Adrenalin Patlaması nedir, nedenleri nelerdir? Adrenalin Patlaması nasıl anlaşılır, belirtileri, vücutta meydana gelen olaylar nelerdir, ne zaman doktora görünmeli?
Kaynak: pixabay.com
Adrenalin Patlaması
Epinefrin olarak da adlandırılan adrenalin, adrenal bezleriniz ve bazı nöronlarınız tarafından salınan bir hormondur. Adrenal bezler her böbreğin tepesinde bulunur. Aldosteron, kortizol, adrenalin ve noradrenalin dahil olmak üzere birçok hormonun üretilmesinden sorumludurlar. Adrenal bezler, hipofiz bezi adı verilen başka bir bez tarafından kontrol edilir. Böbreküstü bezleri iki kısma ayrılır: dış bezler (adrenal korteks) ve iç bezler (adrenal medulla). İç bezler adrenalin üretir.
Adrenalin aynı zamanda “savaş ya da kaç hormonu” olarak da bilinir. Stresli, heyecan verici, tehlikeli veya tehdit edici bir duruma yanıt olarak serbest bırakılır. Adrenalin vücudunuzun daha hızlı tepki vermesine yardımcı olur. Kalbin daha hızlı atmasını sağlar, beyne ve kaslara giden kan akışını artırır ve vücudu yakıt olarak kullanmak üzere şeker üretmeye teşvik eder.
Adrenalin aniden serbest bırakıldığında, genellikle adrenalin patlaması olarak adlandırılır.
Adrenalin patlaması yaşadığınızda vücutta ne olur?
Beyinde adrenalin patlaması başlar. Tehlikeli veya stresli bir durum algıladığınızda, bu bilgi beynin amigdala adı verilen bölümüne gönderilir. Beynin bu bölgesi duygusal işlemede rol oynar. Amigdala tehlikeyi algılarsa, beynin hipotalamus adı verilen başka bir bölgesine bir sinyal gönderir. Hipotalamus beynin komuta merkezidir. Sempatik sinir sistemi aracılığıyla vücudun geri kalanıyla iletişim kurar.
Hipotalamus, otonom sinirler aracılığıyla adrenal medullaya bir sinyal iletir. Adrenal bezler sinyali aldığında, adrenalini kan dolaşımına salarak yanıt verirler.
Kan dolaşımına girdikten sonra adrenalin:
- glikojen adı verilen daha büyük şeker moleküllerini glikoz adı verilen daha küçük, daha kolay kullanılabilir bir şekere parçalamak için karaciğer hücreleri üzerindeki reseptörlere bağlanır; bu, kaslarınıza bir enerji artışı sağlar
- akciğerlerdeki kas hücrelerindeki reseptörlere bağlanarak daha hızlı nefes almanızı sağlar
- kalp hücrelerini daha hızlı atmaya teşvik eder
- kan damarlarını kasılmak ve kanı büyük kas gruplarına yönlendirmek için tetikler
- Terlemeyi uyarmak için cilt yüzeyinin altındaki kas hücrelerini kasar
- insülin üretimini engellemek için pankreastaki reseptörlere bağlanır
- Adrenalin kanda dolaşırken meydana gelen bedensel değişikliklere genellikle adrenalin hücumu denir, çünkü bu değişiklikler hızla gerçekleşir. Aslında, o kadar hızlı gerçekleşirler ki, olanları tam olarak algılayamayabilirsiniz.
Adrenalin patlaması, size yaklaşan bir arabanın yolundan daha onu düşünme fırsatı bile bulamadan kaçma yeteneği veren şeydir.
