Hıristiyanlık hakkında kısaca bilgilerin verildiği yazımız. Hıristiyanlık dini ile ilgili olarak ansiklopedik bilgilerin yer aldığı yazımız.
Hıristiyanlık, Hz. İsa’nın kurduğu dindir. İsa’nın Yunanca adı olan İesus Hristos’tan alınmıştır. Tektanrılı bir dindir. Bu dini kabul edenler Hz. İsa’nın peygamberliğine inanırlar.
Hz. İsa, yaşadığı devirde Yahudi dininin (Museviliğin) artık eskidiğini, bozulduğunu görerek yeni bir din kurmak istemişti. Hıristiyanlar, Hz. İsa’nın Tanrı’nın oğlu olduğuna, insanlığı huzura kavuşturmak için yeryüzüne gönderildiğine inanırlar.
Hıristiyan dininin kutsal kitabı İncil’dir. Bu kitabın aslı Eski Yunanca yazılmıştır. Daha sonra birçok İncil daha yazıldı. Bunların sayısı altmışı geçer. En tanınmış olanları dört İncil’dir. Hıristiyan dininin belli başlı ilkeleri bu kitaplarda anlatılmıştır. Hıristiyanlık, her şeyden önce, «gökün ve yerin yaratıcısı olan bir tek Tanrı» nın varlığını kabul eder. Ancak, az zamanda bu akide bozulmuş, Tanrı’nın Baba, Oğul (İsa) ve Ruhulkudüs’ten müteşekkil olduğu resmen tanınmıştır; buna «trinite» (Ekaanim-i Selâse) denir. Hz. İsa’ yı Tanrı değil, insan olarak tanıyan mezhepler, ret ve aforoz edilmişlerdir.
İlk Hıristiyanlar, Hz. İsa’nın yakında yeryüzüne döneceğine inanırlardı. Onun dönüşünden önce, kendisine düşman olan Deccal ortaya çıkacaktı. İsa’nın dönüşü sırasında ölüler dirilecek, Mahşer Günü, Son Yargılama Günü gelecekti. Hz.İsa, Tanrı’nın bütün düşmanları ezilinceye kadar hüküm sürecekti. Yok edilecek sonuncu düşman ölüm olacaktı, sonunda o da yok edilecekti.
Hz. İsa’nın geri gelmesi gecikince, din adamları da, geçici olarak, Hıristiyan dininin tapınakları olan kiliseleri kurmaya başladılar. Bu arada Hıristiyanlığın çeşitli ilkeleri üzerinde ayrı ayrı fikirler ileri sürüldü, böylece Hıristiyanlık mezheplere ayrıldı.
Hıristiyan mezheplerini, önce, biri eskiye sadık, biri yenilik taraftarı olarak ikiye ayırabiliriz. Eskiye sadık olanlar Roma Katolik Kilisesi ve Doğu Ortodoks Kilisesi adlarındaki kiliselere bağlıdır. Yenilik taraftarları ise Protestan kiliselerini tanırlar.
Katolik Kilisesi’ne, özellikle, Akdeniz Lâtin kavimleri, İrlanda ile Güney Almanya’ daki Hıristiyanlar bağlıdırlar. Ortodoks Kiliseler, Doğu Avrupa kiliseleridir. Protestanlık Germen ırkından kavimlerle, Kuzey Avrupa’ da rağbet görmüştür. Katolik Kilisesi, kendini Roma devletinin mirasçısı sayar. Roma Katolik Kilisesi’nin başkanı olan Papa, ruhani bir devlet reisi kabul edilir. Bütün dünyadaki Katolikler, herkesten önce, Papa’nın emirlerine boyun eğerler. Papadan sonra kardinaller, piskoposlar, rahipler gelir. Katolik rahipler evlenemezler. Katolik mezhebine bağlı olanlar, günah çıkartmak zorundadırlar. Cuma günleri et ve yağlı yemek yemezler. Dinin bütün kurallarını kelimesi kelimesine yerine getirmek zorundadırlar. Katolik mezhebi boşanmayı tanımaz. Herkes ancak bir defa evlenir, ömrünün sonuna kadar aynı kimseyle evli kalır.
Ortodoks (Doğu Kilisesi) XI. yüzyılda kurulmuştur. Doğu devletlerinin hepsi, kendilerine göre bağımsız kiliseler kurmuşlardır. Bunlar, Rus, Yunan, Sırp, Romen vs. kiliseleridir. Ortodoks papazlarının evlenmelerine izin verilir.
Ortaçağ boyunca Roma Kilisesi’nin, Hıristiyanlığın ilkel kurallarından her gün biraz daha ayrıldığı görülüyordu. En sonunda, XVI. yüzyılda, dinde bir reform yapılması kararlaştı. Luther‘in reformundan sonra ortaya çıkan mezhebe «Protestan» adı verildi. Protestan Kiliseleri bazı bakımlardan birbirlerinden ayrılmakla beraber, ortaklaşa özellikleri de pek çoktur. Bu arada, ibadet, her ülkenin kendi dilinde yapılır.
İngiltere’de, Amerika’da bazı düşünceleri, âdetleri bakımından birbirlerinden ayrılan birçok mezhep vardır. Bunların en önemlileri «Baptiste» (vaftizci) lerle «Methodiste» (usulcü) lerdir. «Baptiste» ler çocukların vaftizini kabul etmezler, ancak yetişmişleri vaftiz ederler. Yemin âdetini, askerlik hizmetini kabul etmezler. «Methodiste» ler kurtuluşa, Kutsal Kitap’ın okunması, iç hayatın arıtılması yolu ile erişmek için bir usul ileri sürerler. Gene bu mezheplerden biri olan Dostlar Birliği (Quakerler) kölelikle savaştıkları için kendilerini üstün sayarlar. Savaşa, yalana karşı cephe almışlardır.
Amerika’daki mezheplerden biri de Mormonluk’tur. Mormonlar Kutsal Kitap’ın «Çiftleşiniz ve çoğalınız» buyruğu üzerinde ısrarla durup, erkeklerin birden fazla kadınla evlenmelerini kabul etmişlerdir.
İslamiyet Hıristiyanlık dinini ve Hz. isa’yı kabul eder. Ancak hıristiyanlığın bozulmuş olduğunu ve Hz. isa’nın da bir Tanrı değil bir peygamber bir insan olduğunu kabul eder ve Hz. İsa’ya büyük saygı duyar.
