Dağı, Tektek Dağları gibi.
Bölgenin en önemli engebelerinden biri Diyarbakır’ın güneybatısında 1.919 metreye yükselen Karacadağ’dır. Bu dağ koyu renkli lavların yığılması ile ortaya çıkmış, oldukça eski bir sönmüş volkan kütlesidir.
Güneydoğu Anadolu’nun diğer bir engebesi de bölgenin güneyinde uzanan Mardin eşiğidir. Bu eşiğin doğu kesimine Midyat Dağları adı verilir. Buradan başlayarak batıya doğru uzanan Mardin eşiği, bu yönde Mazı Dağı kesiminde sona erer. Bu eşiğin yükseltisi 1.500 metreyi geçmez. Mardin eşiği ile Karacadağ, Güneydoğu Anadolu düzlüklerini ikiye ayırır.
Bunlardan kuzeydeki düzlük Diyarbakır havzasıdır. Ekseninden Dicle vadisi geçen bu havzanın kuzeydoğusunda petrol bulunan Raman Dağı vardır (1.223 metre) Bölgenin güneyindeki düzlüklerden en önemlisi Urfa güneyinde Suriye sınırına doğru genişleyen Harran Ovası’dır. Güneydoğu Anadolu’nun güneybatı kesiminde Fırat’ın birbirinden ayırdığı Urfa ve Gaziantep düzlükleri bulunur.
