İlk Çağ Anadolu Uygarlıkları Hakkında Bilgi, Hititler, Urartular, Frigler, İyonlar

0
Advertisement

İlk çağda Anadolu’da hangi uygarlıklar kurulmuştur, bu uygarlıkların özellikleri, medeniyetleri, Hititler, Urartular, Lidyalılar hakkında bilgi.

İlk Çağda Anadolu Uygarlıkları

HİTİTLER (M.Ö 1800 – M.Ö. 700)

Hitit Medeniyeti

Kafkaslar üzerinden Anadolu’ya gelen Hititler Hattuşaş (Boğazköy) başkent olmak üzere Kızılırmak yayı içerisinde kurulmuştur. O Hititler önceleri feodal beyliklerden oluşmuş bir devletken, daha sonraları bu beylikler kaldırılmış ve yerlerine merkezden valiler atanmıştır. Bu uygulamadaki temel amaç merkezi yönetimi güçlendirmektir.

Hitit devletinin başında bir kral, yönetiminde ona eşlik eden kraliçe (Tavananna) ve soylulardan oluşan Pankuş Meclisi vardır. Tavananna’nın, kralın yerine vekalet etme ve Pankuş Meclisi’ne başkanlık yapma gibi yetkileri vardır. Bu durum kraliçenin yönetimde etkili olduğunun göstergesidir.

Hitit kralları Tanrılarına hesap verme düşüncesiyle, “Anal” adı verilen yıllıklar yazdırmışlardır. Anallarda krallar zaferleri kadar yenilgilerine de yer verilmiştir. Bu durum, analların yansız yani objektif olduğunun göstergesidir.

Advertisement

Hititlerin dinsel inanışları çok tanrılıdır. Ele geçirdiği her toplumun tanrılarını da kendi tanrıları olarak benimsemişlerdir. Bu yüzden Hitit ülkesine “Bin tanrı ili” denilmiştir. Bu durum Hititlerin din konusunda hoşgörülü olduğunun göstergesidir.

Hititler Medeni Kanun’un ilk örneklerini vermişler, aile ve miras hukukunu düzenleyen yasalar yapmışlardır. Bu yasalarda kölelelere de mülkiyet hakkı tanınmıştır.

Hititlerle Mısır Uygarlığı arasında yapılan Kadeş Antlaşması, tarihin bilinen ilk yazılı antlaşmasıdır. Hititlere Persler son vermiştir. HİTİTLER Asurlulardan öğrendikleri Çivi yazısını ve Mısırlılardan görüp geliştirdikleri Hiyeroglif (Resim) yazısını kullanmışlardır.

FRİGYALILAR (M.Ö. 800 – M.Ö. 600)

frig yazisi

Frig Yazısı (Kaynak: commons.wikimedia.org)

  • İç Batı Anadolu’da Ankara ve Eskişehir civarında başkenti “Gordion” olmak üzere kurulmuş bir uygarlıktır.
  • En önemli kralları olan “Midas” döneminde güçlü bir krallık düzeyine ulaşmışlardır.
  • Temel geçim kaynakları tarımdır. Tarıma büyük önem vermişlerdir. Bu uğraşları hukuk anlayışlarını da etkilemiş, bilerek saban kırmayı ve öküz kesmeyi ölümle cezalandırmışlardır.
  • Dini inançlarında tabiat olaylarından etkilenmişler, bereket tanrıçası “Kibele”ye inanmışlardır.
  • Frigyalıların hayvan öykülerinden FABL’ları ilk defa ortaya koydukları sanılmaktadır.
  • “Fibula” adı verilen çengelli iğneyi bulan topluluktur.
  • Dokumacılıkta ileri gitmişler ve tiftikten (keçi kılından) “Tapates” adı verilen halı ve kilimleri yapmışlardır.
  • Frigyalılara Kimmerler son vermiştir.
  • FRİGLER Bir Akdeniz uygarlığı olan Fenikelilerden öğrendikleri Fenike alfabesini kullanmışlardır.

