III. Innocentius kimdir ve ne yapmıştır? 3. Innocentius hayatı, biyografisi, papalık dönemi hakkında bilgi.
III. Innocentius
III. Innocentius; asıl adı Lotario Di Segni (d. 1160/61, Gavignano Şatosu, Campagna di Roma, Papalık Devletleri – ö. 16 Temmuz 1216, Perugia), 1198-1216 arasında papadır. Ortaçağ papalık kurumunu saygınlığının ve gücünün doruğuna ulaştırmıştır.
Lotario, annesi Claricia Scotti dolayısıyla pek çok Romalı soylu aileyle akrabaydı. Paris’te ilahiyat, Bologna’da kilise hukuku okudu. Büyük kilise hukukçusu Pizalı Huguccio’nun öğrencisi oldu, ruhani ve dünyevi iktidar arasındaki ilişki konusunda onun ılımlı öğretilerinden etkilendi. Akrabası olduğu sanılan Papa III. Clemens 1190’da Lotario’yu diyakoz yardımcılığından kardinal diyakozluğuna getirdi. Papa III. Celestinus döneminde (1191-98) kilise yönetiminde önemli görevler almayan Lotario bu yıllarda çeşitli ilahiyat yapıtları kaleme aldı. Bunlardan ikisi, İnsanın Açması Durumu ve Missanın Gizemleri Üzerine, gelecekteki siyasal etkinliklerini esinlendiren çileci yaklaşımı ortaya koyan önemli metinlerdir.
Innocentius, III. Celestinus’un ölümünden sonra papa seçildi. Onun Hristiyan dünyasında papalığa kazandırdığı üstün konum aslında Papa VII. Gregorius döneminde (1073-85) gerçekleşen hazırlığın ürünüydü. Ama Innocentius skolastik dönemin hukuk, felsefe ve ilahiyat düşüncesini mistik coşkunlukla birleştirerek papalığın görkemine yepyeni bir dil ve ideoloji kazandırdı. Papalığı döneminde Hristiyan dünyasında ortaya çıkan siyasal kümelenmeler de Innocentius’un yalnızca kilisenin iç sorunlarında değil, günün bütün önemli siyasal sorunlarında da ruhani yetkisini kullanmasına olanak verdi. Ama ona göre papalığın çok yönlü iktidarı, manevi gerekçelerle dünyevi alana taşsa bile temelde ruhani bir egemenlikti. Birçok alanda papalığın üstünlüğünü savunması, dünya işlerini yönetme isteğinden değil, bu anlayıştan kaynaklanıyordu.
Innocentius göreve başladıktan kısa süre sonra, uygulamada papalık yönetiminden bağımsız olan Roma’yı papalığa bağladı. Güç de olsa birkaç yıl içinde soylular arasındaki rakip hizipleri uzlaştırdı, halkın çoğunluğunun desteğini sağladı. Pepin ve Charlemagne’ın yerine getirilmemiş sözlerini öne sürerek, Roma’dan Adriyatik’e kadar uzanan Spoleto Düklüğü ile Ancona Markiliği’ni Papalık Devletleri’ne kattı.
Almanya’da iki rakip kral çıkması karşısında izlediği politika da İtalya sorunuyla ilişkiliydi. Kutsal Roma-Germen İmparatorluğuma bağlı prensler, VI. Heinrich’in oğlu II. Friedrich’in taht üzerindeki iddiasını yok sayarak yeni Alman kralının seçiminde anlaşmazlığa düştüler. Bir bölümü, VI. Heinrich’in kardeşi Hohenstaufen hanedanından Schwaben dükü Philipp’i, bir bölümü de Alman krah III. Heinrich’in (Aslan) oğlu ve İngiliz kralları I. Richard’la (Aslan Yürekü) John’un yeğeni Braunschweig dükü Otto’yu (sonradan IV. Otto) seçtiler. Hohenstaufen geleneğinden ürken III. Innocentius, Otto’yu desteklediyse de Philipp üstün gelince, birkaç yıl sonra onunla yeniden görüşmeye oturmak zorunda kaldı. Ama Philipp 1208’de beklenmedik biçimde Wittelsbachh Otto tarafından öldürüldü. Bunun üzerine Innocentius IV. Otto’ya imparatorluk tacını giydirdi.
Taç giymesinin hemen ardından Otto, papanın Papalık Devletleri’ndeki hükümdarlığım açıkça çiğneyen eylemlere girişti, Sicilya’ yı yeniden imparatorluğa katmaya çalışarak papayı gücendirdi. Sonunda Sicilya Krallığı’nı almaya girişince Innocentius onu aforoz etti ve başka seçeneği olmadığı için genç Sicilya kralı Friedrich’i Alman kralı ve imparator yapmaya karar verdi. Onu Almanya’yla Sicilya’yı ayrı tutmaya ikna edebileceğini umuyordu. 1212’deki Alman kralı seçiminde Friedrich’i destekledi. Nitekim 1216’da II. Friedrich, Sicilya Krallığı’nı çocuk yaştaki oğlu Heinrich’e bırakacağına törenle söz verdi.
