Bir çok tarihi eserde ve belgede görmeye alışık olduğumuz bir kelime olan Hıdiv nedir ve ne anlama gelmektedir? Hıdiv ne demek?
«Saltanat naibi» anlamına gelen Arapça bir kelimedir. Abdülâziz tarafından, Sadrazam Büyük Fuat Paşa’nın isteğiyle, 8 haziran 1867 tarihli bir fermanla, Mısır genel valisi İsmail Paşa’ya ve onun soyundan gelecek Mısır valilerine bu unvan verildi.
O zaman Mısır valileri, Mısır’dan başka Sudan’ın, Uganda’nın, Eritre’nin de genel valisi durumundaydılar. Hıdiv’in mevkii protokolda sadrazamla şeyhülislâm’ın mevkiine eşitti; Osmanoğulları hanedanı üyeleri hariç, bütün öteki Türk memurlarından önce gelirdi. Ancak, sadrazam ve şeyhülislâmla bir arada bulunursa, bu ikisinden sonra mevki alırdı.
Hıdiv unvanı 19 Aralık 1914’te İngilizler tarafından kaldırıldı. Bu tarihte İngiltere, Birinci Dünya Savaşı’na girmiş olan Osmanlı İmparatorluğunun Mısır ve Sudan üzerindeki egemenliğine son verdi. Son hıdiv İngiltere’ce tanınmadı; fakat Osmanlı’da, Lozan Antlaşması’na kadar, Mısır hıdivi olarak kabul edildi. Bu unvanı İsmail Paşa’dan sonra oğlu Tevfik Paşa, sonra onun oğlu Abbas Hilmi Paşa, yani sadece 3 kişi taşımıştır. Başka kimseye bu unvan hiçbir tarihte verilmiş değildir.
