Hava Nedir? Havanın Özellikleri Nelerdir?

0
Advertisement

Hava nedir? Hava karışım mıdır? Hava hangi gazlardan meydana gelir, nerelerde kullanılır, özellikleri nelerdir? Hava ile ilgili bilgi.

Balon

Hava Nedir? Havanın Özellikleri Nelerdir?

Hava, dünyamızın çevresini saran bir gaz kitlesidir. Yeryüzündeki hayat için çok önemlidir. Hava olmazsa hiçbir canlı varlık olmaz.

Hava bir bileşim değil, bir gazlar karışımıdır. Bu durum en kesin şekilde hava sıvı hale getirilerek anlaşılır. İşlem yapılırken önce belirli bir sıcaklıkta oksijen, daha düşük başka bir sıcaklıkta azot gazı sıvı haline geçer. Bu olay havanın bir bileşim değil bir karışım olduğunun gösterir. Çünkü hava bir bileşim olsaydı aynı sıcaklık derecesinde hepsi birden ya gaz haline geçer, ya da sıvılaşırdı.

Hava yaklaşık 1/5 oranında oksijen, 4/5 oranında azot gazı karışımıdır. Bu konu Lavoisier’in deneyiyle anlaşılır. Lavoisier bu deneyle kimya bilimindeki yanlış bir kuramı yıkmıştır.

Lavoisier yanma deneyi

Lavoisier’nin ünlü deneyi için kullandığı aygıt. Bununla, yanma olayında oksijenin önemini göstermiştir.

Lavoisier Deneyi:

Karni adı verilen boynu eğri bir balonun içine bir miktar civa konur ve altından ısıtılır. Karninin ucu küçük bir su havuzu üzerinde ters kapatılmış fanus içine sudan geçirilerek sokulur. Civa, ısındığı süre içinde oksijenle birleşerek kırmızı civa oksidi meydana getirir. Bu olay, fanustaki oksijen bitinceye kadar sürer. En sonunda su fanus içinde baştaki hacminin 1/5 i kadar yükselir, ondan sonra sabit kalır. Civa bundan sonra ne kadar ısıtılırsa ısıtılsın, başka bir değişime uğramaz. Civanın ağırlığı fanıstan eksilen oksijenin ağırlığı kadar artmıştır. Kalan gaz içine yanan bir cisim sokulunca yanma devam edemez. Bu gaza azot adı verilir.

Advertisement

Havadaki Gazlar:

Hava oksijen ve azottan başka çeşitli oranlarda su buharı, karbondioksit, asal gazlar içerir. Tamamen kuru ve açık havanın içindeki gazların hacim yüzdeleri şöyledir.

Azot – % 78,1
Oksijen – % 20,9
Argon – % 0,93
Karbondioksit – % 0,03
Neon – %0,0015
Helyum – %0,0005
Kripton – %0,00011
Ksenon – %0,000008

Burada su buharı gösterilmemiştir. Su buharı %3-5 oranında değişir. Havanın su buharı oranına göre yukarıdaki miktarlar azalır.

Havanın 1 litresinin ağırlığı 1,293 gramdır. Hava içindeki oksijen her çeşit yanma olaylarını sağlayan gazdır. Saf oksijen içinde yanma olayları şiddetlenir. Bu nedenle azot hava içinde oksijen oranını azaltarak yanma hızını ayarlar. Hava yalnız oksijenden meydana gelseydi bütün canlı ve cansız tabiat yanardı.

Sıvı Hava:

Havanın sıvı hale getirilebilmesi Alman mühendis Linde’nin yaptığı bir makine ile mümkün olmuştur. Linde makinesinde, hava birkaç basamakta olmak üzere 150-200 atmosfer basınca bastırılır; bu arada ısınan gaz soğutulur. Üzerindeki, baskı birden bire kaldırılınca gaz moleküllerinin büyük baskıdan kurtulmasıyla, genişlemeleri bir iş meydana getirir. Bu iş için moleküller gerekli ısı enerjisini birden dış ortamdan alamayarak kendi içlerinden alırlar, gaz karışımı şiddetle soğuyarak sıvı hale geçer. Endüstride hava sıvılaştırılmasından daha çok oksijen elde etmekte kullanılır.

Sıvı hava saydamdır, -195 derecedir. Böyle çok soğuk ortamların organik cisimler üzerindeki etkileri önemlidir. Mesela bir et parçasını, bir çiçeği, bir lastik parçasını sıvı hava içinde soğuttuktan sonra çekiçle cam gibi kırabiliriz.

Advertisement

Havanın Günlük Hayatımızda Kullanımı:

Havanın kullanım alanlarından bazıları şöyledir: Balon, zeplin, uçak, paraşüt, çeşitli yelkenliler, yel değirmeni, hava pompası, tulumba, barometre, kompresör, tabanca, rüzgar, kaynak, sifon, nefesli müzik aletleri, otomobil lastikleri, elektrik süpürgeleri, vantilatörler, damlalık, vb.


Yorum yapılmamış

Reply To Burak Cancel Reply