Hücre iskeleti nedir? Hücre iskeletinin yapısı ve tanımı nedir? Hücre iskeletini meydana getiren yapılar, özellikleri ve görevleri nelerdir?
Hücre iskeleti
Mikroskop ve araştırma tekniklerindeki gelişmeler, ökaryot hücrelerin iç yapısının tahmin edilenden daha yüksek bir organizasyona sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Bir hayvan iskeletinin diğer vücut kısımlarını, kendi yerinde tutmasına benzer şekilde, hücre iskeleti de birçok organeli ve sitozoldaki enzimleri yerli yerinde tutar.
Hücre iskeleti, çeşitli kalınlıklarda iplik şeklinde protein ve bu ipliklerin bazı hücre organelleriyle oluşturdukları birliktelikten meydana gelmiştir. Hücre iskeletinde liflerin arası, sitoplazma sıvısı (sitozol) ile doludur.
Ökaryot hücrelere şeklini veren ve hücre içi organizasyonu sağlayan yapıların tümüne hücre iskeleti denir. Hücre iskeleti mikrofilament, mikrotübül ve ara filamentlerden meydana gelir.
Mikrofilament:
Aktin proteinlerinin üst üste dizilip sarmal şekilde birleşmesiyle meydana gelir. Hücrenin hareketine bağlı olarak devamlı oluşup ayrışabilen yapılardır.
Mikrofilamentler kas doku liflerinin kasılıp uzamasını sağlar. Besin emilimi ve fagositoz gibi olayların gerçekleştirilmesinde görev yapan çıkıntı ve uzantıların yapısında da mikrofilamentler bulunur. Amipte yalancı ayak oluşumunda ve hayvan hücrelerinin boğumlanmasında da görev yapar.
Mikrotübül:
Tübülin proteinlerinden oluşmuştur. Yapıları sert içi boş çubuklar şeklindedir. Mikrofilamentler gibi hücrenin hareketine bağlı olarak devamlı oluşup ayrışabilen yapılardır.
Hücrenin şeklinin belirlenmesinde hücrelerin ve hücredeki organellerin yer değiştirmesinde ve hücre bölünmesi sırasında kromozomların ayrılmasında görev yapar.
Ayrıca bitkilerde hücre çeperindeki selüloz liflerinin düzenlenmesinde görev yapar. Bazı bir hücreli canlılarda bulunan sil ve kamçıların yapısı mikrotübülden meydana gelmiştir.
Mikrotübül Hakkında Daha Detaylı Bilgi İçin Tıklayınız.
Ara filamentler:
Mikrofilamentlerden daha kalın mikrotübül-lerden ise daha ince olan ve farklı tipte protein içeren yapılardır. iplik şeklindeki proteinlerin birbirine sarılmasıyla meydana gelirler.
Ayrıca derinin ürettiği keratin proteini ara filamentlerin yapısına katılarak deri hücreleri arasında bağlantılar kurar ve derinin dış etkenlere karşı dayanıklılığını artırır. Ara filamentler saç ve tırnak gibi yapılarda da bol miktarda bulunur.
