Hindiba bitkisi ile ilgili olarak genel bilgilerin verildiği yazımız. Doğanın mucizevi bitkilerinden hindiba hakkında ilginç bilgiler.
Hindiba, aster ailesine ait yapraklı bir sebze ve serin mevsim bitkisidir. Küçük Asya kökenlidir, ancak bugün Avrupa ve Kuzey Amerika’da bulunabilir. Hindiba, tam güneşte veya kısmi gölgede verimli, iyi drene edilmiş toprakta yetişir. En kaliteli bitkiler, yazları serin olan bölgelerde üretilir (yüksek sıcaklıklar yapraklarda acı bileşiklerin üretimini uyarır). Hindiba, eski Romalılar, Yunanlılar ve Mısırlıların diyetinin önemli bir parçası olmuştur ve Avrupa‘da hala çok popüler ve yaygın olarak kullanılmaktadır.
Yaprakları salata ve sebze olarak yenebilen bir bitkidir. «Güneğik» de denilir. Mayhoş lezzetlidir. Çok defa yol kenarlarında, çayırlarda kendiliğinden yetişir. Kökü kavrulup öğütülerek kahveye karıştırılır. Bazen de doğrudan doğruya kahve yerini tutan bir çiçek olarak kullanılır. Kahveye hindiba kökü karıştırılıp karıştırılmadığını anlamak için bir kaşık kahve bir bardak soğuk suya konur. Halis kahve suyun üstünde kalır, hindiba karışıksa, kahveden ayrılır, suyu boyar.
Hindiba kendi adı ile anılan familyanın örnek bitkisidir. Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’da bol yetişir. Hindiba kökü de pişirilerek yenebilir.
İlginç Hindiba Gerçekleri:
- Çoğu hindiba türü 6 ila 10 inç yüksekliğe ulaşabilir (nadiren 24 inç’e kadar).
- Escarole adı verilen hindiba çeşidinin merkezi bir başı, dik, geniş, yassı, pürüzsüz yeşil yaprakları, tırtıklı kenarları ve kalın gövdeleri vardır.
- Frisee adı verilen hindiba çeşidi, escarole yapraklarına göre çok daha dar olan kıvırcık yapraklara sahiptir. Her iki tür hindiba da maruldan daha çiğnenebilir.
- Belçika hindibası, torpido şeklindeki kafalarda yoğun bir şekilde paketlenmiş pürüzsüz, krem renkli yapraklara sahiptir.
- Belçikalı çiftçi, 1830’da hindiba köklerinin nemli, karanlık koşullarda saklandığında filizlenip krem renkli yaprak başları üretebildiğini keşfettiğinde Belçika hindibasını “keşfetti”. Bu “yeni” bitki sadece yaygın bir hindiba çeşidi olmasına rağmen, kısa süre sonra bugün daha iyi bilinen “beyaz altın” adı verilen yeni bir sebze türü olarak popüler hale geldi.
- Hindiba, Belçika hindibasından farklı olarak marul gibi tarlalarda sıra halinde yetiştirilir.
- Hindiba, çiçek sapının tepesinde soluk mavi çiçekler üretir. Çiçekler her iki üreme organı türünü de içerir (mükemmel çiçekler).
- Hindiba yaz aylarında çiçek açar. Çiçekler, bu bitkinin tozlaşmasından sorumlu olan arıları çeker.
- Hindiba tohum aracılığıyla yayılır.
- Hindiba, A, K ve B vitaminleri ile manganez, bakır, demir ve potasyum gibi mineraller için iyi bir kaynaktır.
- Hindiba gevrek bir dokuya ve sağlam, hafif acı bir tada sahiptir. Ortadaki yapraklar tatlı bir tada sahiptir. Hindiba salata, çorba, patates kızartması, köri yapımında kullanılabilir veya ıspanak gibi pişirilip yenebilir. Hindiba diğer sebzelerle karıştırılarak sağlıklı meyve sularının hazırlanmasında da kullanılabilir.
- Hindibanın 2-4 hafta süreyle sepet, kutu veya saksılarla kaplanması (ağartma adı verilen bir işlem) yapraklardaki acı bileşiklerin miktarını azaltmak için kullanılır.
- Hindiba katarakt, makula dejenerasyonu, anemi ve belirli kanser türlerinin gelişimini önleyebilir. Ayrıca sindirime yardımcı olur ve karaciğer ve safra kesesi fonksiyonlarını iyileştirir.
- Hindibada bulunan bir madde olan Kaempferol, anti-inflamatuar, antimikrobiyal, analjezik ve anti-alerjik özelliklere sahiptir. Aynı zamanda kardiyovasküler ve sinir sistemleri üzerinde de faydalıdır.
- Hindiba yıllık (raf ömrü: bir yıl) veya iki yılda bir (raf ömrü: 2 yıl) olarak yetiştirilebilir.
Kaynak – 2
Hindiba; (Lat. Cichorium endivia) İkiçenekliler sınıfının familyasından otsu bir bitkidir. Anavatanı Doğu Hindistan olup iki yıllık bir bitkidir. İlk yıl toprak üstünde, yenilen, açık yeşil renkli, uzunca ve rozet biçimindeki yaprakları, ikinci yıl ise çiçek tohumları oluşur. Çiçekler erseliktir. Sabah erken saatlerde açılıp, öğleye doğru kapanır, soluk mavi renklidir. Kökü kazık köktür. Toprak yüzeyine yakın bol miktarda saçak kökü vardır. Haziran-eylül ayları arasında çiçek açar. Kumul ve taşlık topraklarda ekilmemiş tarlalarda ve yol kıyılarında kendiliğinden yetişir.
Son yıllarda kültüre alınmasıyla daha verimli çeşitler elde edilmeye başlandı. Ege Bölgesi‘nde halk arasında radika diye de bilinir. İdrar söktürücü ve yatıştırıcı özellikleri vardır. Kökünde inulin, şeker, glikozit yapısında intybin adı verilen acı bir madde bulunur. Yapraklarında da inulin, şeker ve kolin vardır. Haşlanarak salata olarak da değerlendirilir.
