Hukukta kişi ve kişilik nedir? Kişi ve kişilik kavramı ile ilgili terimler, kişi türleri ve açıklamaları, hakkında bilgi.
KİŞİ KAVRAMI
Kişi, haklara ve borçlara sahip olabilen, yani hak ve borçları bulunabilen (hak ehliyetine sahip bulunan) varlıklardır. Bu nedenle, “kişi” terimi ile “hak ehliyeti” terimi aynı anlama gelir. İnsanların yanında, “İnsan toplulukları” ve “mal toplulukları” da kişi olarak kabul edilmektedir.
KİŞİLİK
A) DAR ANLAMDA KİŞİLİK
Haklara ve borçlara ehil olmayı, yani hak ehliyetini ifade eder ki, bu da “kişi” terimi ile aynı anlama gelir.
B) GENİŞ ANLAMDA KİŞİLİK
“Fiil ehliyeti”ni, “hak ehliyeti”ni, “kişisel durumlar”ı ve “kişilik hakları”nı içerir.
KİŞİ TÜRLERİ
A) GERÇEK KİŞİLER
Sadece “insanlardır. Dolayısıyla da bir hayvanın hakları ve borçları olamaz. Gerçek kişilerin doğum ve soybağı kayıtları doğum kütüğünde tutulur.
B) TÜZEL KİŞİLER
Belli bir amacı gerçekleştirmek ve bağımsız bir varlığa sahip olmak üzere kurulmuş ve hukuk düzeninin aradığı şartlara sahip bulunan kişi ve mal topluluklarıdır. Şirketler, kamu kurumları, kamu idareleri, vakıflar, dernekler gibi.
GERÇEK KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI
Kişilik, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar. Çocuğun sağ olarak anasının vücudundan ayrılmış olması, onun kişilik kazanması için yeterlidir.
Diğer yandan “cenin” hak ehliyetini, sağ doğmak koşuluyla ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde eder.
GERÇEK KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ
A) ÖLÜM
Ölüm, gerçek kişiliği sona erdiren hukuki bir olaydır. MK bu hususta iki karine kabul etmiştir:
B) ÖLÜM KARİNESİ
Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar İçinde kaybolursa, cesedi bulunmamış olsa bile gerçekten ölmüş sayılır. Bu kimsenin nüfus kütüğüne mahallin en büyük mülki amirinin emriyle ölüm kaydı düşürülür. Buna ölüm karinesi denir. Örneğin, uçak kazası, gemi kazası, savaş hali, patlama, yanma gibi durumlarda cesedi bulunamayan kişinin ölümüne kesin gözle bakılır.
C) GAİPLİK
Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir. Örneğin Uludağ’a kayağa gidip dönmeyen ya da çalışmak üzere yabancı bir ülkeye gidip uzunca bir süre haber alınamayan bir kimse hakkında gaiplik kararı verilebilir.
