Halka Arz Neden Yapılır? Fiyatlar Nasıl Belirlenir? Yöntemler Nelerdir?

0
Advertisement

Halka arz nedir? Halka arz edilen şirketler ne yaparlar, halka arz işlemi nasıl gerçekleşir? Şirketler halka arz için nasıl bir yol izlemeli?

Halka Arz Nedir?

Sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulması, halkın bir anonim ortaklığın kurucusu olmaya veya ortağı olmaya çağrılması, hisse senetlerinin borsalar veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeye başlaması Halka Arz anlamına gelir.

Sermaye piyasası kanununa göre bir şirket halka arz olunmadan da halka arz olunmuş sayılabilir. Bunun kuralı şirketteki ortak sayısının 250’nin üzerine çıkmış olmasıdır. Ortak sayısı 250’nin üstüne çıkıldığında şirket halka arz edilmiş kabul edilir.

Halka Arz Nasıl Yapılır?

Şirketler halka arz edilmek için aracı bir kurumla önce bir aracılık sözleşmesi imzalanması gerekir. Aracı kurum burada halka arz için iki yöntem kullanabilir. Bunlardan biri en iyi gayret aracılığı, diğeri aracılık yüklenimidir.

Halka arz işlemi yapılınca şirket sermaye piyasası mevzuatına tabi olacaktır. Esas sözleşmenin SPK’ya uygun olması gereklidir. Bunun için aracı kurum sermaye piyasasından izin ister ve sermaye piyasasında gerekli işlemler gerçekleştikten sonra sermaye piyasasına uygun olarak oluşturulan esas sözleşmesi genel kurula sunulur ve onaylanır. Şirketin genel kurulunda onaylanması sonrasında aracı kurum hem SPK’ya hem de BIST’e başvuruda bulunur. SPK’ya başvurmasının nedeni kurul kaydına alınması, BIST’e başvurmasının nedeni de borsaya kote olması içindir.

Borsa Mum Grafikleri

Kaynak : pixabay.com

BIST ve SPK uzmanları şirkete giderek şirketi yerinde inceler ve şirketle ilgili bir rapor hazırlar. Bu işlemlerin sonucunda BISTden gelecek cevaplarla birlikte SPK halka arzı kabul eder. Bunların yanı sıra halka arzda şirketlerin bir de izahname hazırlaması gerekir. Bu izahname ticaret siciline kaydedilir ve ticari sicil gazetesinde ilanından sonra halka arz işlemi başlayabilir.

Advertisement

Halka Arz Neden Yapılır?

Şirketlerin halka arz edilmesi için en önemli sebep kaynak ihtiyacıdır. Şirketlerde sürekli bir kaynak ihtiyacı mevcuttur ve faaliyetlerini yürütebilmeleri için bunu sağlamaları gereklidir. Halka arz burada doğrudan bir sermaye temini haline gelir.

Halka arz için ikinci neden şirketlere bir şeffaflık, bir tanınırlık sağlamasıdır. Halka arz aynı zamanda kurumsallaşmayı da sağlar. Halka arz olmuş bir şirketin mali tabloları sürekli bir denetime tabidir. BIST ve SPK’nın kontrolündedir. Bu da kurumsallaşmayı getirir. Bunun yanı sıra yabancı sermayenin şirkete yatırım yapması, globalleşme açısından da halka arz gereklidir.

Fiyatlar Nasıl Belirlenir?

Halka arz için fiyat belirlemede pek çok yöntem kullanılır. Kullanılacak yöntem izahnamede belirtilmiş olmalıdır. Bu yöntemlerden en çok kullanılanları, borsa değeri yöntemi, net aktif değeri yöntemi, indirgemiş nakit akımları yöntemi ve piyasa çarpanları yöntemidir.

Borsa Gamestop Manipülasyonu

Kaynak : pixabay.com

Borsa değeri yönteminin kullanılması için şirketin belli bir değerinin olması gerekir o yüzden ilk başta kullanılamayabilir. Bunun yerine net aktif değeri yöntemi kullanılabilir. Burada şirketin toplam aktiflerinden toplam borçları çıkarılarak elde edilen bir muhasebe değeri bulunur. İndirgemiş nakit akımları yönteminde şirketin 5 ila 10 yıl içindeki nakit akışların tahmin edilerek bugünkü değeri bulunur. Piyasa çarpanları yönteminde değeri bilinmeyenlerin değeri, değeri bilinenler kullanılarak elde edilmeye çalışılır.

Halka arz satışları Borsa İstanbul’un (BIST) web sitesi üzerinden takip edilebilmektedir.

Advertisement


Leave A Reply