Friedrich bu arada Fransa krah II. August Philippe’nin yardımıyla, IV. Otto ile Otto’ nun amcası ve müttefiği İngiltere kralı John’u Bouvines Çarpışması’nda yenmişti (1214).
Oysa Innocentius’un Fransız ve İngiliz krallarıyla karmaşık “bir ilişkisi vardı. Angevin hanedanı üyesi düşmanlarıyla akraba olan IV. Otto’ya her zaman karşı olan Philippe August boşadığı kraliçeyle, 12 yıllık bir direnmeden sonra papanın isteğine uyarak yeniden evlenmişti. Öte yandan papa, Canterbury Katedrali’ndeki keşişlerin, kendi isteğine uygun olarak başpiskopos seçtikleri Kardinal Stephen Langton’u tanımayan İngiltere kralı John’u aforoz etmişti. Bunun üzerine son anda papaya boyun eğen John, Fransa’nın İngiltere’yi işgaline engel olabilmek için, ülkesinin papalığın fief’i olduğunu ilan etti (1213).
III. Innocentius John’u Fransa’ya karşı gerçekten korumakla birlikte, ne koruması altındaki II. Friedrich’i Philippe August’un askeri desteğinden yoksun kılabiliyor, ne de John’dan müttefiki ve yeğeni Otto’yu yalnız bırakmasını isteyebiliyordu. Ama bu sırada Magna Carta’yı imzalamak zorunda kalan John’un, feodal süzereni olarak Innocentius’a şikâyette bulunması üzerine papa, Magna Carta’nın kendisinin onayı olmadan zorla imzalatıldığını ileri sürerek yasayı geçersiz kıldı.
IV. Haçlı Seferi (1198-1204), Venedik’in çıkarları doğrultusunda ve Innocentius’un isteğinin tersine Konstantinopolis’e (İstanbul) yönelmişti. Ama böylece Latin İmparatorluğu’nun ve Konstantinopolis Patrikliği’ nin kurulmasıyla Doğu ve Batı kiliselerinin yeniden birleşebileceğini uman papa bu oldubittiyi onayladı. Albi heretiklerine yönelen Haçlı seferi ise Innocentius’un onayıyla papalığa heretikleri zor kullanarak ezme yetkisini tanıyarak kilise tarihinde olumsuz bir sayfa açtı. Innocentius, heretiklere ölüm cezası verilmesini hiçbir zaman istemediyse de, kan dökülmesini önleyemedi.
Ama Albi heretiklerinin halkın desteğini kazanmasında, çoğunun yoksul ve çileci bir yaşam sürmesinin payı olduğunu kavramıştı. Kendisi de sade bir yaşam süren papa, Katolik din adamları ve halk arasında bu tutumu destekledi. Kuzey İtalya’daki Humiliati (Alçakgönüllüler) tarikatına, Huesca’lı Durandus’un Yoksul Katolikleri’ne, Dominikenlere ve özellikle Assisili Aziz Francesco’nun kurduğu ilk tarikata halk arasında vaaz verme yetkisi tanıdı. İlk gezginci tarikatlar III. Innocentius’un döneminde kuruldu.
Öte yandan IV. Iıaterano Konsili (1215), bütün kilisenin temsil edilmesi ve özellikle kararlarının önemi bakımından ortaçağ papalık tarihinin doruk noktasını oluşturdu. Konsil, Komünyon ayininde kutsanan ekmek ve şarabın gerçekten İsa’nın etiyle kanına dönüştüğü yolundaki töz dönüşümü dogmasını ilan etti, her Katoliğin yılda en az bir kez günah çıkarması ve Paskalya’da Komünyon’a katılması gerektiğini bildirdi, din adamlarının ordali gibi sınavlara girmesini yasakladı. Konsilin kilise içinde ve dışında gerçekleştirdiği dinsel reformlar ortaçağda kilisenin iç ve dış tehlikeler karşısında 300 yıl daha ayakta durabilmesini sağladı. Innocentius’un kararnamelerinden Petrus Collivaccinus’un hazırladığı derleme Compilatio Tertia (üçüncü derleme) papanın resmi onayını aldı. Innocentius’un kararlarının çoğu, daha sonra Corpus Iuris Canonici’nin (Kilise Hukuku Metinleri) ikinci bölümünde toplandı.
