İngiliz Edebiyatı Dönemleri ve Önemli Yazar ve Eserleri Hakkında Bilgiler

0
Advertisement

İngiliz Edebiyatı ile ilgili bilgilerin yer aldığı sayfamız. İngiliz edebiyatının önde gelen yazarları ve eserleri nelerdir?

İngiliz Edebiyatı

İngilizler duygularını başka sanat kollarından çok edebiyatla belirtmişlerdir. İngiltere’nin durmadan kolonilerini çoğaltması dilin bütün dünyaya yayılmasına yol açmış, bu sayede İngiliz edebiyatı da geniş bir okuyucu kitlesi bulmuştur. Hele Amerikan edebiyatında, İngiliz edebiyatının etkisi çok büyük olmuştur. İngilizce konuşan Amerikalılar, İngiliz edebiyatının zenginliğini de onlarla paylaşmışlardır.

Edebiyat tarihçileri İngiliz edebiyatının çağlarını hep aynı şekilde ayırmazlar; çünkü çağlar arasında büyük farklar göze çarpmaz. Bunları şöylece özetleyebiliriz :

Anglo – Sakson Çağı (500 – 1066):

Bu çağ edebiyatı İngiltere’yi işgal eden savaşçı kabilelerin hayatını gösterir. Bu çağdan kalan pek önemli eserler yoktur. Bilinenlerin en tanınmışı 750 yıllarında yazılan «Beowulf» efsanesidir. Bu manzum eser İskandinavyalı bir kahramanın hayatını anlatır. Gene bu çağın en önemli mensur eseri «Anglo – Sakson Kronikleri» dir. Rahiplerin birleştirip düzenlediği bu eserler Julyus Sezar’ın istilâsı zamanından 1100 yılına kadar olan tarihi olayları anlatır.

Anglo – Norman Çağı (1066 – 1350):

1066’da İngiltere’yi işgal eden Normanlar kendileriyle birlikte Fransız dili ve kültürünü de getirdiler. 300 yıl boyunca ülkede Fransızca üstün bir durum aldı. Yalnız, halk tabakası İngilizce konuşmakta devam ediyordu. Bu büyük etkinin sonucu olarak edebiyatta da Fransızca üstün geldi, eserler Fransızca yazıldı. Dinî eserler ise Latince yazılıyordu. Dini özellik taşıyan bazı İngilizce şiirler de yazıldı. Büyük İskender ve Şarlman hakkında birçok kahramanlık şiirleri vücuda getirildi. Kahramanlık eserleri bu çağ edebiyatının üstün özelliğidir.

Advertisement
Chaucer Çağı (1350-1510):

Ortaçağ İngiliz şiirinin zirvesini Geoffrey Chaucer teşkil eder. En önemli eseri «Canterbury Tales» tir. Aynı çağda yaşıyan bazı yazarlar Chaucer gibi halkın yaşayışını aksettirmekten çok dini eserler verdiler. John Wycliffe makaleler, vazılar yazdı, rahiplerin halka kendi diliyle vaiz vermesini sağladı. Chaucer’in arkadaşı John Gower eserlerinde ayaklanan köylülere karşı hükümran sınıfın davranışlarını belirtti. Bu çağın en kuvvetli eserlerini Sir Thomas Malory verdi. Malory’nin «Morte d’Arthur» adlı eseri Kral Arthur ve şövalyelerinin maceralarını anlatır.

Elizabeth Çağı (1510 – 1660):

XVI ve XVII. yüzyıllar İngiliz kültürüne etki yapan birçok yenilikler getirdi. Bu yeniliklerin babında basım tekniğinin gelişmesiyle Amerika’nın keşfi gelir. Ayrıca, Protestan reformu da din hayatına yeni bir görüş getirmişti. Bu çağın en başta gelen yazarları Thomas Elyot, Roger Ascham, Sir Philip Sidney’dir. Bunlar daha çok öğretici eserler vermiştir. Tudor çağında yeni edebi neviler denenmiş, bu arada «sone» ler İngiliz edebiyatına büyük bir zenginlik katmıştır. Sidney ve Sir Walter Raleigh aşk şarkıları ile, lirik şiirleriyle tanınan edebiyatçıların başında gelir. Bu çağın en önemli şairlerinden biri de Edmund Spenser’dir.

