Mısır Firavunları Amenhotepler (Amenofis) (1, 2, 3, 4, Amenhotep Hayatı)

0
Advertisement

Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü Amenhotepler (Amenofis) kimdir? Mısır firavunlarından Amenhoteplerin (Amenofis) hayatı, biyografisi, dönemi ve hükümdarlığı hakkında bilgi.

I. Amenhotep (I. Amenofis)

I. Amenhotep (I. Amenofis); İÖ 1546-26 arasında hüküm sürmüş firavundur. 18. sülalenin kurucusu I. Ahmose’nin oğludur. Mısır’ın Nübye’deki (bugün Sudan) topraklarını genişletmiştir.

Baba oğulun yaşamöyküleri, Amenofis’in Nübye’de yaptığı savaşları doğrular. Hükümdarlığının 7. yılına ait bir duvar resminden Nil Irmağı üstündeki ikinci çavlanda sınıra ulaştığı anlaşılmaktadır. Libya’ya akınlar düzenlediği bilinmekle birlikte, bu harekâtın ayrıntılarına ilişkin herhangi bir kayıt yoktur. Asya’daki etkinliklerinden doğrulanmış olanlar, yalnızca Sina’daki bakır madenlerinin yeniden açılması ve Orta Krallık döneminde burada kurulan kalenin yeniden ele geçirilmesidir.

I. Amenhotep (Amenofis)

Eski Mısır yapıları taş çıkartmak amacıyla tarih boyunca sık sık yıkıma uğradığından, Amenofis’in bayındırlık çalışmaları konusundaki bilgiler de azdır. Kireçtaşından yapılmış ona ait küçük ve zarif bir dua odası ortaya çıkarılmıştır. Yapım işlerinden sorumlu saray görevlisine göre Amenofis bir tapmak daha yaptırmıştır. Geleneğin dışına çıkarak, bu tapınaktan ayrı duran, kayadan yontulmuş bir mezar yaptırdığı da sanılmaktadır. Ayrıca Teb’in batısında Deyrü’l-Medine’de bir köy kurdurarak mezarının yapımında çalışanları buraya yerleştirmiştir. Sonraki dönemlerde burada firavunla annesine tapınma törenleri düzenlenmiştir.

Advertisement

II. Amenhotep (II. Amenofis)

II. Amenhotep (II. Amenofis); İÖ 1450-25 arasında hüküm sürmüş firavundur. III. Tutmosis’in oğludur. İmparatorluğun en parlak döneminde yaşamış, babasının fethettiği yerleri yiğitliği ve askeri becerisiyle korumaya çalışmıştır.

Babasının gözetimi altında bedensel güç ve savaş yeteneği kazandırmaya yönelik bir eğitim gördü. Her zaman bu alanlardaki ustalığıyla övünürdü. Öldüğünde, büyük yayıyla birlikte gömüldü.

Kuzey Suriye’deki ayaklanmayı bastırmak için düzenlediği ilk seferinden, öteki Asya hükümdarlarının da kendisine bağlılık yemini etmelerini sağlayarak döndü. Ayaklanmaya katılmış Asyalı kabile reislerinden birinin cesedini Nübye’nin (bugün Sudan) başkentine göndererek, ibret olsun diye kent surlarına astırdı. Bu davranışı Nübye’ de huzuru sağlamaya yetti. Daha küçük çapta olan ikinci seferinde yalnızca Taberi-ye Gölüne kadar uzandı. Mitanni, Babil ve Hititlerden armağanlar aldı. Bundan sonra kuzeyde yeni bir savaş yapılmamış olması, bir güç dengesinin kurulduğunu gösterir.

Babasının döneminden kalma yöneticilerin çoğunu hizmetinde çalıştıran Amenofis, III. Tutmosis’in başladığı bazı yapılan tamamladı. Aşağı Mısır’da yeni tapınaklar yaptırdı. Teb’in batısındaki kendi anıtmezarına ekler yaptırdı. Mumyası, Bibanü’l-Mülûk’te iyi korunmuş süslü mezarında bulunmuştur.


