Huang Zongxi kimdir ve ne yapmıştır? Huang Zongxi hayatı, biyografisi, reformları ve öğretileri hakkında bilgi.
Huang Zongxi
Huang Zongxi; (d. 24 Eylül 1610, Yuyao, Zhejiang yönetim bölgesi – ö. 12 Ağustos 1695, Yuyao, Çin), Çin’de Qing (Mançu) döneminin (1644-1911/12) başlarında yaşamış seçkin bilgin ve reformcudur. Çin siyasal sisteminin aşırı otoriter yapısını eleştirmiş, yapıtları 20. yüzyıl başlarında Çinli reformcularca yeniden ele alınmıştır.
Ming hanedanından ünlü bir bilgin-reformcunun oğlu olan Huang, sonraki Qing hanedanına hizmet etmeyi reddetti. Güney Çin’ de Ming hanedanının direnmeyi sürdüren son üyeleriyle birlikte savaştı. Yenilgi üzerine siyasetten uzaklaşarak bilimsel araştırmalara yöneldi. İlgi alanları arasında matematik, coğrafya, takvim bilimi, edebiyat ve felsefe de bulunmakla birlikte, tarih araştırmalarında kişisel ve ahlaksal ölçütler yerine nesnelliği geliştirmeye çalışan Zhejiang okulunun kurucusu olarak ün kazandı. Bu okulun yandaşları yalnızca ilkçağ araştırmalarının değer taşıdığı yolundaki Çin inancının tersine yakın tarihin incelenmesine de önem verdiler.
Huang ilk önemli yapıtı Mingyi daifang lu’da (1662; Prens İçin Bir Plan) Çin tarihindeki despotluğu eleştirdi. İlkçağdaki başkanlık kurumunun, imparatorun iktidarını paylaşacak bir makam olarak canlandırılmasını istedi. İmparatorluk sarayında, eğitimde, kamu personeli seçiminde, orduda ve vergi sistemlerinde reforma gidilmesini önerdi. Ayrıca yasalarda reform yapılarak hukukun despot rejimlerin keyfi buyrukları yerine kişilere bağlı olmayan adaleti yansıtmasının sağlanması gerektiğini savundu. Mingru Xuean (1676; Ming Konfüçyüsçüleri Üzerine İnceleme) adlı yapıtı Çin felsefesinin ilk sistemli tarihi sayılır. 1846’da yayımlanan Song Yuan Xuean (Sung ve Yuan Konfüçyüsçüleri Üzerine İnceleme) adlı kitabı da tamamlanmamış olmakla birlikte Song (960-1279) ve Yuan (1206-1368) dönemlerindeki Çin düşüncesinin sistemli bir incelemesi niteliğindedir.
