H Harfi nedir? H Harfinin özellikleri, H harfinin tarihçesi, H harfi ile ilgili bilgi.
H, h, Türk alfabesinin 10. harfidir. Alfabemizde ünsüzler arasında sekizinci sırada yer alan H, bir soluk sesi olup, soluğun alt damağın ön kesiminden geçirilmesiyle çıkarılır. Türkçeye öteki dillerden geçmiş bir harf olup, bu nedenle Orta Asya dönemindeki Türkçede dolayısıyla Göktürk dilinde h sesi bulunmaz. Sogh, Uygur, Mani ve Brahmi alfabelerinde ise yabancı kökenli sözcüklerde bulunur. Mısır hiyerogliflerinde dört yanı çevrili bir avlu biçimiyle simgelenir. İbranice ve öteki Sami dillerinde soluk ve gırtlaktan olmak üzere kii h sesi vardır. Arapçada soluk (he), gırtlak (hı) ve üstdamak (ha) h’si olmak üzere üç tanedir. Bu üç ses Osmanlı alfabesinde de vardır.
Günümüz Türkçesinde sözcük başında genellikle hayvan, havuz, hava, hokkabaz, huy gibi Batı diller kökenli sözcüklerde görülür. Türkçe kökenli sözcük başlarındaki h’ler ise eski Türkçe’deki k sesinin zamanla artdamak h’sine (ha) ve giderek soluk h’sine dönüşmesinden oluşmuştur: Halı (kalı), hani (kanı), hatun (katun), hanım (kanum), hangi (kangı) vb. Birtakım edatların (hem) yansımaların (ihışırtı, harıldı, horultu vb) ve kimi ünlemlerin (hey, hop, hu, haydi) başında yer alır. Ayrıca kimi Türkçe sözcüklerin başında h türemelerine rastlanır: höyük (öyük), hörgüç (örgüç) vb. Kimi Anadolu ağızlarında sözcük başlarında h türemeleri sıklıkta kullanılır: Havlu (avlu), hayva (ayva) vb. Bu arada sözcük ortası ya da sonlarındaki k seslerinin yine Anadolu ağızlarında h’ye dönüşmesi yaygındır: Toprah (toprak), ehmet (ekmek), çardah (çardak), bah (bak), sıcah (sıcak) vb. Bu arada özellikle Trakya ağzında sözcük başlarındaki h seslerinin düştüğüne tanık olunur: Üşmen (Hüsmen),emen (hemen), arman (harman), er (her), baar (bahar), ab er (haber) vb. Batı dillerinin hemen tümünde bulunursa da bir kısım illerde tınısızdır. Baltaya benzediği için aş (hache) diye adlandırıldığı Fransızcada sözcük başlarında (hopi-tal, heure, haut) tınısız olan, h, c ünsüzünün ardına eklendiğinde ş, ünsüzünün görevini üstelenir. Chat, chari-ot, chapelle vb. C ve r ünsüzlerinin arasında yer alınca da c’ye k ünsüzün işlevini yükler: Chrome, chriteen, İtalyanca Romencede ise c ünsüzüyle birleşerek k sesini verir: veçhe, perche vb.