Adrenalin patlamasına neden olan aktiviteler
Adrenalinin evrimsel bir amacı olmasına rağmen, bazı insanlar sadece adrenalin için belirli aktivitelere katılırlar. Adrenalin patlamasına neden olabilecek aktiviteler şunları içerir:
- korku filmi izlemek
- paraşütlü atlama
- uçurumdan atlama
- ayağına ip bağlayıp atlamak
- köpekbalıklarıyla kafes dalışı
- zipline
- raftingi
Kaynak: pixabay.com
Geceleri adrenalin patlaması
Bir araba kazasını önlemek veya kuduz bir köpekten kaçmak söz konusu olduğunda savaş ya da kaç tepkisi çok faydalı olsa da, günlük strese tepki olarak etkinleştirildiğinde sorun olabilir. Düşünceler, kaygı ve endişe dolu bir zihin aynı zamanda vücudunuzu adrenalin ve kortizol (stres hormonu olarak bilinir) gibi stresle ilgili diğer hormonları salması için uyarır.
Bu özellikle geceleri yatakta yatarken geçerlidir. Sessiz ve karanlık bir odada, bazı insanlar o gün olan bir çatışmaya odaklanmayı ya da yarın ne olacağı konusunda endişelenmeyi bırakamazlar. Beyniniz bunu stres olarak algılasa da, gerçek tehlike aslında mevcut değildir. Yani adrenalin patlamasından elde ettiğiniz bu ekstra enerji artışının hiçbir faydası yok. Bu sizi huzursuz ve sinirli hissettirebilir ve uykuya dalmayı imkansız hale getirebilir.
Adrenalin ayrıca yüksek seslere, parlak ışıklara ve yüksek sıcaklıklara tepki olarak salınabilir. Yatmadan önce televizyon izlemek, cep telefonu veya bilgisayarınızı kullanmak veya yüksek sesle müzik dinlemek de geceleri adrenalin yükselmesine katkıda bulunabilir.
Adrenalin nasıl kontrol edilir?
Vücudunuzun stres tepkisine karşı koymak için teknikleri öğrenmek önemlidir. Biraz stres yaşamak normaldir ve hatta bazen sağlığınız için faydalıdır. Ancak zamanla, kalıcı adrenalin dalgalanmaları kan damarlarınıza zarar verebilir, kan basıncınızı artırabilir ve kalp krizi veya felç riskinizi artırabilir. Ayrıca anksiyete, kilo alımı, baş ağrısı ve uykusuzluğa neden olabilir.
Adrenalini kontrol etmeye yardımcı olmak için, “dinlenme ve sindirme sistemi” olarak da bilinen parasempatik sinir sisteminizi etkinleştirmeniz gerekir. Dinlen ve sindir tepkisi, savaş ya da kaç tepkisinin tersidir. Vücutta dengeyi sağlamaya yardımcı olur ve vücudunuzun dinlenmesini ve kendini onarmasını sağlar.
Uygulamayı deneyin:
- derin nefes egzersizleri
- meditasyon
- hareketleri derin nefes alma ile birleştiren yoga veya tai chi egzersizleri
- arkadaşlarınızla veya ailenizle stresli durumlar hakkında konuşun, böylece geceleri onların üzerinde daha az durabilirsiniz; Benzer şekilde, duygu ve düşüncelerinizin bir günlüğünü tutabilirsiniz.
- dengeli, sağlıklı bir diyet yiyin
- düzenli egzersiz
- kafein ve alkol tüketimini sınırlayın
- yatmadan hemen önce cep telefonlarından, parlak ışıklardan, bilgisayarlardan, yüksek sesli müzikten ve TV’den kaçının
Ne zaman doktora görünmeli?
Kronik stresiniz veya endişeniz varsa ve geceleri dinlenmenizi engelliyorsa, seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi anksiyete önleyici ilaçlar hakkında doktorunuzla veya psikoloğunuzla konuşun.
Aşırı adrenalin üretimine neden olan tıbbi durumlar çok nadirdir, ancak mümkündür. Örneğin, adrenal bezlerin bir tümörü, adrenalin üretimini aşırı uyarabilir ve adrenalin patlamalarına neden olabilir. Ek olarak, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olan kişiler için, travma anıları, travmatik olaydan sonra adrenalin seviyelerini yükseltebilir.
