İkinci Dünya Savaşında Türkiye

0
Advertisement

İkinci dünya savaşında Türkiye’nin durumu, pozisyonu ve diğer devletler ile olan ilişkileri.

İkinci Dünya Savaşının başlamasını bildiren Ulus Gazetesi

İkinci Dünya Savaşının başlamasını bildiren Ulus Gazetesi

İtalyanların 7 Nisan 1939’da Arnavutluğu işgal etmeleri üzerine Akdeniz’in güvenliği için Türkiye ile İngiltere ve Fransa arasında görüşmelere başlanmıştı. Savaşın başlaması üzerine bu görüşmeler hızlandırıldı. 19 Ekim 1939’da Ankara’da bu üç devlet arasında bir yardım paktı imzalandı. Bu paktın başlıca hükümlerine göre Türkiye bir Avrupa devleti tarafından taarruza uğrarsa İngiltere ile Fransa’dan yardım görecek, buna karşılık İngiltere ile Fransa’ya karşı Akdeniz bölgesinde yapılacak bir taarruzda da Türkiye onlara yardımcı olacaktı.

Paktın imzalandığı sırada Avrupa’da savaş hızla gelişti. Türkiye, İngiltere ve Fransa ile olan antlaşmasına riayet ediyor öte yandan Almanya ile de siyasi münasebetlerini devam ettiriyordu. Çok geçmeden Balkanlar’da savaş başladı. Önce İtalyanlar Yunanistan’a hücum ettiler, sonra da Alman birlikleri Balkan devletlerini işgale başladı. Türkiye çok nazik bir durumda bulunuyordu. Her hangi bir Alman işgali ihtimaline karşı Trakya’da gerekli tedbirler alınırken bir yandan da Trakya ile İstanbul boşaltılıyordu.

Almanlar’ın Türk topraklarının bütünlüğüne saygı göstereceklerini bildirmeleri üzerine iki devlet arasında bir antlaşma için görüşmeler başladı. 18 Haziran 1941’de Türkiye – Almanya Dostluk Antlaşması imzalandı. Buna göre Almanya Türk topraklarına karşı her hangi bir işgal emeli beslemeyecek, Türkiye de savaşan devletler arasında tarafsızlığını muhafaza edecekti.

Türkiye’nin dürüst politikası savaşan devletler tarafından takdir ediliyordu. İngiliz Başbakanı Churchill 30 Ocak 1943’te Adana’da o zamanın Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’yle görüştüğü zaman savaştaki tutumumuza karşı İngiltere’nin takdirlerini belirtmişti. Bu görüşme sırasında İngiltere her şeye rağmen Türkiye’nin savaşa katılmasını istediyse de ordumuz gerektiği gibi silahlanmamış olması bakımından tarafsızlıkta devam etmemiz daha uygun görüldü. 6 Aralık 1943 Kahire Konferansında da bu durum Müttefiklere anlatıldı.

Savaşın sonlarına doğru Müttefiklerimiz bilhassa İngiltere, Almanya ile her türlü siyasi ilişkimizi kesmemizi istemeye başladılar. Öte yandan Almanlar bütün cephelerde geri çekiliyor artık savaşın sona yaklaştığı anlaşılıyordu. Türkiye 2 Ağustos 1944’te Almanya ile siyasi ilişkilerini kesti, 23 Şubat 1945’te de Almanya ile Japonya’ya savaş ilan etti. İki buçuk ay sonra da savaş sona erdi.

Advertisement

Türkiye II. Dünya Savaşı’na katılmamakla beraber savaşın ekonomik etkileri yurdumuzda da bütün şiddetiyle duyuldu. Birçok besin maddelerinin azlığı hissedildi. Ekmek vesikaya bağlandı. Bu arada İstanbul’da ve başka birçok şehirlerimizde savaşın uzun bir süresi boyunca karartma yapıldı, sıkı yönetim ilan edildi. Savaşın hür dünyanın zaferleriyle bitmesi başka ülkelerde olduğu gibi yurdumuzda da bir bayram sevinciyle karşılandı.


Leave A Reply