Tudor çağındaki en büyük edebiyat eserleri piyes şeklinde yazılanlardır. Dini piyesler daha Ortaçağ’dan beri İngiltere’de moda halindeydi. Eski Yunan ve Roma sahne eserlerinin yeniden canlanması piyes alanına bambaşka bir görüş getirdi. Halk piyese büyük ilgi gösteriyordu. Bütün bunların sonucu olarak, piyes alanı çok genişledi. Bu çağ piyes yazarlarının en büyüğü, İngiliz edebiyatının bir numaralı siması William Shakespeare’dir. Shakespeare’den başka da piyes alanında parlayan yazarlar vardı. Bunların başında Cristopher Marlowe ile Ben Johnson gelir.

Kraliçe I. Elizabeth’in 1603’te ölümünden sonra İngiltere yıllarca kargaşalık içinde kaldı. XVII. yüzyıl İngiliz edebiyatı ülkedeki bu huzursuzluğu belirtir. Bununla beraber, değerli mensur eserler dikkati çeker. Izaak Walton’un, Robert Burton’un eserlerini bu arada sayabiliriz. Dini konularda da Sir Thomas Browne, John Bunyan değerli eserler vermiştir. Bu çağın şiiri üslup ve konular bakımından büyük değişiklik gösterir. En başta gelen şairlerden Richard Lovelace, Sir John Suckling, Robert Herrick «Şövalye Şairler» diye anılır. Dini konularla uğraşan George Herbert, Henry Vaughan gibi şairlere de «Metafizik Şairler» denilir.

Bu çağın en büyük yazarı John Milton’dur. Genel olarak Milton, Shakespeare’den sonra, en büyük İngiliz şairi kabul edilir.

Restorasyon Çağı (1660 – 1770):

1660′ ta Püritenlerin düşmesinden sonra İngilizler krallarını yeniden başa geçirdiler. Bu devreye «Restorasyon Çağı» denir. Bu çağın başta gelen yazarları Samuel Butler, William Congreve’dir. O yıllarda Fransız edebiyatının etkileri görülür.

Advertisement

Restorasyon çağının en ünlü siması John Dryden (1630 -1700) dir. Dryden’in meydana getirdiği şiir tarzı iki nesil boyunca İngiliz edebiyatında yaşamıştır. Bu yazar Lâtin şairi Vergilius’tan çeviriler de yaptı.

Jonathan Swift
Swift ve Pope Çağı (1700-1740):

XVIII. yüzyılın başlarında İngiliz edebiyatında Jonathan Swift, Alexander Pope gibi iki önemli yazar parladı. Swift «Gulliver’in Seyahatleri» adlı eseriyle zamanının günahlarını, çılgınlıklarını ortaya serdi. Bu eser sayesinde ölümsüz oldu. Alexander Pope ise şiir alanında büyük bir ün kazandı. Bu devredeki diğer edebi şahsiyetler Joseph Addison, Sir Richard Steele’dir.

Alexander Pope

Alexander Pope

Johnson Çağı (1740- 1798):

XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Samuel Johnson (1709- 1784) üstün bir yer alır. Johnson eleştirme ve deneme alanında çok yetkili bir yazardı. Klasik tarzdaki yazıları ile tanınmıştı. Yalnız, yüzyıl ilerledikçe bu tarz yazılar önemini kaybetti. Bîr kısım yazarlar klasik tarza karşı cephe aldılar. Daniel Defoe daha yüzyılın başlarında «Robinson Crusoe» yu yazmıştı.

