İngiltere kralı birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci Edward hayatları ve dönemleri ile ilgili bilgi.
1. Edward – Kaynak: commons.wikimedia.org
EDWARD I
EDWARD I, İngiliz kralıdır (Westminster 1239-Burgh by Sands 1307).
Hükümdarlık dönemi: 1274-1307. III. Henry’nin büyük oğludur. 1268’deki Haçlı Seferi’ne katıldı. Müslümanlara kaşı başarılı olamadı. 1272’de babasının ölümü üzerine iki yıllık bir yolculuktan sonra Londra’ya döndü ve 1274’te taç giydi. Bunu izleyen dönemde tam bir diplomat, hukukçu ve yönetici gibi çalıştı. Fransa ile ilişkilerin bozulması sonucu iki ordu Amiens düzlüğünde karşılaştı. Savaşın sonunda Fransa büyük bir toprak parçasını İngiltere’ye bırakırken Edward’da Normandiya’ya ilişkin tüm haklarından vazgeçti. Galler Ülkesi’ni etkisiz hale getirip bağımsız son prensi ihanet suçuyla astırdı (1283). Bundan böyle “Galler Prensi” unvanı yalnızca İngiltere veliahtlarına verilir oldu. 1290’da mal varlıklarına ve paralarına el koyduğu Yahudileri İngiltere’den kovdu. 1294’te Fransa ve Iskoçya’nın İngiltere’ ye karşı birleşmeleri sonucu başlayan savaş genişleyip İskoçya’yı da içine alınca dayanılmaz parasal yükümlülükler altına giren baronlar direnişe geçtiler. 1299’da Fransa ile barış yaptı. İskoçların yeniden ayaklanmaları sonucu İskoçya üzerine yürürken dizanteriden öldü.
EDWARD II
EDWARD II, İngiltere kralıdır (Caernarvon 1284-Berkeley Kalesi 1327).
Hükümdarlık dönemi: 1307-1327. Kral olunca babasmın tam tersi bir yol izlemeye başladı. 1308’de babasının baş düşmanı Fransa Kralı IV. Philip’in kızı Isabella ile evlendi. 1324’te Fransa’dan bir saldırı beklendiği bahanesiyle mülkü elinden alman Kraliçe Isabella, 1325’te Fransa’ya geçerek oğlunu (geleceğin III. Edward’i) da yanına çağırıp 1326’da isyancı baronlar ve oğluyla birlikte İngiltere’ye geri döndü. Desteksiz kalan Edward, Kenilworth’da hapse atıldı (1326). Isabilla ile baronların kralı tahttan indirme kararı almaları sonucu devrim meclisi III. Edward’i kral seçti. Sağ kalması sakıncalı görülen eski kral Edward, Berkeley Kalesi zindanında öldürüldü.
EDWARD III
EDWARD III, İngiltere kralıdır (Windsor 1312-Richmond 1377).
Hükümdarlık dönemi: 1327-1377. II. Edward’ in oğludur. Saltanatının ilk yılları annesinin denetiminde geçti. 1330’da bir saray baskınıyla Mortimer’i öldürtüp ana kraliçeyi köşesine çekilmeye zorlayarak iktidarı eline aldı. 1337’de Fransa’ya savaş açarak tarihte Yüz Yıl Savaşları diye bilinen büyük mücadeleyi başlattı. 1340’ta kendini Fransa kralı duyurduktan sonra İngiliz Orduları zaferden zafere koştu: Sluis (1340), Crecy (1346) ve Fransa Kralı II. Jean’ ın da tutsak alındığı Poitiers (1356). Bu zaferlerini kutlamak için Dizbağı Nişanı düzenini kurdu. Ancak, veba salgınının İngiltere toplam nüfusunun % 20’sini yok etmesi, hazinenin boşalması ve savaş talihinin tersine dönmesi sonucu 1360’ta Bretigny’de Fransızlar ile barış yapmak zorunda kaldı. Fransa ile savaşın yeniden başlaması sonucu 1375’te İngiltere’nin elinde yalnız Calais ve Bordeaux ile Bayonne arasındaki kıyı şeridi kaldı.
4. Edward – Kaynak: commons.wikimedia.org
EDWARD IV
EDWARD IV, İngiltere kralıdır (Fransa-/Rouen 1442 – Westminster 1483).
York Dükü Richard’ın büyük oğludur. 1459’da Ludlo’da bozguna uğrayan York Dükü İrlanda’ya sığınmak zorunda kalmca, Edward dayıları olan Salisbury ve Warwick kontlarıyla birlikte Calais’ye kaçtı. 1460 başlarında onlarla birlikte İngiltere’ye geçip topladığı bir orduyla krallık güçlerini yenerek Northampton’da VI. Henry’yi tutsak aldı. 1461’de Warwick ve küçük bir cunta tarafından kral ilan edildi. Sürgüne gönderdiği dayısı Warwick’in ayaklanması üzerine Hollanda’ya kaçtı. Warwick, VI. Henry’yi kurtarıp yeniden tahtına oturttuysa da topladığı orduyla Warwick’i Barnet’te (1471) yenerek öldürttü, ülkeyi yeniden denetimi altma aldı. Kraliçe Marguerite yönetimindeki Fransız Ordusu Tewkesbury’de yok edilip VI. Henry de öldürülünce baş düşmanlarının tümü ortadan kalktı. 1475’te Fransa’ya kısa bir sefer düzenleyerek XI. Louis’yi yıllık haraca bağladı. 1482’de İskoçya’ya saldırıp İngiltere’den alınan toprakları geri aldı.