Advertisement

III. Amenhotep (III. Amenofis)

III. Amenhotep (III. Amenofis); lakabı muhteşem Amenofis, İÖ 1417-1379 arasında hüküm sürmüş firavundur. Barış ve refah içinde geçen yönetimi sırasında diplomatik ilişkilerin geliştirilmesiyle, Mısır ve Nübye’de (bugün Sudan) geniş çaplı bayındırlık işleriyle uğraşmıştır.

Hükümdarlığının beşinci yılında, Nübye’ de ayaklanma çıkaranları cezalandırmak üzere iki sefer düzenledi. Bunlardan birini kendisinin yönettiği sanılmaktadır. Hükümdarlığının daha sonraki dönemi, Nil Deltasındaki bazı karışıklıklar dışında, barış içinde geçti. Bu karışıklıklar da, firavunun önde gelen görevlisi olan Amenofis’in (Hapuoğlu) Mısır’a kara ve denizden girişi sıkı bir denetim altına almasıyla bastırıldı.

III. Amenofis gençliğinde, babası IV. Tutmosis ve büyükbabası II. Amenofis gibi zamanını avcılıkla geçirdi. Bu alandaki başanlarının anısına ilk kez Scarabaeus’lar (kutsal böcek biçimli büyük taş muska) çıkardı. Hükümdarlığının ilk yıllarında, soylu olmamakla birlikte kurnaz ve yetenekli bir kadın olan Tiy’le evlendi. Baş kraliçe olan Tiy reformcu Firavun Ahenaton’un annesidir. Amenofis, hükümdarlık döneminin 11. yılında doğduğu kent olan ve Luksor’un 160 km kuzeyinde kalan Ahmim’de büyük bir yapay göl yapılmasını emretti.

III. Amenhotep (Amenofis)

III. Amenofis, Hapuoğlu Amenofis’in yeteneklerinden yararlanarak büyük bir bayındırlık çalışmasına girişti. Nübye’de büyük bir tapınak ve Teb’in batısında, günümüze yalnızca dev boyutlu bir Memnon heykeli kalan, bir anıtmezar kurdurdu. Aynca eski Teb’deki Luksor Tapınağı’nın ana bölümleri ile Karnak Tapınağı’nın kuleli kapısını yaptırdı.

Zamanın öteki büyük devletleriyle canlı diplomatik ilişkiler sürdürdü. Bu ilişkilerin kanıtı olan Amarna Mektupları bu dönemde Mısır altınının Asya’dan gelen at, bakır ve lacivert taşı gibi mallarla takas edildiğini gösterir. III. Amenofis kurduğu ittifakları pekiştirmek için, Suriye’nin kuzeyinde Fırat yöresindeki güçlü Mitanni Devleti’nin hükümdarının, aynca Babil krallarının kızları ve kız kardeşleriyle siyasal amaçlı evlilikler yaptı. Bir Hatti prensesiyle de evlenmeye çalıştı. Asur’a, Kıbrıs’a ve Mısır’ın Suriye’deki bazı vasallarına diplomatik mektuplar gönderdi. Firavunluğunun sonlarına doğru ölümcül bir hastalığa tutulunca Mitanni hükümdarı Tuşratta onu iyiliştirmek için Mısır’a kutsal bir heykel gönderdi. Kraliçe Tiy kocasının son günlerinde önemli rol oynadı. Tuşratta da Amenofis’in ölümünden sonra yazışmalarını onunla sürdürdü.

Akhenaton (IV. Amenhotep)

Akhenaton (IV. Amenhotep)

Akhenaton (IV. Amenhotep), (? – M.Ö 1362). Eski Mısır’da 18. Sülale’den firavundur.

III. Amenhotep ile Kraliçe Tiy’in oğludur. Kendisini bir çeşit Ra-Horakte (Re-Hornus) kültü olan Aton’a adadı. Adını Amenhotep’ten Akhenaton’a (anlamı: Aton’u hoşlandırır) çevirdi; anıtlardan Ammon’un adını ve betimlerini sildirdi. Thebes’i bırakarak Akhetaton’da (Tell el-Amarna) yeni bir başkent kurdu, Akhenaton’ un saltanatının son yıllarında Hititler egemenliklerini Kuzey Suriye’ye kadar genişlettiler.


Leave A Reply