Haçlı Seferlerinin Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir? (Maddeler Halinde)

16
Advertisement

Haçlı seferleri kimler tarafından ve neden gerçekleşmiştir? Birinciden sekizinciye kadar Haçlı seferlerinin nedenleri ve sonuçları.

HAÇLI SEFERLERİ (1096-1270)

XI. yüzyılın sonlarında başlayıp XII. yüzyılın sonlarına kadar devam eden, Hıristiyanların kutsal Kudüs şehrini almak, Türk-İslam ilerleyişini durdurmak, doğunun zenginliklerini ele geçirmek amacıyla yaptıkları savaşlara, “Haçlı Savaşları” denir.

► Bu savaşlarda Hıristiyanlar saldırıda, Müslümanlar savunmadadır.

İkinci Haçlı Seferi sırasında bir savaşın William of Tyre's Histoire d'Outremer'ından 14. yüzyıl minyatürü

İkinci Haçlı Seferi sırasında bir savaşın William of Tyre’s Histoire d’Outremer’ından 14. yüzyıl minyatürü (Kaynak : wikipedia.org)

Haçlı Seferlerinin Nedenleri:
1. Ekonomik nedenler:
  • a) Doğu ülkelerinin zenginliği
  • b) Avrupa’nın yokluk içinde bulunması
2. Dinsel nedenler:
  • a) Hristiyanların kutsal yerleri geri almak istemeleri
  • b) Kilise ve papalık teşkilatının halkı kışkırtması ve din adamlarının etki alanlarını genişletmek istemeleri
  • c) Hristiyanların Kudüs’ü ziyaret edince cennete gideceklerine inanmaları
  • d) Kluni tarikatının çalışmaları
  • e) Katolik kilisesinin Ortodoks kilisesini etkisi altına almak istemesi
3. Sosyal ve Siyasal nedenler:
  1. Merkezi krallıkların yeniden güç kazanma istekleri
  2. Derebeylerin doğuda da feodal düzeni kurmak istemeleri
  3. Soyluların macera arzulan ve serilerin yeni toprak ve zenginlikler elde etmek istekleri
  4. Türklerin kısa sürede Anadolu’ya sahip olması (Malazgirt Savaşı)
  5. Bizans’ın Türklere karşı Avrupa’dan yardım istemesi.

NOT: Müslüman ülkeler, iç çatışmalar mezhep kavgaları nedenleriyle zayıflamışlar, haçlı seferlerine karşı koyacak güçleri kalmamıştı. Haçlı tehlikesini önleyen Türkler olmuştur.

1204'te Ortodoks şehri Konstantinopolis'in haçlılar tarafından fethi (BNF Arsenal MS 5090, 15. yüzyıl)

1204’te Ortodoks şehri Konstantinopolis’in haçlılar tarafından fethi (BNF Arsenal MS 5090, 15. yüzyıl) (Kaynak : wikipedia.org)

1. Haçlı Seferi (1096):

Krallar katılmamış, derebeyleri katılmıştır. Bizans İmparatoru, Anadolu’da alınacak yerlerin Bizans’a verilmesi şartıyla haçlıları Anadolu’ya geçirdi. Haçlılar İznik’i aldı. Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan haçlı ordusuyla savaşmıştır. Haçlılar Urfa’yı ele geçirerek, Kudüs’ü almışlardır. Kudüs Krallığı adı altında bir devlet kurdular. Urfa, Antakya, Trablus kontluklarını kurarak, Kudüs Krallığına bağlandı.

2. Haçlı Seferi (1147-1149)
  • Neden: Musul Atabey’i İmadettin Zengi’nin Urfa’yı Hıristiyanlardan alması. Papanın çağrısı üzerine ikinci sefer başladı. Fransa Kralı VII. Lui ile Alman İmparatoru III. Konrad bu savaşa katıldı.
  • Sonuç: Anadolu Selçuklu Sultanı I. Mesud, Alman İmparatorunu Konya ovasında yendi. VII. Lui Antalya yoluyla Suriye’ye geçti. Haçlılar bu seferden sonra Anadolu üzerinden sefer yapamadılar.
3. Haçlı Seferi (1189-1192):
  • Neden: Selahaddin Eyyubi’nin Latin Krallığına karşı saldırıya geçti. Hittin savaşında, krallığın ordusunu bozguna uğrattı ve Kudüs’ü 1187 ‘de aldı. Alman İmparatoru Frederik Barbaros, Fransa Kralı Filip Ogust ve İngiltere Kralı Arslan Yürekli Rişar bu savaşa katıldılar.
  • Sonuç: Haçlılar başarılı olamadı. Bu dönemde, Anadolu’da siyasi birlik parçalanmıştır.
Halkın Haçlı Seferi'ne liderlik eden Hermit Peter'in minyatürü (Egerton 1500, Avignon, 14. yüzyıl)

Halkın Haçlı Seferi’ne liderlik eden Hermit Peter’in minyatürü (Egerton 1500, Avignon, 14. yüzyıl) (Kaynak : wikipedia.org)

4. Haçlı Seferi (1202-1204):

Neden: Eyyubilerin haçlılarla mücadelelerini sürdürmeleri, Yafa ve sahildeki bazı kaleleri almaları üzerine Papa III. İnosan’ın yeni sefer çağrısında bulunması. Deniz yoluyla düzenlenmiştir. İstanbul’da taht mücadelesi ve iç isyanların olması üzerine, haçlılar İstanbul’a gelmişlerdir.