EDWARD V
EDWARD V, İngiltere kralıdır (Westminster 1470 – Londra Kulesi 1483).
IV. Edward’in iki oğlunun büyüğü. 1483’te babasının ölümü üzerine tahta geçtiyse de, üç hafta sonra Londra dışında amcası Gloucester Dükü Richard’ın eline düştü. Çocuk kralın naipliğini üstlenen Gloucester, ağabeyi ölü kralın evliliğinin yasal olmadığı gerekçesiyle yeğenini piç duyurarak tahta el koydu. III. Richard adı altında taç giyip kral oldu. Londra Kulesi’ne kapatılan V. Edward ile kardeşi York Dükü Richard orada öldürüldüler.
EDWARD VI
EDWARD VI, İngiltere ve İrlanda kralıdır (Hampton Court 1537-Greenwich 1553).
VIII. Henry’nin, eşi Jane Seymour’dan doğma tek oğludur. Dokuz yaşında babasının ardılı olduysa da VIII. Henry’nin vasiyetine karşı yeni kralın korumacılığını zora başvurarak üstlenen amcası Somerset Dükü Edward, denetimi eline aldı. Amca ile yeğenin Protestan olmaları yüzünden çıkan Kett Ayaklanması’nı ve öteki kalkışmaları fırsat bilen Warwick Kontu John Dudley ile oğlu Sir Edmund Dubley, Somerset’i etkisiz duruma getirerek kral ve krallık üzerinde egemenlik kurdular. Warwick, Fransa ve İskoçya ile barış yaptıktan sonra zamanını ingiliz Kilisesi’nden Protestanları ayıklamaya ayırdı. Kral 15 yaşında ölünce, bakanlar kurulu Mary Tudor’u (I. Mary) kraliçe duyurdu.
EDWARD VII
EDWARD VII, Büyük Britanya ve İrlanda kralıdır (Londra/Buckingham Sarayı 1841-ay.y.l910).
Hükümdarlık dönemi: 1901-1910. Kraliçe Victoria ile Prens Albert’in büyük oğludur. Henüz bir aylıkken annesi onu Büyük Britanya veliahtı duyurdu. Oxford Ü-niversitesi’ nde okudu. 1861’de Prens Albert öldükten sonra toplumsal etkinliklerden uzaklaşan Kraliçe Victoria’ nın boşluğunu Londra üst tabaka çevrelerinde kıvanç ve başarıyla doldurmaya çalıştı
1863’te Danimarka Kralı IX. Christian’ın büyük kızı Prenses Alexandra ile evlendi. 1901’de Büyük Britanya tarihin en uzun süre veliaht sıfatını taşıyan bir prens olarak 59 yaşında tahta çıktı. Siyasal deneyimsizliğinin bilincinde olduğu kadar 1871’de geçirdiği ölümcül tifonun da izlerini taşıyarak, hükümdarlık dönemindeki bunalımlarda çok az rol oynadı.
8. Edward – Kaynak: commons.wikimedia.org
EDWARD VIII
EDWARD VIII, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda kralıdır (Richmond Park 1894-Paris 1972).
Hükümdarlık dönemi: 1937. Kral V. George ile Kraliçe Mary’nin büyük oğludur. 1907’de Deniz Harp Okulu’na, 1909’da Dortmouth Koleji’ne girdi. 1910’da dedesi Kral VII. Edward ölünce Büyük Britanya veliahtı oldu. 1912-1914 arasında Oxford Üniversitesi’nde okudu. Birinci Dünya Savaşı’nda teğmen rütbesiyle Fransa’daki İngiliz Kuvvetleri Başkomutanı Sir John French’in emir subaylığını yaptı. 1936’da babasının ölümü üzerine VIII. Edward adıyla tahta çıktı. Aynı yıl aralarında Bn. Wallis Warfild Simpson’un da bulunduğu dost grubuyla Akdeniz gezisine çıktı. İstanbul’a kadar gelip Atatürk’ü ziyaret etti. Gezi dönüşünde Başbakan Stanley Baldwin’e iki kez boşanmış olan Bn. Simpson ile evlenmek istediğini bildirdi. Bu evlilik onun İngiltere Kilisesi’ nin başı konumuna ters düştüğü için bakanlar kurulu kralı desteklemeyi kabul etmedi. Aralık 1936’da halkına tahtı bıraktığını duyuran radyo konuşmasından sonra kardeşi York Dükü, VI. George adıyla ardılı olunca, o da Windsor Dükü Edward ünvanını aldı. 1937’de evlenen Windsor Dükü ile Düşesi evlerini Fransa’da kurup daha çok orada yaşadılar. 1940’ta Bahama Adaları’na vali atandı. Savaştan sonra eşiyle birlikte yine Paris’e döndü ve yaşamım burada sürdürdü. Windsor Düşesi’nin The Heart Has its Reasons (Kalbin de Kendi Nedenleri Var) 1956, kralın yaşamına ait bir kitabı vardır.
