Tarih Biliminin Araştırma Basamakları Nelerdir? Maddeler Halinde Açıklaması

0
Advertisement

Sosyal bilimlerin bir dalı olan tarih biliminin araştırma basamakları nelerdir? Bu konudaki araştırma örneği ve tarih bilimi nasıl icra edilir?

Sanat Tarihi

Tarih araştırmalarında da belirtilen esaslardan farklı olmayan çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalarda bir takım yöntemler takip edilmektedir. Tarih araştırmalarında uygulanan yöntemler aşağıdaki sıralamayla yapılır:

  • a) Kaynak taraması yapma. Araştırma yapılan alanla ilgili kaynak araştırması yapılır. Bu araştırma; Yazılı, yazısız ve sözlü alanları kapsar.
  • b) Kaynakların sınıflandırılması (Tasnif)
  • c) Kaynakların çözümlenmesi (Tahlil)
  • d) Kaynakların eleştirisi (Tenkid)
  • e) Kaynakların birleştirilmesi (Sentez) (Terkip)

Tarih bilimi, geçmiş olayları anlamak, yorumlamak ve açıklamak amacıyla yapılan araştırmalara dayanır. Tarihçiler, bu süreci izlerken genellikle belirli bir metodoloji ve basamakları takip ederler. İşte tarih biliminin temel araştırma basamakları:

  1. Kaynak Seçimi:
    • Tarihçiler, araştırmalarına başlamadan önce uygun kaynakları seçmelidirler. Bu kaynaklar arşivler, kitaplar, makaleler, mektuplar, resimler, haritalar, gazeteler ve diğer belgeler olabilir. Kaynakların güvenilirliği ve doğruluğu önemlidir.
  2. Soru Sorun:
    • Araştırmanın odak noktasını belirlemek için sorular sorulmalıdır. Bu sorular, tarihçinin ilgi alanına ve araştırma konusuna bağlı olarak farklılık gösterebilir. Örnek sorular şunlar olabilir: “Neden bu olaylar gerçekleşti?”, “Kim bu olaylara katıldı?”, “Olayların sonuçları nelerdi?” vb.
  3. Literatür Taraması:
    • Mevcut literatürü incelemek, benzer konularda daha önce yapılan araştırmaları anlamak ve bu çalışmaları değerlendirmek önemlidir. Bu, araştırmacının yeni bir bakış açısı sunmasına veya mevcut bilgiye katkıda bulunmasına yardımcı olabilir.
  4. Kaynakları İnceleme:
    • Seçilen kaynakları ayrıntılı bir şekilde incelemek, tarihçinin araştırmasının temelini oluşturur. Bu aşamada kaynaklardan alınan bilgiler dikkatlice not alınmalıdır.
  5. Veri Toplama:
    • Kaynaklardan elde edilen bilgileri sistematik bir şekilde toplamak, tarihçinin araştırma verilerini hazırlamasına yardımcı olur. Bu aşama, belgelerin analizini, metinlerin çevirisini veya diğer veri toplama yöntemlerini içerebilir.
  6. Analiz ve Yorum:
    • Toplanan verilerin analizi ve yorumu, tarihçinin araştırmanın temel sonuçlarına ve anlamına ulaşmasını sağlar. Bu aşamada neden-sonuç ilişkileri, ana temalar ve bağlantılar belirlenmelidir.
  7. Tez Geliştirme:
    • Tarihçi, analiz sonuçlarına dayalı olarak bir tez veya argüman geliştirmelidir. Tez, araştırmanın merkezi savını ifade eder.
  8. Yazma ve Sunum:
    • Araştırma sonuçlarını yazılı bir formda düzenlemek ve sunmak, tarihçinin çalışmasını paylaşmasına olanak tanır. Bu yazım süreci, makale, kitap, tez veya sunum biçiminde olabilir.
  9. İncelenme ve Eleştiri:
    • Araştırma sonuçları, meslektaşlar ve uzmanlar tarafından eleştirilir ve incelenir. Bu süreç, çalışmanın kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.
  10. Yeniden Değerlendirme:
    • Tarihçi, eleştirileri ve geri bildirimleri dikkate alarak araştırma sonuçlarını yeniden değerlendirebilir ve gerektiğinde düzeltebilir.

Tarih bilimi, sürekli gelişen bir alandır ve bu basamaklar araştırma sürecinin temelini oluştururken, her araştırma projesi farklı olabilir ve özelleştirilebilir.

Bir araştırma örneği:

Yukarıda anlatılan bilimsel çalışma yöntemleri ışığında, öncelikle ilgimizi çeken, merak ettiğimiz ve araştırma yapmak istediğimiz konuyu belirlemeliyiz. Merak edilen konumuz; “Acaba bulunduğumuz yerde Selçuklu dönemine ait çeşmeler var mı?” şeklinde olsun.

Advertisement

Araştırma konusu ve amacı belirlendikten sonra konuyla ilgili çeşitli hipotezler ortaya konmalıdır:

  • Acaba çevremizde çeşme var mı?
  • Acaba bu çeşmeler Selçuklu dönemine ait mi?
  • Çeşmeleri kim, nasıl, ne zaman yaptırmış?

Bu belirlemelere cevap bulabilmek için, araştırmanın diğer bir aşaması olan kaynak araştırmasına başlanılmalıdır. Bu bilgileri toplayabilmek için çeşidi kütüphanelerden yararlanılabilir. Bu kütüphaneler arasında; okul kütüphanesi, il – ilçe kütüphaneleri veya varsa Milli Kütüphane sayılabilir.

Kütüphanelerde konuyu bulabilmek için katalog taraması yapılmalı, bulunan tüm çeşmeler ile ilgili kitaplar içerisinde ilimizdeki çeşmelere ait olan bilgiler ayıklanmalı ve sınıflandırılmalıdır.

Burada elde edilen bilgiler not alınmalı, kitabın adı ve yazarlar belirlenmelidir. Daha sonra kitaplarda belirlenen çeşmelerin gerçekten Selçuklulara ait olup olmadığını belirlemek için bilgilerin eleştirisi yapılmalı doğruluğu araştırılmalıdır.

Tüm bu aşamalar sonunda, farklı kaynaklardan elde edilen bilgiler birleştirilip, yorumlanır ve araştırma tamamlanır.

Advertisement


Leave A Reply