İmam Şafii Kimdir? Şafii Mezhebi nedir, özellikleri, hakkında bilgi.
Doğum ve ölüm tarihleri bakımından imam-i Malik’ten daha sonra yaşamış olmakla beraber mezhebinin yaygınlığı ve islam dünyasındaki tesir ve nüfuzu yönünden imam A’zam’dan sonra geldiği için, dört Ehl-i Sünnet Mezhebinden ikincisi olarak tarihte yer almış bulunan Şafiiliğin kurucusu İmam-i Şafii’yi ve onun mezhebini söz konusu edeceğiz.
Ebü Abdullah Muhammed bin İdris eş-Şafii, Gazze’de 767 tarihinde doğmuştur. Soykökü ta Hz. Muhammed çağında Kureyş Kabilesinde sahabeden Saib’e kadar uzanır. Yetişmesi Mekke’dedir. Kur’an-ı Kerim’i daha 7 yaşlarında iken ezberlemiş ve “hafız” olmuştur. 10 yaşlarında iken de imam-i Malik’in ünlü el-Muvatta’ adlı hadis kitabını da ezberlediği kaydedilir. 15 yaşına geldiğinde kendisine “fetva vermek yetkisi (İslam dini konularında müftülerin verdiği hüküm)” tanınmıştır. Medine’ye daha sonra da Bağdad’a’ gidip oralarda da imam Malik ve Muhammed eş-Şeybanı’nin meclislerine devam etmiştir. Daha başka seyahatlerde de bulunduktan sonra bir süre Medine ve Yemen’de yaşamıştır. Bağdad-Mekke-Bağdad arası geçen zamanı son durağı olan Mısır izlemiştir. Vefatı Mısır’da (Kahire) 820 yılındadır.
Şafii, mezhebinin son şeklini Mısır’da – eski bazı içtihatlarını değiştirerek tesis eylemiştir.
İmam Şafii’nin bir çok eser yazdığı bilinmektedir. En önemlisi ve tanınmışı:
“Kitabü ‘l-Ümm’dür. Ayrıca El-Emali ‘l-Kübra, Kitabü ‘l-Mabsüt fi ‘l-Fıkh, Kitabü vasiyyeti ‘ş-Şafii gibi eserlerinden de bahsolunmuştur.
İmam-i Şafii’nin bir hayli öğrenci yetiştirdiği ve bunların da alanlarında şöhret sahibi oldukları, malumdur. O, önce Bağdad’ta, sonra Mısır’da (Kahire’de Fustad-Amri ‘bni ‘l-Ass Camiinde) öğretim faaliyetleriyle görüşlerini çevresine yaymıştır. Yetiştirdiği öğretmenler arasında Muhammed bin Abdullah, Ebu ibrahim ismail, Ebu akub Yusuf, Ebu Bakr el-Hamidi, ez-Za’ferani, el’Eş’ari gibi zatlar yer almaktadır.
Eş-Şafii de, diğer üç mezhebin sahibi büyük imamlar gibi Kitab (yani Kur’an-ı Kerim) ve Sünneti (Hz. Peygamberin sözleri, işleri ve müsaade ettikleri) usulde ilk delil olarak benimsenmiş, bunların sınırlarını aşmamaya çok dikkat etmiştir. Gerektiğinde İcma’ı (aynı dönemde yaşayan islam müçtehitlerinin bir şeriat hükmü üzerinde birleşimi) ve Kıyas’ı (birbirine benzeyen şeyleri kıyaslamak, ölçmek suretiyle hüküm çıkarmak) da ihmal eylememiştir. Yalnız icma’da, ilk önce sahabe’nin icma’ına saygılı davranmıştır. Kıyas için de, esaslarını iyice belirtmek ve iyi bir düzene koymak için hayli emek harcamıştır. Belirtildiğine göre İmam Şafii, Hanefi Fıkhı ile Maliki Mezhebi arasında orta bir yolu temsil etmiştir. Onun Hanefi Mezhebinin, genellikle, bir çok görüş ve hükmünü kabul ettiği görülür. Ancak kadınlar hakkında daha fazla kısıtlayıcı hükümler tesbitine gidip bunları mezhebine idhal ettiği de doğrudur.
Şafii Mezhebinden olan tanınmış bilginler arasında: En-Nesai, El-Eş’ari, El-Maverdi, imam el-Haremyn, El-Gazalli, En-Nevevi sayılabilir.