Advertisement

Sonuç:

  • a) Haçlılar İstanbul’a yerleşerek bir Latin krallığı kurdular. (1204)
  • b) İznik ve Trabzon’da Rum devletleri kuruldu. Trabzon Rum Pontus Devleti (1024-1461) Fatih döneminde yıkıldı.
  • c) 4. Haçlı seferi amacı dışına çıkmıştır. Katolikler Ortodokslara saldırmıştır.
  • d) Bizans’ta soy değişikliğine neden olmuş, İstanbul haçlılar tarafından yağmalanmıştır.

5. ve 6. Haçlı Seferleri: Kudüs üzerine yapılmıştır. Türklerin başarılı savunmaları sonucu alınamamıştır. 8. Haçlı Seferi: Tunus’a olmuş. Başarısızdır.

Fransa Kralı II. Philip'in Doğu Akdeniz'e varmasını gösteren minyatür (Kraliyet MS 16 G VI, 14. yüzyılın ortası)

Fransa Kralı II. Philip’in Doğu Akdeniz’e varmasını gösteren minyatür (Kraliyet MS 16 G VI, 14. yüzyılın ortası) (Kaynak : wikipedia.org)

NOT:
  1. Venedik, Haçlı seferlerinde ekonomik çıkarlarını gözeterek haçlılara yardımda bulunmuş, Akdeniz ticaretinde kazançlar elde etmiştir.
  2. Anadolu Selçuklu Devleti, Eyyubi Devleti ve Musul Atabeyliği haçlılarla mücadele eden Türklerdir.
  3. Abbasi halifeliği bu sırada siyasal gücünü kaybetmiştir, sadece dini gücü vardır. Büyük Selçuklu İmparatorluğu haçlı seferlerine katılmamıştır.

HAÇLI SEFERLERİNİN SONUÇLARI:

1. Ekonomik Sonuçlar:
  • a) Doğu-Batı ticareti gelişti.
  • b) Venedik, Cenova, Marsilya limanları önem kazandı. Venedik Akdeniz’de büyük kazançlar elde etti.
2. Dinsel Sonuçlar:
  • a) Hristiyanların din adamlarına ve kiliseye olan bağlılıkları azalmıştır.
  • b) Kudüs ve çevresi Türk-İslam hakimiyetinde kalmıştır.
  • c) Kilisenin bilim ve edebiyattaki sınırlama ve zorlamaları azalmış. Akılcı ve bilimsel düşünce yayılmaya başlamıştır.
3. Sosyal Sonuçlar:
  • a) Sınıflar arası dengesizlik azalmıştır. Halk sınıflan ekonomik yönden biraz güçlenmiştir.
  • b) Derebeylerin gücü zayıflamıştır.
  • c) Kralların, imparatorların siyasi gücü artarken, bazı köylüler senyörlerin kısım topraklarını ele geçirmişlerdir.
  • d) Burjuvalar güçlenmiştir.
4. Siyasi Sonuçlar:
  • a) Türklerin batıya ilerlemesini ve Avrupa’ya geçişini geciktirdi.
  • b) Anadolu’nun Türk yurdu olması kesinleşti. Bizans Anadolu’daki haklarından vazgeçmek zorunda kaldı.
  • c) Derebeylikler zayıfladı, merkezi krallıklar güçlenmeye başladı, aralarında ekonomik rekabet başladı. Buda; Coğrafya keşiflerini başlattı.
5. Teknik Sonuçlar:
  • a) Ortaçağ’da İslam Dünyası ve Bizans bilim, teknik ve sanatta Avrupa’dan oldukça ilerideydi. Avrupalılar gelişmiş İslam uygarlığı ile tanıştılar, Farabi, İbn-i Sina gibi İslam bilginlerinin eserleri Avrupa’da ders kitabı olarak okutulmuştur.
  • b) Avrupalılar, İslam uygarlığı sayesinde Yunan ve Hellenizm uygarlığının önemini kavradılar.
  • c) Yel değirmeni, barut, pusula, kağıt dokuma ve matbaa öğrenilerek Avrupa’ya götürüldü.
  • d) Seferlere katılanlar Türklerden öğrendikleri silahları Avrupa’ya tanıttılar.
  • e) Senyörler, evlerini doğulu evlere benzetmek için süslemeye başladılar.

NOT: Barut, derebeyliğin yıkılmasına Pusula, Büyük coğrafi keşiflere, kağıt ve matbaa, Rönesans ve reform hareketlerine sebep olmuştur.


16 yorum

  1. Çok güzel,ödevime çok yaradı,teşekkürler ama hayııırr çok yazım yanlışı var ya anlamakta zorluklar çekiyorum 🙁

Reply To Buse Cancel Reply