İdrisiler kimlerdir? İdrisiler devleti neredeve kim tarafından, ne zaman kurulmuştur, kurucusu, özellikleri, tarihi ile ilgili bilgi.
İdrisiler Devleti Hakkında Bilgi
İdrisiler; Magrip’te egemenlik kuran Arap hanedanıdır (789-974). Ailenin kurucusu İdris’in (I. İdris) adından ötürü bu adla anılmışlardır. I. İdris, Şii imamlar arasına, Hz. Ali‘nin oğlu Hasan’ın torununun oğlu olması yüzünden giriyordu. Ali yandaşlarınca Hicaz’da Abbasilere karşı ayaklanmalarına katıldıysa da önce Mısır’a, sonra Kuzey Afrika’ya kaçmak zorunda kaldı.
Ali ailesinin saygınlığı yüzünden Kuzey Fas bölgesindeki Zenate Berberi başkanları kendisini imam tanıdılar. I. İdris, hükümdar olduktan sonra eski bir Roma kenti olan Velebilis’in yerine Fas’ı kurdu. Burası Müslüman Endülüs ve Ifrıkiye’den göçmenleri çeken bir yer ve İdrisilerin başkenti oldu. Böylece Hz. Muhammed‘in soyundan geldiğine inanılan Şerifler, Fas tarihinde önemli bir yer kazandılar. Bu dönem, Müslüman olmuş Berberi toplulukları arasında İslâm kültürünün yayılması bakımından önemlidir.
905’te IV. Yahya tahta çıktı. İç savaş dış tehlikelerle daha kötü bir hal aldı. İfrikiye ve Orta Magrip’e Aglebi soyu Fatımiler tarafından dağıtıldı, bu arada Emevilerin yönetimine giren Endülüs, Magrib’i sıkıştırdı. İdrisiler, Hacamatçı diye anılan Hasan bin Muhammed el Kasım ile anlaşarak, Fas’ı geri aldılarsa da Emeviler Malile’yi alarak Magrib içlerine kadar girdiler. İdrisilerin elinde Tanca ve Septe arasındaki Rif ve Gomare’nin bir bölümünü içine alan iki küçük eyaletten başka yer kalmadı. Endülüs Emevileri, Septe’ye yerleşti (931). Birkaç yıl sonra yeniden tarih sahnesine çıktılarsa da, Kurtuba halifesinin valisi Hacer al-Nasr’ın güdümünde kaldılar. 974 yılında tarihten silindiler. Emevi Emiri Galip, bazı İdrisi artıklarıyla Kurtuba’ya girdi. İki yüzyıl süren İdrisi egemenliği, Malaga’da 20 yıl kadar varlığını korumayı başardı.
Kaynak – 2
İdrisiler İle İlgili Bilgi
İdrisiler; El-İdrisiyun olarak da bilinir, Fas’ta, Berberilerin yaşadığı bölgelerde hüküm süren Müslüman Arap hanedanıdır (789-974).
Kurucusu, Ulili’yi (Volubilis) merkez yapan I. İdris’ti (hd (789-793). Hz. Ali’nin soyundan gelen İdris, Hz. Ali yanlılarının çoğunun Abbasilerce şehit edildiği Fah Çarpışmasından sağ kurtulmayı başaran az sayıda kişiden biriydi. Bu savaştan sonra batıya kaçarak Fas’ın Berberi kabilelerin yaşadığı kuzey kesimlerini ve Atlas Okyanusu kıyısındaki düzlüklerin bir bölümünü ele geçirdi. Oğlu II. İdris (hd 808-828) onun fetihlerini sürdürdüyse de tüm ülkeye egemen olmayı başaramadı.
Ama 808’de kurduğu başkent Fez, kısa sürede siyasal ve dinsel bir merkez durumuna geldi. İdrisiler, Berberi kabile örgütlenmesinin dışında, kısmen Araplardan oluşan merkezi bir yönetim kuran ilk hanedandı. Ayrıca, Fas’ta şeriflik geleneğini yerleştirdiler ve ülkenin kuzey kesimlerinde Arapçanın yaygınlaşmasını sağladılar. II. İdris’in ölümünden sonra yerine geçen oğlu Muhammed el-Muntasır (hd 828-836), ülkeyi kardeşleri arasında paylaştırdı. Yönetimin parçalanmasıyla güçlerini yitirmeye başlayan İdrisiler, Endülüs Emevi halifeleri ve Fatımilerden gelen baskılar karşısında varlık gösteremediler. 974’te hanedan üyeleri Endülüs Emevilerince tutsak alınarak Kurtuba’ya (Cordoba) götürüldü. Son İdrisi hükümdarı, Emevilerin elinde tutsak bulunduğu sırada, 985’te öldü.
