Hacze İştirak Nedir?

Hacze İştirak Nedir? Hacze adi (takipli) iştirak ve imtiyazlı (takipsiz) iştirak nedir, nasıl yapılır, hakkında bilgi.

Hacze İştirak

> Bir alacaklının, borçlu hakkında başlatmış olduğu icra takibini haciz aşamasına vardırmasından sonra, borçlunun bir başka alacaklısının, haczedilen malların bedelinden kendi alacağını talep edebilmesini düzenleyen müesseseye hacze iştirak denir. Ancak alacaklının, bir başka alacaklının başlattığı icra talebiyle varılan hacizden alacağını talep edebilmesi belli şartlara bağlanmıştır. “Bu şartların kabulü ile güdülen amaç, borçlunun üçüncü kişilerle muvazaalı alacaklar yaratıp, alacaklıyı zarara uğratmasını önlemektir.'”

> Hacze iştirakin iki türü vardır: Adi (takipli) iştirak ve imtiyazlı iştirak.

a. Hacze Adi (Takipli) İştirak

> Hacze adi iştirakte, bir alacaklının yapmış olduğu icra takibinin haciz aşamasına varmasından sonra, başka bir icra takibi yapmış alacaklı, diğer alacaklının yaptırdığı hacizden alacağını talep etmektedir. Bu nedenle bu iştirak türüne takipli iştirak denir. Ancak hacze iştirak etmek isteyen alacaklının başlattığı icra takibinin bazı şartlan taşıması gerekir. Bu şartlar:106

***Öncelikle, hacze iştirak belli bir süreye bağlanmıştır. İlk haciz üzerine bu hacze iştirak etmek isteyen alacaklı satılan malın tutarı vezneye girinceye kadar iştirak talebinde bulunmalıdır.

***Hacze katılmak isteyen alacaklı da borçluya karşı takibe girişmiş ve takibi haciz isteme aşamasına gelmiş olmalıdır.

***Öncelik şartı bulunmalıdır. Hacze katılmak isteyen alacaklının alacağın, ilk haciz alacaklısının alacağından önce doğmuş olması gerekir. Buna göre hacze katılmak isteyen alacaklının alacağı, haciz koyduran ilamsız takipte bulunmuşsa takip talebinden önce doğmuş olmalıdır. Haciz koyduran alacaklı bu haczi ilamlı bir takip sonunda koydurmuşsa alacağın, takip konusu ilamın verildiği davanın açıldığı tarihten önceki bir tarihte doğmuş olması gerekir.

***Öncelik şartının kanunda belirtilen belgelerden birisiyle ispat edilmesi gerekir. Bu belgeler, konulan haciz ilamsız takibe dayanıyorsa takip talebinden, ilama dayanıyorsa ilamın alındığı davadan önce alınmış bir aciz belgesinden, bir ilamdan, resmi veya tarih vermesi onaylı bir senetten, resmi dairelerin veya yetkili makamların usulüne uygun verdikleri makbuz veya belgelerden oluşur. Bu belgelerin olmaması halinde hacze iştirak talebi reddedilir ve talebi reddedilen alacaklı, ancak haczi yaptıran alacaklının alacağı ödendikten sonra, para artarsa artan paradan alacağını alabilir.

> Hacze takipli iştirak şöyle özetlenebilir: Alacaklı A, borçlu B hakkında 01.03.2009 tarihinde takip talebinde bulunmuş ve 01.04.2009’da takip kesinleşmiştir, A, borçlu B’nin 10.000 TL’lik malını haczettirmiş ve haczedilen mallar 01.05.2009’da satılarak malların bedeli icra veznesine girmiştir. B’den alacağı olan bir diğer alacaklı C’nin hacze iştirak edebilmesi için B’den olan alacağının 01.03.2009’dan önce doğmuş olmalısı ve bunu sayılan belgelerden biri ile ispatlaması gerekmektedir. C, 01.05.2009’a kadar (satış bedeli icra veznesine girinceye kadar) hacze iştirak talebinde bulunmalıdır.

> Böylelikle B’nin haczedilen 10.000 TL’lik malı, iştirak talebi halinde A ve B arasında alacaklarının miktarı oranında bölüşülecektir.

Hacze adi iştirakte şu belgeler aranır:

***Resmi veya imzası tasdikli senet (onaylama biçiminde noter senedi)
***Borç ödemeden aciz belgesi
***Düzenleme biçimindeki noter senedi
***İlam
***Resmi dairelerin veya yetkili makamların usulüne uygun düzenledikleri belge

> Hacze iştirak başvurusu ilk haczi yapan “icra dairesi”ne yapılır ve başvuru icra müdürünce incelenir.108 Haczedilen malın satış bedeli alacaklar ödemeye yetmezse icra dairesince ödenemeyen alacak oranında ilave haciz yapılır.109 Bu açıdan ilave haczin hacze iştirakte icra dairesince re’sen yapıldığı unutulmamalıdır.

b. Hacze İmtiyazlı (Takipsiz) İştirak

> İmtiyazlı iştirakte, adi iştirakten farklı olarak hacze katılmak isteyen alacaklıların kanunda belirtilen kişilerden birisi olmak şartıyla “takip yapmasına gerek yoktur”. Zaten hacze imtiyazlı iştirak edebileceklerin borçlu ile yakınlarına bakılacak olursa icra takibi yapmaları mümkün veya meşru görülmemektedir.

> Hacze imtiyazlı işirakte de iştirak talebi, “haczedilen malın bedelinin icra veznesine girdiği ana kadar” yapılmaktadır.

> İİK’ye göre hacze imtiyazlı iştirak edilebilecekler şunlardır:

***Borçlunun eşi ve çocukları
***Borçlunun vasisi yahut kayyımı olduğu kişiler
***Borçlunun ergin çocukları
***Borçlunun ölünceye kadar bakma alacaklısı
***Borçludan nafaka ilamına dayanan alacağı olan kişi

> İmtiyazlı iştirakte izlenen usul şöyledir: Hacze imtiyazlı iştirakte bulunmak isteyen alacaklı, “haczi yapan icra dairesi”ne yazılı veya sözlü olarak iştirak talebinde bulunur, icra dairesi imtiyazlı iştirak talebini inceledikten sonra şartların uygun olduğuna karar verirse bunu diğer alacaklıya bildirir._Diğer alacaklı 7 gün içinde itiraz etmezse katılma talebi kesinleşir. Diğer alacaklı itirazda bulunursa geçici olarak hacze katılma kabul edilir. Ancak hacze imtiyazlı iştirak etmek isteyen alacaklının 7 gün içinde dava açması gerekir, aksi halde iştirak hakkı düşer. Dava sonucunda alacaklı haklı çıkarsa iştirak mahkeme kararı ile kesinleşir.