Hudeybiye Barışı ya da Hudeybiye Antlaşması olarak geçen antlaşmanın maddeleri ile sonuçları hakkında bilgiler veren yazımız.
Hudeybiye Antlaşması İle İlgili Bilgi
Hudeybiye Antlaşması; Hz. Muhammed ile Mekke önderleri arasında yapılan barıştır (Mart 628). Müslümanların dinsel ve siyasal bir topluluk olarak tanınmasını sağlayan ve İslamın kitlelere yayılıp güç kazanması açısından önemli bir dönüm noktası olan antlaşma. Mekke’nin bir buçuk yıl sonra Müslümanlarca fethedilmesinin yolunu açmıştır.
Mart 627’de Kâbe’yi ziyaret (umre) kararı alan Hz. Muhammed, muhacirin (hicrete katılmış Müslümanlar) ve ensardan (Medine Müslümanları) oluşan yandaşlarıyla Mekke’ ye doğru yola çıktı. Olası bir savaşa hazırlıklı olan Müslümanların hareketini öğrenen Mekkeliler, Hz. Muhammed’in Mekke’ye girmesini engelleme kararı aldılar. Hazırladıkları orduyu da Mekke dışına yerleştirdiler. Hz. Muhammed savaşa yanaşmadı ve Hudeybiye Kuyusu başında konakladı.
Ziyarete izin vermeleri için Mekkelilere elçiler gönderdi. Önceleri, umre için izin vermemekte direnen Mekkeliler, sonunda Hz. Muhammed ile bir antlaşmaya varmak üzere Süheyl bin Amr’ı elçi olarak gönderdiler, imzalanan antlaşmaya göre, Müslümanlar, bir sonraki yıl ibadette bulunabilmeleri için Mekkelilerin kenti üç gün boyunca boşaltmaları karşılığında, o yılki umre ziyaretini ertelemeyi kabul ettiler. Ayrıca Mekke’den kaçarak Medine’ye sığınan Müslümanların Mekke’ye geri gönderilmesi, buna karşılık Medine’den Mekke’ye kaçanların iade edilmemesi kararlaştırıldı. Arap kabileleri istedikleri tarafla serbestçe ittifak kurabilecek ve onlar da antlaşma kapsamında sayılacaklardı.
Hudeybiye Antlaşması, koşullarının görünüşteki ağırlığına karşın, sonuçlan açısından Müslümanların lehine gelişmelere zemin hazırladı. Antlaşmanın sağladığı barış ortamı Müslümanlığın yayılmasında oldukça etkili oldu. Antlaşmadan sonra Müslüman olup Mekke’den kaçanlar, antlaşma gereğince Medine’ye yerleşemediklerinden, başka yerde toplanıp Kureyş kervanlarını vurmaya başlayınca, antlaşmanın iade maddesi Kureyşlilerin isteği üzerine kaldırıldı.
HUDEYBİYE BARIŞI (628)
• Hz. Muhammed’e, hac görevini yerine getirmesi için vahiy gelmişti. Bu amaçla Müslümanlarla birlikte Mekke’ye gitti.
• Mekkeliler, Peygamberin bu hareketinden kuşkuya düştüler. Mekke’yi alacağından korktular. Bu nedenle savaşa hazırlandılar.
• Görüşmelerden sonra Mekkelilerle Müslümanlar arasında Hudeybiye Barışı imzalandı.
Barış Koşulları
1. Müslümanlar o yıl Kâbe’yi ziyaret etmeden dönecekler, fakat ertesi yıl gelip hac yapabileceklerdi.
2. Kureyşlilerden, velisinin izni olmadan Müslümanlığı kabul edenler Medine’ye alınmayacak ve iade edilecek; ancak Kureyşlilere sığınan Müslümanlar iade edilmeyecekti.
3. Her iki taraf on yıl birbirleriyle savaşmayacaklardı.
4. Arap kabilelerinden isteyen, Hz. Muhammed’in ya da Mekkelilerin himayesine girebilecekti. Yalnız iki taraf da himayeleri altındaki kabilelere askerce yardım etmeyeceklerdi.
Sonuçları
• İlk bakışta Müslümanların aleyhine görünen bu koşullar zamanla Müslümanların lehine işlemeye başladı.
• Özellikle, Müslüman olup Medine’ye kabul edilmeyen Mekkeli Müslümanlar, korkularından Mekke’ye de geri dönemedikleri için iki kent arasında yaşamlarını sürdürüp Mekke kervanlarının yollarını kesmeye başladılar.
• Bunun üzerine Mekkeliler barışın 2. maddesinin kaldırılmasını istediler.
• Bir süre sonra kendi himayelerindeki kabilelere yardım etmekle de Hudeybiye Barışı’nın bütününü geçersiz hale getirdiler.
Mekkeliler, bu antlaşma ile Müslümanların siyasi bir varlık olduklarını ilk kez kabul etmiş oldular.
