Güvercinler nasıl hayvanlardır? Güvercinlerin özellikleri, çeşitleri, haber güvercinlerinin tarihte kullanımı ve özellikleri hakkında bilgi.
Güvercin; Orta büyüklükte, kısa boyunlu, küçük başlı, kısa ayaklı bir kuştur. Dünyanın her yerinde yaşar. Birçok cinsi vardır. Güvercinler ya çift çift, ya da büyük topluluklar halinde yaşarlar. Yalnız teknelerle beslenirler. Kanatları sivri olduğu için hızlı uçarlar. Kısa bacakları sürekli, hızlı koşmaya elverişli değildir. Tüyleri gergin, vücutlarına iyice yapışıktır.
Güvercinlerde aile hayatı vardır; hattâ eşlerin bütün ömür boyunca birlikte yaşadığı söylenir. Dişi güvercin çok defa iki yumurta yapar. Yumurtadan çıkan yavrular tamamen çıplak olduğu gibi gözleri de kapalıdır. Güvercinler bu âciz yavruları «güvercin sütü» ile besler: Erkek ve dişi güvercinin bir çift kursağı vardır. Kuluçka zamanında süte benzeyen bir salgı çıkarır, yavrularını ilk günlerde bununla beslerler.
Bugün dünyada yaşayan güvercin çeşitleri 650’den fazladır. Yabani güvercinler ormanlık yerlerde, kırlarda yaşar, su yakınlarını pek severler. Kuzeyde yaşayanlar göçücü, daha ılık yerlerde yaşayanlar yerli ve geçici kuşlardır.
Şehirlerde yaşayan evcil güvercinler şehrin isli, dumanlı havasından hoşlanıyor gibidir. Dünyanın birçok şehirlerinde, parklarda, cami ve kilise avlularında, meydanlarda güvercinlere rastlanır. Gelip geçenler bunları tanelerle beslerler.
Güvercinler çok eski çağlardan beri evcilleştirilmiştir. İlkel insanların güvercine karşı büyük sevgisi vardı. Bir kimsenin zenginliği de beslediği güvercinlerin çokluğu ile ölçülürdü. Güvercin yetiştiriciler, 130 çeşit evcil güvercin yetiştirmiştir.
Yurdumuzda da güvercinlerin birkaç çeşidi yaşar. Bunların başlıcası «tahtalı güvercin», «kaya güvercini», «mavi güvercin» ve «kumru» dur. Kumruların da «âdi kumru» ve «küçük kumru» olmak üzere iki çeşidi vardır.
Haber Güvercinleri
Güvercinlerin şaşılacak derecede kuvvetli bir yön bulma özelliği vardır. Yüzlerce kilometre uzaktan uçup yollarını bulabilirler. İnsanlar çok eskiden beri güvercinlerin bu özelliğinden faydalanmayı düşünmüştür. Bu sevimli kuşların ilk defa M. Ö. 3000 yıllarında V. Mısır hanedanı tarafından evcilleştirilmeye başlandığı biliniyor, islâm devletlerinde muhabere maksadıyla güvercin kullanılması çok yaygındır; pek muntazam teşkilâta bağlanmış bir servisti. Caesar bazı savaşlarında güvercinlerden haberci olarak faydalanmış, Cengiz Han da fütuhatı sırasında haber güvercinleri kullanmıştı.
Haber güvercinleri I. ve II. Dünya Savaşı sıralarında da kullanıldı. Hele telefon ve telsiz konuşmalarının güç yapıldığı I. Dünya Savaşı’nda bu kuşlar büyük faydalar sağladılar. Güvercinler cephe gerisinde belirli bir yerde besleniyor içlerinden bir kısmı gerektiği zaman kullanılmak üzere siperlere götürülüyordu. 24 saat içinde kullanılması gerekmezse her hangi bir haber yazılarak geri gönderilir, böylece hayvan alışkanlığını kaybetmemiş olurdu. Siperlerden haber götürecek kuşlar daima çift olarak uçurulur, ikisi de aynı haberi taşır. Böylece, biri ölecek olursa öbürü haberi yerine ulaştırmış olur. I. Dünya Savaşı’nda 100.000 haber güvercini kullanılmıştır. II. Dünya Savaşı’nda da haber güvercinlerinden faydalanıldı. Bu arada, savaş uçaklarının taşıdığı güvercinler bir düşme veya mecburi iniş sırasında çok faydalı oluyordu. Bugün de birçok ordularda haber güvercini yetiştiriliyor.
Saatte 100 kilometre
Haber güvercinlerinin en iyileri bile ortalık karardıktan sonra uçmaz. Haber güvercinleri 28 günlük olur olmaz eğitim görmeye başlar. Bu eğitimlerde onlara tuzaklara tutulmaması, uzaktan bırakılınca yuvaya dönmesi öğretilir. Güvercinin yuvaya dönme isteği ve kabiliyeti, henüz sebebi tamamen anlaşılamamış bir olaydır. Haberci kuşun hızı, cinsine, yetiştirilmesine bağlıdır. Çok fazla sıcak, soğuk, fırtına, yağmur güvercinin yerini kolayca bulmasını önleyen sebepler arasındadır. Bazı ordularda yetiştirilen güvercinler rahat rahat 1.500 km. lik bir mesafeyi uçabiliyor. Güvercinlerle gönderilecek haberler özel tüplere konarak hayvanın sırtına bağlanır. Haber güvercinlerinin uçuş hızı saatte 100 km. ye yakındır.
Güvercinler yarış maksadıyla de beslenirler. Bu alanda Belçika büyük ün kazanmıştır.
Güvercinler; güvercin, kumru, üveyk gibi kuşları içine alan bir kuş takımıdır.
