Hitabet Sanatı Hakkında Bilgi

Hitabet nedir? Hitabet sanatının genel özellikleri, çeşitleri nelerdir? Bu çeşitlerin açıklaması. Hitabet Sanatı hakkında bilgi.

Hitabet Sanatı Hakkında Bilgi

Hitabet Nedir?

Hitabet; Söz söyleme sanatıdır. Bu tarzda söylenmiş sözlere “hitabe” ya da “nutuk” denir.

hitabet

Bir hitabe (nutuk) gerek söyleyen bakımından, gerek konusu bakımından bazı şartlara bağlıdır. Hitabe, yazılısından okunmamalı, doğrudan doğruya söylenmelidir. Kısa, tesirli olmalıdır. Duralamadan, kekelemeden, bir çağlayan gibi söylenmelidir ki dinleyenleri inandırsın, onları kazansın. Hitabe söyleyenlere “hatip” denir. Hatipler, görünüşlerinden konuşmalarına kadar dinleyenlerin tesiri altında kalacakları kimseler olmalıdır.

Hitabe, konusuna göre, birkaç çeşide ayrılır :

Askeri Hitabe

Ordularını harekete geçirmek isteyen komutanların onlara söyledikleri sözlerdir. En tesirli, en kısa hitabeler, askeri hitabelerden çıkmıştır. Tarih, bunların örnekleriyle doludur. Yavuz’un Çaldıran Seferi‘nde çadırına ok atan, geri dönmek için ayaklanan Yeniçeriler’e: “İçinizde erkek olanlar benimle gelsin. İsteyen karılarının yanına dönsün; ben, gerekirse, tek başıma da düşman üzerine yürürüm!” demesi ayaklanmayı bir anda bastırmıştır. Atatürk’ün “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri” emri de askeri hitabenin şaheserlerindendir.

Siyasi Hitabe

Eski Yunan ve Roma’dan beri en bol örneklerine rastlanan nutuk şeklidir. Demostenes, Cicero gibi hatipler bu tarzda pek meşhur sözler söylemişlerdir. Fransa’da Büyük İhtilâl’den sonra Marat, Danton gibi hatipler, siyasi hitabetin en güzel örneklerini verdiler. Atatürk’ün 1927’de altı gün sürmek üzere B. M. Meclisi’nde söylediği “Büyük Nutuk” bir yandan Kurtuluş Savaşı’mızın tarihi, öte yandan mükemmel bir siyasi hitabe örneğidir. Atatürk, siyasi hitabe alanında daha birçok, güzel, pek tesirli nutuklar söylemiştir.

Dini Hitabe

Konusunu din heyecanında alan, ya da bir din meselesini halka açıklamak için söylenen nutuklar (vaızlar) dır. Muhammed’in ölümünden sonra Hz. Ebubekir‘in sözleri, dini-siyasi hitabenin en veciz örneğidir: “Ey nâs! Her kim Muhammed’e tapıyorsa bilmelidir ki Muhammed öldü, her kim Tanrı’ya tapıyorsa bilmelidir ki Tanrı ölmez !”