Dünyaca ünlü dağ geçitlerinden birisi olan ve Afganistan ile Pakistan’ı birbirine bağlayan Hayber Geçidi ile ilgili kısaca bilgilerin yer aldığı yazımız.
Dünyanın en ünlü dağ geçitlerinden bîridir. Pakistan’ın kuzeydoğu bölümü ile Afganistan’ı birbirine bağlar.
Hayber Geçidi, tarihte, Hindistan yarımadası ile Afganistan arasındaki en elverişli yol olduğundan, Büyük İskender zamanından beri askeri bakımdan büyük önem kazanmıştır. Bu büyük komutanın kendisinin Hayber Geçidi’nden geçip geçmediği kesin olarak bilinmiyorsa da, askerlerinin başındaki komutanlardan Hephaestion’la Perdikkas’ın, Kabul nehrinin kuzeyine geçebilmek için, Hayber Geçidi’ni kullandıkları sanılıyor. Bundan başka, tarihteki belli başlı hükümdarlardan Gazneli Mahmut, bir kere; Babur, birkaç kere; Ahmet Şah Dürranî ile Nadir Şah da sık sık Hayber Geçidi’nden geçmişlerdir.
Hayber Geçidi’nin iki yanını sarp kireç taşı kayalıkları örter. Bu geçidin uzunluğu 50 km., en dar yerinin genişliği ise 3 metre kadardır. Geçitten ancak haftanın iki, üç günü geçmeye izin verilir. O günlerde geçidin ağzını nöbetçiler bekler.
Hayber Geçidi’nin başlangıç ve bitiş yerlerinde birer köy vardır. Bu köylerde yaşayan her ailenin, kendilerini komşu düşmanlardan, kan dâvası güdenlerden koruyabilmek için küçük birer kaleleri, gözleme kuleleri
bulunur. Hayber Geçidi’nden geçen yolcuların, eşkıyalara karşı mal ve can güvenliklerini jandarmalar sağlar.