LİDYALILAR (M.Ö. 1200 – M.Ö. 687 – M.S. 546)

Lidyalıların Haritası

Lidyalıların Haritası

  • Bugünkü Gediz ve Küçük Menderes nehirleri arasında, başkent Sard( Sardes) merkezli olarak kurulmuş bir uygarlıktır.
  • Ticarete büyük önem vermişler ve bu sayede oldukça gelişmişlerdir. Kral Giges döneminde Batı Anadolu’dan başlayıp Mezopotamya’ya kadar uzanan ünlü “Kral Yolu”nu yaptırmışlardır.
  • Lidyalılar parayı bularak takas usulü ticaretin sona ermesine ve ticaretin gelişmesine ortam hazırlamışlardır.
    Paranın kullanılması, Lidya’da bankacılığın ve tefeciliğin de başlamasında etkili olmuştur.
  • Lidyalılar ulusal bir ordu kurmayı önemsememişler ve ücretli askerlerden oluşan bir ordu kurmuşlardır. Lidyalılarırı ordularını ücretli askerlerden oluşturmaları yıkılmalarındaki en önemli etkendir.
  • Lidyalılara Persler son vermiştir.
  • LİDYALILAR Fenike alfabesini kullanmışlardır.

İYONLAR: (M. Ö. 1200 – M.Ö. 546)

İyon Uygarlığı Haritası

İyon Uygarlığı Haritası

  • İlkçağ’da Büyük Menderes ile İzmir arasında kalan kıyı bölgeye İyonya adı verilmiştir.
  • Mora Yarımadası’nda yaşayan Akalar İzmir ve çevresine gelip Milet, Efes, Foça gibi bölgelerde şehir devletleri kurmuşlardır.
  • İyonlar şehir devletleri şeklinde yaşamışlar, dolayısıyla siyasi birlik kuramamışlardır.
  • İyon şehir devletleri siyasi yapı olarak önce krallıkla, ardından oligarşi ile en sonunda ise demokratik bir anlayışla yönetilmişlerdir.
  • Lidyalılar, Anadolu’da kara ticaretine hakim oldukları için İyonlar denizlere yönelmişler ve deniz ticaretinde ileri giderek çeşitli bölgelerde koloniler kurmuşlardır.
  • Fenike alfabesini kullanan İyonlar bu alfabeyi Yunan Medeniyetine aktararak kültür taşımacılığı yapmışlardır.
  • İyonya, İlkçağ’ın en gelişmiş kültür ve bilim merkezlerinden biri olmuştur. Bu durumun ortaya çıkmasında; ⇒ Önasya’dan gelen ticaret yollarının bitiş noktasında olması ⇒ Özgür düşünce ortamının bulunması ⇒ Ekonomik refahın yüksek olması gibi nedenler etkili olmuştur.
  • İyonlarda saydığımız bu nedenlerden dolayı güneş tutulmasını hesaplayan Thales ve dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtlamaya çalışan Pisagor gibi bilim adamları yetişmiştir. İyonya’da ayrıca Tıpta; Hipokrat, Tarihte; Heredot, Felsefe’de Diyojen gibi bilim adamları yetişmiştir.
  • İyonlara Persler son vermiştir.
  • İYONLAR Fenike Alfabesini kullanmışlardır.

URARTULAR (M. Ö. 900 – M.Ö. 600)

Urartu Haritası

Urartu Haritası

  • Doğu Anadolu Bölgesi’nde Van Gölü ve çevresinde, başkent Tuşpa (Van) merkezli kurulmuş bir uygarlıktır.
  • Maden işlemeciliği, süsleme sanatı ve kaya mimarisinde oldukça ileri gitmişlerdir.
  • Urartulardan kalan Van Kalesi taş ustalığının en güzel örneği olmuştur.
  • Bölge dağlık olmasına rağmen tarım yapmak isteyen Urartular bölgede; bentler, barajlar ve bir kısmı bugün de kullanılan Şamran Sulama Kanalı’nı yapmışlardır.
  • Urartular Çivi yazısının yanında resim yazısı olan Hiyeroglifi de kullanmışlardır. Bu durum, Urartuların başka toplumlarla etkileşim halinde olduklarının göstergesidir.
  • Urartular ölümden sonraki hayata inanmışlar, oda ve ev şeklinde yaptıkları mezarlara ölülerini değerli eşyalarıyla gömmüşlerdir.
  • Urartulara Medler son vermiştir.
  • URARTULAR Asurlulardan öğrendikleri Çivi yazısını bunun yanında Hiyeroglif (resim) yazısını kullanmışlardır.


Leave A Reply