Antik Çağlarda Muhasebe Sistemlerinin Ortaya Çıkışı ve Günümüze Etkileri

0
Advertisement

Antik çağlardan günümüze muhasebenin ilk ortaya çıkışı nasıl ve neden olmuştur? İlk muhasebe ve vergi kayıtları nasıl tutulmuştur ve gelişimi

Eski Muhasebe Sistemleri Neydi?

Muhasebe yöntemleri binlerce yıl önce –belki de 10.000 yıldan fazla bir süre önce– şu anda Orta Doğu bölgesi olarak bilinen bölgede ortaya çıkmıştır. Mezopotamya’daki Sümerler, Babilliler ve eski Mısırlılar, emeğin sonuçlarını sayma ve ölçme ihtiyacını fark ettiler. Bu eski toplumlar daha karmaşık medeniyetler inşa ettikçe, basit aritmetik, yazma ve ticaret yapma ihtiyacı ortaya çıktı. Bu bileşenler sonunda para birimi, sermaye, özel mülkiyet düzenlemelerinin yanı sıra ticaret ve kamu yönetimi sistemlerinin oluşumuna yol açtı.

Antik Dönem Sümer Kil Tabletleri

Antik Dönem Sümer Kil Tabletleri (Kaynak : wikipedia.org)

Sonuç olarak, tarım ürünleri ve arazi kullanımı, denizcilik ve karaya dayalı ticaret, hayvanlar ve emeği takip etmek için çeşitli muhasebe teknikleri kullanıldı. Vergilendirme, bayındırlık projeleri, askeri girişimler ve fetih, nihayetinde hükümdarların ve danışmanlarının sosyal düzeni sağlamalarının bir yolu olarak kayıt tutmayı gerektirdi.

ANAHTAR BİLGİLER
  • Muhasebe yöntemleri, belki de 10.000 yıldan fazla bir süre önce, şu anda Orta Doğu bölgesi olarak gördüğümüz yerde ortaya çıktı.
  • Sümerler, Babilliler ve eski Mısırlılar, emeğin ve çabanın sonuçlarını sayma ve ölçme gereğini anladılar.
  • Eski kullanıcılar, abaküsün erken bir formunu yarattılar. Böylece boncukları bir çerçeve boyunca kaydırarak saymaya ve basit hesaplamalar yapmayı başardılar.
  • Hammurabi Kanunları, ticari işlemler ve ödemeler konusunda rehberlik sağlayan standartlaştırılmış ağırlık ve ölçülerden de bahsetmektedir.

Antik Dönem Muhasebenin Kökenlerini Anlamak

Ürdün Nehri’nin batısında yer alan bir şehir olan Eriha’nın en az 11.000 yaşında olduğu ve dünyanın en eski sürekli yerleşim yerlerinden biri olduğu tahmin edilmektedir. Orada bulunan antik toplumun bugüne kadar takas sistemi kullandığına inanılıyor. yaklaşık MÖ 7.500 yılalrında basit şekiller ve kil topları (çeşitli şekillerde) buğday, koyun ve sığır da dahil olmak üzere tarım ürünleri için envanter rakamlarını temsil etiştir. Şekillerin kullanımı sonunda genişledi ve şekiller, bir bilanço olabilecek eski bir versiyonun formüle edilmesine yardımcı oldu. Bu oluşturulan şekiller, belirli envanter talep eden belirli tarafların belirlenmesine yardımcı oldu. Şekiller ayrıca kademeli olarak tamamlanmış ticaret işlemlerini temsil etmeye başladı.

Binlerce yıl sonra, Sümer şehirlerinde, ilk muhasebeciler kil tabletleri çubukların ucuyla işaretleyerek para birimi, değerli metaller ve mallardan sorumluydu. Bu tabletler kayıt oluşturmak için kurutuldu ve sertleştirildi. Bir çoğu günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır ve büyük bir kısmı da ülkemizde yer almaktadır.

Abaküsten Papirüse

Yüzyıllar sonra dünya çapında çeşitli medeniyetlere hizmet eden ilk iki yöntem ortaya çıktı. Abaküs ve Papirüs…

Advertisement

Abaküs ilk olarak yaklaşık 5000 yıl önce Sümer’de ortaya çıktı ve sonunda birkaç antik toplum tarafından kullanıldı. Modern bir sayısal sistemin ortaya çıkmasından önce, abaküsün erken biçiminin eski kullanıcıları boncukları bir çerçeve boyunca kaydırabiliyorlardı. Hem sayma hem de toplama ve çıkarma gibi basit hesaplamalar bu şekilde yapılırdı.

Antik Romalıların Kullandığı Abaküsün Kopyası

Antik Romalıların Kullandığı Abaküsün Kopyası (Kaynak : wikipedia.org)

İkinci olarak, papirüs ilk başta eski Mısır’da popülerlik kazandı. Kamış benzeri papirüs bitkisinden yapılan bu kağıt benzeri materyal, MÖ 4.000 gibi erken bir tarihte ortaya çıkmış olabilir. Papirüs, vergi makbuzları ve mahkeme belgeleri gibi kayıt tutma ve idare için kullanılıyordu. Ancak edebiyat, dini metinler ve müzik de kullanım alanları içerisinde yer alıyordu. Hükümdarlar, diğer krallıklardan gelen haraç ödemelerinin yanı sıra servetlerini hesaba katmak için muhasebe yöntemlerini kullandılar.

