Hacılar Höyüğü nerededir? Hacılar Höyüğünün özellikleri, tarihçesi, hakkında bilgi.
Hacılar Höyüğü; Burdur İli, Merkez İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlı yerleşim yeri olan Hacılar’daki tarih öncesine ait höyüğün çapı, yaklaşık 135 m, yüksekliği 5 m.’dir.
1957-1960 arasında İngiliz arkeoloğu James Mellaart tarafından kazıldı. Kazılar sonucu üç kültür dönemi saptandı. Yeniden eskiye doğru I-V. tabakalar İlk Kalkolitik Çağ, VI-IX. tabakalar Son Neolitik ve
IX. tabakanın altında yer alan I-VII. tabakaları çanak çömleksiz Neolitik Çağ’a aittir. Hacılar’ın ilk yerleşmesi çanak çömlek yapımının bilinmediği evredir. VII. ve V. tabakalarına ait yalnız sıvalı taban parçaları bulundu. V. yapı katından başlayarak odalar küçük ve dörtgen planlıdır. Duvarlar kerpiçten yapılmıştır. IV. tabakada duvarlar taş temellidir. Oda tabanları kırmızı aşı boyasıyla boyanarak pedahlanmıştır. Odalarda ve avlularda oval fırınlar, dörtgen ocaklar vardır. Çanak çömleksiz evrenin küçük buluntuları azdır. Taştan civalı yassı ufak baltalar, kesikler ve boncuklar bulundu. Mermerden yapılmış birkaç kap dışında çanak çömlek ve mezarlar yoktur. Oda tabanları ve ocak kenarlarına bırakılmış insan kafataslarından burada bir kafatası ya da ata kültü olduğu sanılır. Çanak çömleksiz evrenin V. tabakasından alman kömür parçalarının yapılan C14 ölçümleri, bu tabakanın günümüzden 8700 yıl önceye ait olduğunu kanıtladı. Hacılar’ın ikinci kültür katı olan Son Neolitik Çağ tabakaları mimarlığı, çeşitli üzük buluntuları ve çanak çömleğiyle bir kent görünümündedir. Yapı planı dörtgendir. Duvarlar, üstü kerpiç taş temellidir. Evlerin giriş geniş yandadır. Evlerin içindeki ocaklar çoğunlukla duvarlara bitişik yapılmıştır. Duvarlarda dolap biçimli nişlerin içinde pişmiş toprak insan figürinleri bulunmuştur. Tümü kadınları betimleyen ve bazılarının üzeri boyalı olan bu figürinler Anadolu’da Ana Tanrıça düşüncesinin ilk izleri olmalıdır. Son Neolitik evrenin VI. tabakanın evlerinde üzerine insan betimleri yapılmış yassı kil levhaların evlerin koruyucu eşyaları olmalıdır.
Hacılar Son Neolitik Çağ İÖ 5750-5650 arasına tarihlenir. Hacıların son kültür katı İlk Kalkolitik Çağ V-I. yapı katlarını içerir. Yapı planı dikdörtgen ya da karedir. III. tabakada yüzlerce kazık deliğinin bulunması, bir çitin varlığını düşündürür. İlk Kalkolitik Çağ’ın II. tabakası gelişkin bir mimarlığa sahiptir. Kentin kalınlığı 1.5-3 m. arasında değişen kerpiç bir surla çevrilidir. Kuzeybatı, kuzeydoğu ve güneydoğuda üç kapısı vardır. II. kat en eskisi a olan iki evrelidir. (II A, II B). II A tabakası yangın geçirdikten sonra bazı değişikliklerle IIB evresinde kullanılmıştır. II B ise bir süre sonra yeni gelen ve Hacılar I’i kuran halk tarafından ortadan kaldırılır. I. tabaka mimarlık ve çanak-çömleğiyle önceki tabakalardan değişiktir. Evlerde kapı aralığına rastlanması ve duvarların kalın olması, evlerin iki katlı olduğunu ve alt katlarının depo olarak kullanıldığını göstermektedir. Depolara girişin üst kattan olduğu sanılır. Hacılar’ın Son Neolitik ağ çanak çömleği arasında boya bezekliler azdır. İlk Kalkolitik Çağ’da boya bezekliler çoğalır. II. tabakanın çanak çömleği fantastik, I. tabakanın ise yatay paralel çizgiler, zikzak, üçgen vb boya bezeklidir. Hacılar’ın mezarlığının bulunmaması, ölülerin kent dışına gömüldüklerini gösterir. Ok ucu ve bıçakların az sayıda bulunması avcılığın gerilediğini, arpa ve buğday kalıntılarının çok olmasıysa tarımın gelişim aşamasını yansıtır. Hacılar İÖ 5200 yıllarına doğru terkedilmiş ve bir daha yerleşilmemiştir. Hacılar’ın buluntuları Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir.