Böylece, ilk romanlar ortaya çıkmaya başlamıştı. Bunlara Samuel Richardson, Henry Fielding’in eserleri de eklendi. Oliver Goldsmith (1728 – 1774) roman ve piyesleri klasik üsluptan apayrı bir özellik taşıyordu. Bu devrenin diğer önemli simaları Robert Burns, Thomas Gray, James Thomson’dur.

Thomas Gray
Romantizm Çağı (1798 – 1832):

XIX. yüzyılın başlarında İngiliz edebiyatında romantizm üstün gelmeye başladı. William Wordsworth (1770-1850), Samuel Taylor Coleridge (1772 – 1834) o yüzyılın İlk yarısında ilk romantik hareketi geliştirdiler. Bu iki büyük şairin eserleri kendilerinden sonrakilere büyük etki yaptı.

XIX. yüzyılın ilk yarısındaki İngiliz edebiyatçılarının en tanınmışı Byron’dur. John Keats ( 1795-1821 ), 25 yaşında ölmesine rağmen, romantik İngiliz şiirinin önde gelen simalarından biri olmuştur. Nesir alanında başta gelen simalar arasında Charles Lamb, Thomas De Quincey, William Hazlitt sayılabilir.

Victoria Çağı (1832- 1900):

İngiliz edebiyatı en parlak zamanını bu devirde yaşamıştır diyebiliriz. Alfred Tennyson (1809-1892); Robert Browning (1812 -1889) en tanınmış şairler arasındadır. Browning insan ruhunu dile getirmeye çalışmış, Tennyson dinî ve ahlâki görüşlerin temsilcisi olmuştur. Önemli mensur eserler verenlerin başında Thomas Babington Macauley (1800- 1859) gelir. T. H. Huxley bu çağın bilim adamlarının eserlerini halk seviyesine indirerek yazmış, Charles Darwin de evrim teorisiyle tanınmıştır.

Jane Austen Kimdir? Ünlü Kadın Yazarın Hayatı Eserleri Edebiyata Katkıları

Victoria çağı edebiyatında roman büyük bir önem kazandı, bu alanda ünlü yazarlar yetişti. Yüzyılın başlarında Jane Austen, Sir Walter Scott roman alanında büyük ün kazandılar. XIX. yüzyılın ortalarında William Makepeace Thackeray (1811 – 1863), George Eliot, Charles Dickens İngiliz romanını en parlak seviyesine ulaştırdılar. Yüzyılın başka önemli romancıları George Meredith (1828-1909), Thomas Hardy (1840 – 1928), R. Louis Stevenson (1850- 1894) dur.

Nesir alanında ün kazanan yazarların başında Thomas Carlyle, John Ruskin (1819-1900) gelir. Tiyatro yazarlarının en önemlisi aynı zamanda değerli bir şair olan Oscar Wilde’dır.

Yirminci Yüzyıl:

Bu çağda arka arkaya patlayan iki dünya savaşı İngiliz edebiyatına yeni görüşler getirdi, Victoria çağının anlayış ve zevklerinin bırakılmasına yol açtı. Roman ve hikâye alanında tanınmış yazarlar Samuel Butler (1835 – 1902), John Galsworthy (1867 – 1933), D. H. Lawrence, James Joyce (1882 – 1941 ), Virginia Wolf (1882 – 1941 ), Rudyard Kipling, Joseph Conrad (1857- 1924) dır. Bernard Shaw hem roman, hem piyes alanında büyük bir ün kazanmıştır. John Galsworthy’ nin de önemli piyesleri vardır. Şiirde yeni yeni şekillerin denenmesine başlanmıştır. Başlıca şairler T. S. Eliot, Edith Sitwell, C. Day Lewis, W. H. Auden, W. Butler Yeats’dir. T. S. Eliot Nobel edebiyat ödülünü kazanmış büyük bir şair ve deneme yazarıdır.

Advertisement


Leave A Reply