İmge nedir, özellikleri nelerdir? İmge gücü ve çeşitleri nelerdir? İmge hakkında bilgi.
İMGE
Ruhbilimde, sinirlerin merkezcil bir uyarımı olmadan insanların zihninde kendiliğinden canlanan duyumsal şekle «imge» (hayal) denir. Böylece meydana gelen şekillerin zihinde canlandırılması «imgelemek» (tahayyül etmek); hayalleri yani eşyanın zihindeki şekillerini meydana getiren meleke de «imgelen» (muhayyile) dir.
Zihinde canlandırılan hayaller, genel olarak, ya insanların daha önce edindikleri duyumların, algıların (idraklerin) zihinde kalan bölümlerinin birleşmesiyle, ya da karıştırılmasıyla meydana gelir; yalnız, duyumlardan, algılardan farklıdır.
Bu farkı başlıca üç bölümde inceleyebiliriz: Birincisi, hayaller algı ve duyumlar kadar şiddetli değildir. Meselâ her hangi bir şeyi yemekle onu yemeği imgelemek arasında şiddet bakımından fark vardır.
İkincisi, duyumlar, algılar uyarıcıların cinsine, durumuna göre meydana gelir, böyle olduğu için de zihne kendilerini zorla kabul ettirir; imgeler ise hürdür, uyarıcılara, bunların durumuna bağlı değildir. Meselâ yağmur altında yürüyen bir insan ıslanınca üşür; yağmur altında yürüdüğünü düşünen bir insan üşümez.
Üçüncüsü, algılar, duyumlar, el, göz, kulak, durum ve deney gibi yollardan gerçekliliklerini her an duyururlar; imgeler ise kaypak ve akıcı tasarlamalardır.
Geçmişe ait imgeleri bütün şiddetiyle yaşatmak, bu hayallere dayanarak yeni düşünceler meydana getirebilmek melekesine «imge (hayal) gücü» denir. İmge gücü üç çeşit olur:
1. — Yaratıcı İmge Gücü: Bilimsel alanlardaki yeni buluşlarla, keşiflerle, sanat eserleriyle sonuçlanan hayal imge gücüdür. En güzel müzik parçaları, heykel, edebiyat, resim örnekleri yaratıcı imge gücü ile ortaya çıkar. Medeniyetin ilerlemesini mümkün kılan tekerlek, makine, uçak, buna benzer daha birçok araç, yaratıcı imge gücünden doğmuştur.
2. — Tekrarlayıcı İmge Gücü: Zihinde kendiliğinden canlanan duyumsal şekilleri bütün canlılığı ile görmek, önceden yaşanmış olayları sonradan yeniden yaşarmış gibi kuvvetli ve şiddetli bir şekilde duymaktır. Tekrarlayıcı imge gücü, hatırlamaya benzemekle beraber, birçok bakımlardan farklıdır. Meselâ geçmişe ait hâtıralar zamanla sönükleştiği ve şiddetini kaybettiği halde tekrarlayıcı imge gücünden ileri gelen hayaller, canlılıklarını olduğu gibi muhafaza ederler.
3. — Edilgin İmge Gücü: Kuruntuları, hülyaları meydana getiren imge gücüdür. Edilgin (pasif) imge gücü daha çok isteklerin yönelişlerin, gerçekten kaçış ihtiyacının, ya da kendini küçük görmenin sonucunda meydana gelir. Hülya, zihnin gerçekten uzaklaşması, isteklere göre yapma bir hayali âleme yönelmesidir.
Bir insan gerçek dünya ile ilgisini büsbütün kesip yalnız zihninde yarattığı yapma dünyada yaşamaya başlarsa hastalanmış, yani akli dengesini kaybetmiş demektir.
