İkinci Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de Neler Oldu? Çıkan Vergiler

0
Advertisement

İkinci Dünya savaşı esnasında Türkiye’de yaşanan olaylar. Varlık Vergisi, Toprak Vergisi, ekonomik ve askeri alanlarda alınan önlemler.

İkinci Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de Neler Oldu?

İkinci Dünya Savaşının başlamasını bildiren Ulus Gazetesi

İkinci Dünya Savaşının başlamasını bildiren Ulus Gazetesi

II. Dünya Savaşı’na fiili olarak katılmayan Türkiye, savaşın olumsuz etkilerini özellikle ekonomik alanda hissetmiştir. II. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nı uygulayamadığı gibi sanayi yatırımları için gerekli olan hammadde ithalatını da yapamamıştır.

Türkiye Cumhuriyeti II. Dünya Savaşı’nın getirdiği ekonomik sıkıntıları azaltmak amacıyla;

  • I. Varlık Vergisi Kanunu
  • II. Toprak Vergisi Kanununu
  • III. Milli Koruma Kanunları’nı çıkarmıştır.

I. Varlık Vergisi Kanunu (1942)

II. Dünya Savaşı sırasında büyük kentlerde ticaret sektöründe etkin olan azınlıkların piyasadaki etkinliklerini azaltmak amacıyla çıkarılmıştır. Ancak çıkarılan bu kanunun uygulanması ile birlikte gayrimüslimlerden boşalan ekonomik yapıyı bu dönemde zenginleşen büyük toprak sahipleri ve tüccarlar almıştır.

Varlık Vergisi Kanunu ile toplam 314.900.000 TL vergisi tahsil edildi. Bu sayının % 70’i İstanbul’dan toplandı. Toplam tahsilat, 394 milyon TL olan 1942 devlet bütçesinin % 80’ini buluyordu.

1935 sayımında Türkiye nüfusuna oranı % 1,98 olan gayrimüslim azınlıklar, vergiden sonra başlayan göç nedeniyle 1945’te % 1,56’ya ve 1955’te %1,08’e düştü.

Advertisement

Varlık Vergisi olarak düzenlenen düzenlemede vergiye itiraz hakkının bulunmaması ve daha çok gayrimüslim halka yönelik olması tartışmalara neden olmuştur.

II. Toprak Vergisi Kanunu

Türkiye II. Dünya Savaşı’nın sonuçlarına bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik sıkıntıyı çıkardığı Toprak Vergisi Kanunu ile tüm ürün çeşitlerinden % 10’a kadar varan oranlarda vergi alarak atlatmaya çalışmıştır.

III. Mili Koruma Kanunları

Bu kanun ile tahıl ürününün tohumu için gerekli kısmı ayrıldıktan sonra kalanının Toprak Mahsulleri Ofisi’ne satılması zorunluluğu getirilmiştir. Ancak bu kanun ile hükümet tarafından belirlenen tahıl alım fiyatları piyasanın altında olduğu ve kanundan dolayı köylünün tahılları devletten başka yere satma olanağı olmadığı için köylü geçinememiş bu da beraberinde sosyal sorunları getirmiştir.

Savaş sona erdiğinde 11 Haziran 1945’te çıkartılan “Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu” radikal hükümler içermesine rağmen çıkarıldıktan sonra fiilen ortadan kaldırılmıştır.

Ülkemizde II. Dünya Savaşı sırasında kamu güvenliği ve kamu sağlığını korumak amacıyla bazı tedbirler alınmıştır.

Bu tedbirler şunlardır:
  1. Bütün illerde hava saldırıları tehlikesine karşı “karartma” uygulaması başlatıldı.
  2. Almanların işgal tehlikesine karşı sivil savunma önlemleri alındı.
  3. Tahıl stoklarına el kondu. “Ekmek Karnesi” uygulaması başlatıldı. Buğday unundan pasta ve benzeri ürünlerin yapılması yasaklandı.
  4. İstanbul’da özel otomobillerin trafiğe çıkması yasaklandı. Daha sora yasak ticari araçları da kapsayacak şekilde genişletildi.
  5. Savaş şartlarının getirdiği ekonomik sıkıntıları’ aşmak için yeni vergiler kondu.
  6. Tifo, kolera gibi bazı salgın hastalıklar baş gösterdi. İstanbul’da tifüs salgınını engellemek amacıyla çalışmalar yapıldı.
  7. Radyo yayınlarında kesinti yapıldı.
  8. Belli bölgelerde gece 23.00’ten sonra sokağa çıkma yasağı getirildi.
  9. Karadeniz’deki Türk gemi seferleri durduruldu.
  10. Askeri harcamalar artırıldı.

Ekmek Karnesi:

Büyük şehirlerde ekmek satışları II. Dünya Savaşı döneminde hükümet tarafından belirlenen fiyatlar ve miktarlar üzerinden yapılıyordu. Herkesin aldığı günlük ekmek miktarı karnesine işleniyordu. Ekmek karnesi gibi zeytin, şeker vb. ürünler de karneyle verilmeye başlanmıştı.

Advertisement


Leave A Reply