Bizans imparatoru I. Jüstinjen dönemi ve hayatı hakkında kısa bilgi. İlirya kökenli ve görece başarılı kabul edilen I. Jüstinyen kimdir?
I. Jüstinjen, Bizans imparatoru (Tauresium 482 – İstanbul 565). Hükümdarlık dönemi: 527-565. Genç yaşlarda öğrenim için bir Bizans generali olan amcası İustinos’un (sonra İmparator I. İustinos) bulunduğu İstanbul’a gitti. I. İustinos (518-527) döneminde devlet hizmetinde önemli görevler üstlendi. Çocuğu olmayan amcası onu evlat edindi ve 525’te veliaht ilan etti. 527’de önce ortak imparator, aynı yıl içinde I. İustinos’un ölümü üzerine tek başına imparator oldu.
Sasanilerle sürmekte olan savaşa bir son vermek için ünlü komutanı Belisarios komutasında bir orduyu Sasaniler üzerine gönderdi. Sasani hükümdarı I.Hüsrev (531-579), savaşı daha fazla sürdürmeyerek I. İustinianos ile bir “Ebedi Barış” antlaşması yaptı (532). aynı yıl içinde (532) İstanbul’da “Nika Ayaklanması” patlak verdi. Hipodrom’da (bugün Sultanahmet Meydanı) halk imparatora karşı ayaklandı. İstanbul ateşe verildi, yanan yapılar arasında Ayasofya da vardı. İustinianos, kaçmaya hazırlandığı sırada eşi İmparatoriçe Theodora, soğukkanlılığıyla duruma el koydu. Ünlü komutan Narses, politik bir manevrayla iki parti arasındaki birliği bozdu. Aynı anda imparatora bağlı bir askeri birlik, Belisarios Komutasında Hipodrom’a girdi, 30 bine yakın kişi öldürüldü. İusitinianos, yeniden denetimi ele aldı.
Büyük oranda yanan ikinci Ayasofya’nın yerine daha görkemli bir yapı yapılmaya başlandı.
Roma imparatorluğu’nu yeniden canlandırmayı düşleyen İustinianos, Belisarios komutasında 18 bin kişilik bir orduyu Kuzey Afrika’daki Vandallar üzerine gönderdi (533). Belisarios kısa sürede Vandal Krallığı’nı ortadan kaldırdı. Bu kez sıra İtalya’ya geldi. 535’te Belisarios Sicilya’yı ele geçirirken, bir başka ordu Dalmaçya’yı aldı. İtalya’da yürüyüşünü sürdüren Belisarios, önce Napoli’ye, 536’da Roma’ya girdi.
Ancak Ostrogotların başkenti olan Ravenna’yı ele geçirebilmek için çok uğraştı, Ravenna’ya girdi. Belisarios’un İtalya’dan ayrılması üzerine Ostrogot Kralı Totila ayaklanarak Orta İtalya’yı denetimi altına aldı. 543’te Napoli, 546’da da Roma düştü. Bu durum karşısında bu kez Narses komutasmda bir ordu 552’de İtalya’ya girdi. Yıpratıcı bir dizi savaştan sonra İtalya’nm tümü Bizans topraklarına katıldı. 554’te İber Yarımadası’na çıkan bir ordu, yarımadanın güneydoğusunu ele geçirdi.
Bunun yanı sıra tüm Akdeniz adaları da Bizans topraklarına katıldı. Sasanilerle yapılmış olan “Ebedi Barış” I. Hüsrev’ in 540’ta Suriye’ye saldırmasıyla bozuldu. Antakya’yı yıkıma uğratarak Akdeniz kıyılarına ulaştı. Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerini ele geçirdi. İustinianos, Sasaçilere verilmekte olan haracm miktarını artırarak beş yıllık bir antlaşma yaptı (541). Antlaşma sonunda Sasaniler ele geçirdikleri topraklardan çekildiler. 559’da İstanbul önlerine kadar gelen Hunlar, Belisarios’un çabalarıyla püskürtüldü. Uzun saltanatı sırasında I. İustinianos, Akdeniz’i yeniden bir Bizans gölü haline getirdi.
Roma yasalarıyla kendinden önceki Bizans imparatorlarının yaptıkları yasaları Codex İustinianos adı altında bir araya getirdi. İustinianos döneminde ekonomi büyük bir canlılık gösterdi, özellikle ipek ticaretinde önemli gelirler sağlandı. Bunun yanı sıra kürk, deri ve köle ticareti de canlılığını artırdı. Başta İstanbul olmak üzere imparatorluğun önemli kentleri kiliseler, manastırlar, suyolları ve çeşitli yapılarla süslendi. Ölümünden sonra yerine yeğeni II. İustinos (565-578) geçti.