Mısır, sürekli artan nüfusunu besleyebilmek için tarımsal üretimi takip etmek için resimler, kelimeler ve sayılar kullandı. Muhasebe sistemi aynı zamanda törenleri ve dini olayları, anıt ve bayındırlık projelerini ve ayrıca işgücü kontrolünü takip etmek için kullanıldı. Çağdaş muhasebe, başarılı bir kariyerin temelleri olarak güven, doğruluk ve etik kavramlarını kullanır. Mısırlı yöneticiler, doğru kayıt tutmanın temeli olarak korku ve acıyı kullanma eğilimindeydiler. Mısırlı kraliyet denetçileri tarafından bulunan usulsüzlükler para cezası, sakatlanma veya ölümle sonuçlandı.

Tunç Çağı, Demir Çağı ve Uzak Doğu

Bronz Çağı ve Demir Çağı, farklı bölgelerdeki çeşitli medeniyetlerin ileri metal işçiliği geliştirdiği yeni bir dönemi başlattı. Bu gelişmeler Körfez Kıyısı, Avrupa, Asya, Amerika, Sahra altı Afrika ve Hindistan alt kıtasında gerçekleşmiştir. Muhasebe ve kayıt tutma gelişmeye devam etti ve envanteri, işlemleri ve etkilenen tarafları ayırt etmek için işaretler ve astarlı daha karmaşık şekiller kullanan çeşitli toplumlar olaya dahil olup geliştirdiler. Bu belirteçlerin bazıları sonunda yerini, işaretlere, kaydedilen envanter sayıları, işlemler ve ayırt edici envanter öğeleri sağlayan gelişmiş tabletlere bıraktı. Bu şekilde modern bir ekonomik sistemin temelleri de atılmış oldu.

Hammurabi Kanunlarından Roma İmparatorluğu’na Uzanan Dönem

Papirüs, kâtiplere krallarının servetini ve haraç ödemelerini ve diğer ekonomik önlemleri belgelemelerine yardımcı olurken, çeşitli toplumların daha karmaşık bir jeopolitik varlığa dönüşmesine sebep oldular. Şekiller ve kodlar, parasal gelenekler ve ekonomik yönetim sistemleri yarattı. Hammurabi Yasaları, MÖ 1760 civarında oluşturuldu. 12 Hammurabi Kanunu, amaçları arasında ağırlıkları ve ölçüleri standartlaştırmış ve ticari işlemler ve ödemeler hakkında rehberlik sağlamıştır.

Hammurabi Yasaları

Hammurabi Yasaları

Eski Yunanistan’da muhasebenin ortaya çıkışı, ülkenin finans ve bankacılık sistemini destekledi. Yunanlıların Fenike yazı sistemini benimsemeleri ve bir Yunan alfabesinin icadı, Yunan kayıtlarının daha kolay tutulmasına yardımcı oldu. Benzer şekilde, kayıt tutma, bugüne kadar hayatta kalan mühendislik harikalarının ilerlemesini takip etmeye yardımcı oldu. Ek olarak, muhasebe Romalıların finans ve hukuk sistemini desteklemeye yardımcı oldu. M.Ö. 300’de kullanıma giren para biriminin kullanımıyla birleştiğinde, Roma’nın gelişmiş ticaret sistemi jeopolitik gücünü olası herhangi bir meydan okumanın çok ötesine taşımasına yardımcı oldu.

Advertisement

Özel Hususlar

Bu erken uygarlıklarla, bir krallığın ürün fazlalıklarını biriktirme, ticaret işlemlerine olanak sağlama, yararlı araçlar yapma, haraç ödemelerini sağlama, sınırlarını koruma ve vergilendirme ve bayındırlık işlerini etkin bir şekilde yönetme derecesi, bir uygarlığın başarısına katkıda bulundu. Antik dünyada çeşitli kaynaklarını ve konumlarını artırmayı başardıklarında (veya başaramadıklarında) bile, sosyal düzenin etkili bir şekilde yönetilmesi, yine de şeylerin yönetim tarafının düzgün işleyişini gerektiriyordu. Böyle bir hesaplama olmadan, bir yöneticinin danışmanı, projenin nasıl ilerlediğine dair bir fikir olmadan, anıtsal bir bina projesine ne kadar emek ve malzeme ayıracağını nasıl bilebilirdi?

Yakın döneme ait muhasebe defteri kayıt örneği

Yakın döneme ait muhasebe defteri kayıt örneği (Kaynak : pixabay.com)

Doğru ve zamanında kayıt tutma – hatta binlerce yıl önce – kritik kararların alınmasına yardımcı oldu. Birkaç düzine sığırı hesaba katmamak (bir veya iki şekli yanlış yerleştirerek) bugünün terimleriyle pek bir şey ifade etmeyebilir. Ancak o zamanlar, bütün bir köy için açlık anlamına gelebilirdi. Günümüz muhasebe sistemlerinde, hesaplama yöntemleri daha karmaşıktır, ancak antik dönemlerden beri değişmeyen yegane şey “doğruluk ihtiyacı” hala geçerlidir.


Leave A Reply