Hava Kompresörü nedir? Hava kompresörleri nasıl çalışır, çalışma prensibi, ne işe yarar hakkında bilgi.
Basınçlı hava faydalı ve emniyetli bir enerji kaynağıdır. Kimya fabrikaları ve madenler gibi doğrudan doğruya elektrikle yahut içten yanmalı motorlarla çalıştırılan makinelerden çıkacak bir kıvılcımın yangına sebep olabileceği yerlerde güç sağlamak için basınçlı hava kullanılabilir. Basınçlı havanın bir de depo edilebilmesi gibi bir faydası vardır, öyle ki basınçlı hava kullanan aletler hemen anında çalışmaya hazır durumdadır, çalıştırmak için bir zaman geçmez.
Havayı sıkıştırmak için gereken enerjiyi bir elektrik motoru yahut da benzin veya diesel motoru verir, fakat gerektiği zaman kompresör basınçlı havayla çalışan aletin kullanılmakta olduğu yerden uzakta «emin» bir yere konulabilir. Çok fazla basınçlı hava kullanan fabrikalarda, çeşitli atölyelere ayrı ayrı kompresörler koyacak yerde, bir güç santralında bir veya daha çok sayıda kompresör bulunur.
Atmosferdeki hava 7 kg/cm2 lik bir basınca gelinceye kadar sıkıştırıldığı zaman sıcaklığı 200°C den fazla artar. Sıkışan havadaki bu sıcaklığın bir kısmı kompresöre geçer ve pompanın aşırı derecede ısınmasından ve genleşme dolayısıyla sıkışmadan ileri gelen arızaların ortaya çıkması tehlikesi vardır. Bazı modellerde normal yağlama ve hareket eden kısımlar arasındaki küçük aralıkları kapatma görevine ilave olarak soğutma için de yağ kullanılır. Daha büyük bazı kompresörlerde hava kademeli olarak sıkıştırılır ve ara soğutucu denilen soğutma düzenleri kademeler arasındaki hava boruları üzerine konulur. Kompresörde basınç artırıldıkça havanın hacmi azalır.
Bu yüzden kompresörün her katındaki silindir, bir öncekinden daha küçük yapılır.
Gidip gelme (alternatif) hareketli pompalar ve döner kanatlı pompalar olmak üzere başlıca iki türlü kompresör vardır. Gidip gelme hareketli olanlar bisiklet pompasına benzer şekilde çalışır. Hava bir piston vasıtasıyla sıkıştırılır ve tek yönlü bir supaptan geçmeye zorlanır. Birden fazla kademeli olanlarda pistonlar ve silindirler türlü şekillerde düzenlenebilir. Bazılarında pistonların hepsi aynı bir krank miliyle çalışır, bazılarında ise silindirler her iki kademede müşterek bir pistonla bir hizaya getirilmiştir. Düzen ne şekilde olursa olsun her kademe arasında bir ara soğutucu bulunur. Döner kanatlı pompalar döner kanatlı motorlar gibi fakat tersine çalışır. Silindirin içerisinde dönen rotorda içeri doğru kayabilen birçok kanat yahut kepçe vardır. Enerji kaynağı (elektrik motoru veya içten yanmalı motor) rotoru milin etrafında döndürür ve böylece kanatların arasında kalan hava sıkıştırılır. Pnömatik aletlerde kullanılacak hava normal atmosfer basıncının dört ilâ yedi katına kadar sıkıştırılır.
Havada daima ince toz parçaları bulunduğu için kompresöre giren havanın süzülmesi gerekir. Bu şekilde hava kompresörün hareketli olan kısımlarını çizmesi ihtimali olan tozlardan temizlenmiş olur. Bilhassa pnömatik kazmalara basınçlı hava sağlayan kompresörler için bu çok önemli bir tedbirdir.
