hareket nedir? Başlıca hareket şekilleri nelerdir? Hareket alışkınlıklarının önemi nedir?Refleks nedir? Hareketler hakkında bilgiler.
Genel olarak, bir canlının yaptığı her şey «hareket» sözü ile anlatılır. Hareketler, yapıldığı sırada orada bulunan bir başka kimsenin görebileceği şeylerdir. Buna göre, şarkı söylemek bir harekettir; bir şarkıyı dinleyerek zevk duymak hareket değildir, çünkü dinlemeyi başka kimse göremez.
İnsanlar çeşitli durumlarda değişik hareketlerde bulunurlar. Bunlar arasında gerek kendileri, gerek başkaları için doğru olmayanlar vardır. Psikologlar, sürekli, düzenli bir eğitim yolu güderek, hayvanların da, insanların da hareketlerini değiştirmeyi başarmışlardır. Ana-baba öğretmen bir çocuğun belirli durumlarda nasıl davranmasını istiyorlarsa, onu o şekilde davranmaya alıştırabilirler. Mükâfatı, cezayı iyi uygulamak, sonuca varmanın başlıca şartları arasındadır. Bir çocuk, bir şey isterken daima «lütfen» demeye, babası konuşurken sözünü kesmemeye alıştırılabilir. Bunlar hareket şekilleridir.
Başlıca Hareket Şekilleri
Çevreden gelen her hangi uyarıcıya karşı hemen meydana gelen hareketlere «tepke» (refleks) denir. Refleksler, kendiliğinden olan yalın hareketlerdir.
Hareketlerin bir başka şekli de içgüdüdür. Örümceğin ağını örmesi, arıların petek, kuşların yuva yapması içgüdü hareketleridir. İçgüdüler hakkında birçok araştırmalar yapılmıştır, hala da yapılmaktadır. Bunun, zeka ile bir ilgisi olup olmadığı, zamanla değişip değişmediği henüz inceleme konusudur.
Bir başka hareket çeşidi de iradeli hareketlerdir. Bir insanın düşünüp taşınarak, amaç ve vasıtalarını seçerek yaptığı hareketler bu bölüme girer. İradeli hareketler, eğitimle, istenilen yönlere çevrilebilir.
Hareketlerimizde alışkanlıkların büyük payı vardır. İnsanlar, çok defa, alıştıkları şeyi daima devam ettirmek» ister. Bu bakımdan, küçük yaştan ne kadar iyi alışkanlık kazanılırsa ileri yaşlarda bunların o kadar faydası görülür. Günlük hayatımızda yaptığımız hareketlerin çoğunu hemen Kıç düşünmeden, ya da pek az düşünerek yaparız. Meselâ evden çıkıp okula, işe giderken: «Evet, şimdi kapıyı açmalıyım, sokağa çıkınca sağa dönmeliyim, sol ayağımı alınca arkasından sağ ayağımı da atmalıyım» diyerek düşünmeyiz; yalnız nereye gideceğimizi biliriz, o kadar. Belli bir yere gitmek, hele yürümek biz&e öyle bir alışkanlıktır ki, bunu yaparken hiç düşünmeyiz.
Alışkanlıkların Önemi
Günlük hayatımızda alışkanlıkların büyük bir önemi vardır. Alışkanlıklar olmasa, dünyada bugün anladığımız şekilde bir hayat olamazdı. Yazı yazarken, meselâ «ben» yazmak için «Önce b yazmalıyım, sonra da e yazmam gerekiyor, arkasından da n yazarım» diye düşünmek gerekseydi hiç kimse yazı yazamazdı. Aynı şekilde, konuşurken bir kelimeden sonra hangi kelimeyi söylememiz gerektiğini, bir kelimeyi söylerken hangi sesleri yan yana getireceğimizi düşünseydik konuşmak imkânsız olurdu. Konuşma, yazma bizde öylesine alışkanlık haline gelmiştir ki, bu hareketleri yaparken hiç düşünmeyiz. Psikologlar günlük hayatımızda ne kadar çok hareketi alışkanlık haline getirebilirsek, hayatta o kadar fazla başarı kazanacağımızı söylerler. Çünkü bu hal alışkanlık haline gelen hareketleri yapmak için harcıyacağımız gücü başka yönlerde harcamak imkânını sağlar.
Her alışkanlık önce şuurlu hareketlerle başlar. Bunların boyuna tekrar edilmesi o hareketi alışkanlık haline getirir. Alışkanlık haline gelen bir hareket de artık şuurlu olmaktan çıkar. Bir çocuk yazıyı ilk öğrenirken yazacağı h§r harfi ayrı ayrı düşünmek z;orundadır. “Devamlı tekrarlarla en sonunda yazıya alışır. Bundan sonra, yazarken artık güçlük çekmez. Ona vereceği dikkati başka taraflara yöneltir (Bk. Çocuk Eğitimi).
