Hakkari İli Hakkında Bilgi

Hakkari ili nerededir? Hakkari ilinin ilçeleri, iklimi, bitki örtüsü, yüzey şekilleri, özellikleri ile ilgili bilgi.

Yüzölçümü: 7.121 km2.
İlçeleri: Merkez, Çukurca, Şemdinli, Yüksekova.

Doğu Anadolu’nun Hakkâri bölümünde yer alan il ve bu ilin merkezi kenttir. 43° 10′ ve 40°50′ doğu boylamlarıyla, 36°57′ ve 37°48′ kuzey enlemleri arasında kalan il topraklan; doğudan İran, güneyden Irak, batıdan Şırnak, kuzeyden Van illeriyle çevrilidir.

Yüzey Şekilleri: Hakkâri İli’nin % 80’ini dağlar, % 10’unu yüksek yaylalar, kalın çok küçük bir bölümünü derin vadilerin tabanlarında kalan düzlükler oluşturur. Ülkenin yüksek, sarp ve dağlık bir köşesinde yer alan ilde dağlara genel olarak Hakkâri Dağları adı verilir. Hakkâri Dağları, Güneydoğu Toroslar’ın güneydoğu uzantıları durumunda olup, Güney İran dağ sıralarıyla bağlantılıdır. Dağların büyük bölümü 2.500 m’nin üzerinde yükseltilerden oluşur. Dağ ve yaylaların yüksekliği genelde 1.000 m’nin altına düşmez. 15 km genişliğinde 40 km uzunluğundaki Cilo Dağları’nın (Buzuldağı) en yüksek noktası, doruğu buzullarla kaplı Reşko (Gelyaşın Tepesi ya da Uludoruk) Tepesi’dir (4.116 m). Bu dağlar üzerinde uzunlukları 4 km’yi bulan Gelyaşın ve Suppo Durak buzulları görülür. Başak Dağı (3.355 m), Kandil Dağı (3.468 m), Sümbül Dağı (3.607 m), Mor Dağı (3.807 m), Karadağ (3.460 m), Meredağı (3.421 m), İspiriz Dağı (3.558 m), Yiğit Dağı (3.468 m), öteki önemli yükseltilerdir. Cilo (Buzuldağı) Dağları’nın güneydoğusunda Sat Dağı (3.794 m), küçük çapta buzullarla örtülüdür. Sat Dağları’ nın temel yapısı kalkerdir. Dağlar arasında dalgalı görünümde yüksek yaylalar uzanır. Bunlardan en önemlisi 2.000 m’nin üzerindeki Yüksekova’dır (Gevar Ovası). Ayrıca Nordüz; Paraşin, Mirgezer, Mendin yalaları sayılabilir. İlin en önemli ırmağı, Van’ın güneydoğusunda İran sınırındaki dağlık bölgeden doğan ve Hakkâri İli’nin kuzeydoğusundan il topraklarına girerek il merkezinden geçtikten sonra önce batıya, sonra güneye yönelerek Çukur-ca’nın batısından Iran topraklarına geçen Zap Suyu’dur. Şemdinli ve Hacıbey suları Zap Suyu’na katılır. Bir başka önemli ırmak, Karadağ eteklerinden doğan, güneybatı yönünde akarak, Irak topraklarına geçen Habur Suyu’dur. Hakkâri il toprakları, Dicle Irmağı havzasına girdiğinden, Dicle Irmağı’na katılır.

İklimi ve Bitki Örtüsü: Soğuk ve uzun süren kışlar, iklimin genel niteliğini belirler. Yıllık ortalama sıcaklık 9.4°C, en soğuk ay ocak (ortalama 6.2°C), en sıcak ay temmuz (ortalama 24.2°C). Bugüne kadar ölçülen en yüksek sıcaklık 38.8°C (1966), en düşük sıcaklık -22.6°C (1967), 0°C’deki gün sayısı 116.1’dir. Yıllık ortalama yağış 748.9 mm’dir. En çok yağış düşen aylar şubat, mart, nisan (ortalama 119.3 mm), en az yağış düşen aylar temmuz, ağustos, eylül (ortalama 4.2 mm.) aylarıdır. Yıllık ortalama yağışlı gün sayısının 87.3 gün olduğu ilde, Hakkâri il merkezini içine alan orta bölümde, yağış daha fazladır. Yükseltiye bağlı olarak yıllık yağış tutarı 1.000 mm’nin üzerine çıkarken, bu değer Yüksekova’da ancak 35.8, ortalama karla örtülü gün sayısı 102.5, don-lu gün sayısı 28.7’dir. Hakkâri Dağıları’nda bitki örtüsü zayıftır. Genel görünümü çıplak kayalıklar oluşturur. Yaylalarda geniş çayır ve otlaklar arasında yer mevsim değişik renklere bürünen bölgeye özgü az bulunur yayla çiçekleri görülür. Ormanların kapladığı alan il topraklarının % 5’i dolayındadır. Genelde meşe türlerinin oluşturduğu ormanlar, Zap Vadisi, Beytüşşebap ve Şemdinli çevresinde toplanmış durumdadır.

Ekonomisi: Hakkâri, Türkiye’nin en düşük nüfuslu illerinden biridir. Temel ekonomik etkinlikler, tarım ve hayvancılığa dayanır. Yüzey şekillerinin dağlık oluşu nedeniyle, tarım alanları sınırlıdır. Ekili alanlarda ilk sırayı tahıl (buğday, arpa, mısır, pirinç, darı, çavdar, yulaf) alır. Bunu baklagil (nohut, fasulye, mercimek) yumru bitkiler (patates, soğan), yağlı tohumlar (susam, ayçiçeği), endüstri bitkileri (tütün), yem bitkileri (fiğ, yonca, korunga) izler. Meyvecilik; Zap Suyu, Hacıbey, Şemdinli sularının vadi tabanlarında yapılır. Yumuşak çekirdekliler (armut, elma, ayva), sert kabuklular (antepfıstığı, ceviz, badem), üzümsü meyveler (üzüm, dut, incir), taş çekirdekliler (erik, kiraz, şeftali, vişne, zerdali) başlıca meyvelerdir. Sebze ekiminde ilk sırayı, meyvesi yenen sebzeler (kavun, karpuz, hıyar, domates, patlıcan, biber, kabak) alır; onu soğansı, yumru, kök sebzeler (havuç, turp, soğan), baklagil sebzeler (fasulye, barbunya), yaprağı yenen sebzeler (lahana, marul, ıspanak) izler. Genelde küçükbaş hayvancılığın (koyun, kılkeçisi) yaygın olduğu ilde, büyükbaş hayvan varlığı azdır (at, katır). Eşekten binek ve yük hayvanı olarak yararlanılır. Süt, deri, et, kıl, yapağı başlıca hayvansal ürünlerdir. Kümes hayvancılığı, aracılık son yıllarda başlayan hızlı bir gelişme içindedir.