İğne yapmak ile ilgili olarak genel bilgiler. İğne yapmanın çeşitleri ve iğne yapmak ile ilgili olarak genel bilgiler.
Hastaların tedavisinde bazı ilaçları enjektör (şırınga) ile vücuda sokmaya «iğne yapmak» denir. İlaçların özelliklerine göre, deri içine, deri altına, kas (adale) içine, damara, kalbe, bel kemiğine, göğüs kemiğine, göğüs içine olmak üzere türlü çeşitleri vardır.
Deri içine. — En çok, deri üstünde tepkiler yaratarak, bazı hastalıklara istidat olup olmadığını araştırmak için, ufak bir şırınga ve gayet ince bir iğneyle yapılır. Verem, kızıl, kuşpalazı, ekinokok hastalıkları, alerji bu yolla araştırılır.
Deri altına. — Hekimlikte en çok kullanılan yollardan biridir. Deri altına iğne yaparak verilen ilaçlar, yavaş yavaş yayılıp, gene yavaş yavaş dışarı atıldığı için, vücutta uzun müddet kalır. Bu usulde, iğne kol, bacak, göğüs, sırt ve karın gibi yerlerin derisine yapılır. Buralarda iğneyi büyük damarların, sinirlerin geçtiği yerlerden uzak noktalara batırmaya dikkat etmelidir, çünkü bazı ilaçların damar içine girmesi, büyük sinirleri zedelemesi zararlı olabilir. İğne yapılacak yerler kollarda pazıların, bacaklarda oylukların dış tarafıdır; buralardan büyük damarlar, sinirler geçmez.
Kas içine. — Tesirinin daha çabuk olması istenilen ilaçlar bu yolla verilir. İğne yapılacak yerler vucudun oturma bölgesindeki kaba etlerdir. Yalnız, bu etlerin de gelişi güzel her noktasına iğne batırılamaz; omurga tarafından gelip bacağa doğru giden büyük bir sinir vardır ki ulu orta sokulacak bir iğne bunu zedeleyebilir. Bunu önlemek için iğne, bir kimsenin oturunca yere değmeyen, boşta kalan kaba et bölgesine yapılmalıdır.
Damar içine. — Çok çabuk tesir etmesi istenilen ilâçlarda bu usul kullanılır. Yalnız, her ilâç damar içine verilemez. Hele yağlı ilâçlar bu yoldan verilmemelidir, çünkü damarlar içinde ufak yağ topakları hâsıl olarak akciğerlerde, beyinde bazı küçük damarların tıkanması, hayatın tehlikeye girmesi ihtimali vardır.
Damar içine iğne ancak toplardamarlara yapılır, çünkü atardamarlarda iğnenin açtığı delik kolay kapanmaz, oradan fışkıran kanı durdurmak zordur. İğne yapılacak toplardamarlar kolda, dirseğin iç tarafındaki damarlardır. İlâç tesirini çabuk göstereceğine göre, tepki yaratmaması için, ilâç yavaş yavaş şırınga edilir.
Kalp içine. — Bazı hastalık veya kazalar sonunda durumu- çok ağırlaşmış kimselerde, kalbi kuvvetlendirecek ilâçları doğrudan doğruya kalbin içine vermek için bu yoldan iğne yapılır. İğne, göğsün sol tarafından, kaburga kemikleri arasından kalbin içine sokulur. Yalnız, bu iğnenin yapılacağı zamanı ancak doktor bilir, iğneyi de ancak doktor yapar.
Belkemiği içine. — Birtakım beyin ve omurilik hastalıklarında doğrudan doğruya belkemiği içine ilâç vermek gerekir. Bu gibi durumlarda iğne, hastanın iki kalça kemiğinin üstünden geçen çizginin belkemiğine ras-ladığı çıkıntının altındaki boşluğa batırılır. Bu iğneyi de ancak doktor yapabilir.
Göğüs kemiği içine. — Göğüs kemiğinin içi kanla dolu bir sünger gibidir. Bazı hastalıklarda buradan iğneyle ilâç vermek gerekir. Ayrıca, kemik iliğindeki kanın ne durumda olduğunu anlamak için de oradan şırınga ile kan alınır, incelenerek hastalık teşhis edilir. Bu iğneyi de ancak doktor yapabilir.
Göğüs içine. — Bazı hastalıklarda, göğsün içini kaplıyan ince zarın iki parçası arasına ilâç veya hava vermek gerekir. Bundan başka, göğüs zarları arasındaki boşlukta, iltihaplar dolayısiyle, su veya cerahat toplanırsa bunlar da, incelenmek veya boşaltmak üzere iğneyle alınır. Bu iğneleri de ancak- doktor yapmalıdır.
Karın içine. — Karın organlahnın üzerini örten ince zarın iki parçası arasında iltihap olursa oraya iğneyle ilâç verilir. Ayrıca, akciğer veremine tutulmuş hastalarda da, kahn zarı arasına hava doldurarak, diyaframı yukarı doğru itip akciğerleri sıkıştırmak, böylece iltihapları söndürmek için de iğne yapılır. Bu iğneleri de ancak hekimler yapabilir.
