İnönü Savaşları

0
Advertisement

Birinci ve İkinci İnönü savaşları hakkında bilgi ve İnönü savaşlarının sonuçları. İnönü Savaşları ne zaman ve nerede olmuş sonuçları ne olmuştur?

Kurtuluş Savaşı içinde İsmet İnönü’nün komutanlığında Eskişehir yakınlarındaki İnönü’de Yunanlılara karşı kazanılan iki savaş.

İnönü Savaşları

Birinci İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921): Batı Cephesi’ndeki Türk Ordusu’nun ilk önemli sınavıdır. Yunanlılar, 6 Ocak sabahı üstün kuvvetlerle İnönü ve Dumlupınar mevkilerine saldırıya geçtiklerinde Yunanlıların önlerindeki bölgeyi tutacak kuvvetler ivedilikle kaydırıldı. Yunan saldırısı başladığında, Kütahya-Gediz bölgesindeki Çerkez Ethem harekatı geçici olarak durduruldu. Bu kuvvetler İnönü ve Dumlupınar savunmasına çekildi. İsmet İnönü, asıl savunma merkezini İnönü’de kurdu. Burası özellikle Eskişehir’in savunmasında önemli bir geçit noktası olşturuyordu. Burada geçen İstanbul-Eskişehir Demiryolu da, İnönü savunma merkeziyle bağlantlıydı. Yunan saldırısı başladığında Türk birlikleri tüm hatlarda oyalama taktiği uyguladı. 8 Ocak günü düşmanın ilerlemesi yavaşlayınca Türk savunma birlikleri İnönü mevziine çekildi. Aynı günün akşamı Yunan kuvvetleri İnönü’deki Türk birlikleriyle karşı karşıya geldiler. 9 Ocak sabahı İnönü’nün güney kanadına saldıran Yunanlılar, inatçı bir direnme karşısında durakladılar. Kuzeyden ilerleyen düşman birlikleri de Yenişehir önlerinde durduruldular. 10 Ocak günü İnönü üzerine ağır bir saldırı başlatıldı. Gündüzbey-İnönü hattında yapılan çetin savaşlarda Çerkez Ethem’i izlemekten gelen yorgun Türk kuvvetleri kahramanca bir savunma yaptılar, Türk Ordusu’ndan asker ve silah bakımından birkaç kat üstün olan düşman bazı Türk mevzilerini ele geçirdi. Ancak öteki bölgelerdeki başarılı savunma sonucu elde ettikleri noktaların yanında akşama doğru saldırı güçlerini de tamamen yitirdiler. Her iki taraf da çok yorgun düştüğünden o gece herhangi bir askeri harekat yapılmadı. 11 Ocak 1921 sabahı, Türk Ordusu savunmada yerlerini alınca, Yunanlıların çekildiğini gördü. Bunun üzerine Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü, süvari tugayını düşmanı izlemekle görevlendirdi. Böylece Yunanlılar, Bursa’nın doğusunda yer alan çıkış kapısına kadar kovalandılar.

Türk Süvari Tugayı, 13 Ocak günü, ileri harekatını sona erdirdi. Birinci İnönü Savaşı, düzenli birliklerin ilk ve önemli başarısı olduğundan, Kurtuluş Savaşı’nın askeri hazırlıklarında, yetkililere büyük cesaret verdi. Ankara’daki ulusal hükümet de bu başarının sağladığı avantajları gözönünde tutan Avrupalı devletlerce İstanbul Hükümeti ile birlikte, 21 Şubat 1921’de toplanan Londra Konferansı’ na çağırıldı.

İkinci İnönü Savaşı (23 Mart-1 Nisan 1921): Ankara Hükümeti’nin de katıldığı Londra Konferansı’nda Batılı devletler özellikle İngiltere, Sevr Antlaşması’nın uygulanması için Ankara Hükümeti’ni isteklerine boyun eğdiremeyince maşa olarak kullandıkları Yunanlıları yeniden ileri harekata başlattılar. Yunanlılar da Birinci İnönü Savaşı’nın yenilgisini silmek için böyle bir harekatı istiyordu.

Advertisement

Küçük Asya Ordularında yeni düzenlemeler yapıldı. Yunanistan’dan yeni birlikler getirildi. Bursa ve Uşak’taki birlikleri birer uçak taburuyla desteklendi. Birinci İnönü Zaferi’nden sonra tuğgeneralliğe yükseltilen İsmet (İnönü) Paşa, daha seri bir tutumla Batı ordularını düzenleme çalışmalarını ilerletti. Komutası altında dört piyade tümeni, bir süvari tümeni, bir süvari alayı ve cephedeki bazı birliklerle Rafet Paşa komutasındaki Güney Cephesi’nde 3 piyade tümeni, üç süvari tümeni ve bağ birlikleri vardı.

Yunanlıların silah üstünlüğü çok fazlaydı. Türk Ordusu’nda yeterli takviye olmamakla birlikte, bazı hazırlıklar, ordunun moralini yükseltecek ölçüdeydi. Savaş planı ise, yine savunma planına göre, Batı ve Güney cephelerinde gelişecek olan Yunan saldırıları İnönü ve Dumlupınar mevzilerinde karşılanacaktı. Bu arada düşmanın ilerlemesini engellemek için bazı birlikler hemen ileri karakol olarak görevlendirilmişlerdi. Yunan Ordusu, 23 Mart 1921 sabahı cephe boyunca ileri harekata başladı. Türk Ordusu, bu sefer daha iyi bir oyalama taktiği uyguladı. 26 Mart günü, düşman iki yandan saldırıya geçti. Çok kanlı çarpışmalar oldu. Bazı noktalardan Türk Ordusu’na girmeyi başaran düşman, Türk askerleriyle göğüs göğüse çarpışmaya başladı. Türk askerinin savaşma azmi ve cesareti giderek düşmanın saldırı gücünü kırdığından, 31 Mart sabahı düşman gevşemeye başladı.

Bu anda, Türk birlikleri karşı saldırıyı başlattılar. Yunan kolordusu, 31 Mart-1 Nisan gecesi çekilmeye başladı. 1 Nisan günü çekilme tüm hızıyla sürdü. Savaş meydanında kalan Yunan Ordusu’nun silah ve cephanesi Türk Ordusu’nun eline geçti. Garp Cephesi Komutanı İsmet Paşa, 1 Nisan günü zaferi, Mustafa Kemal Paşa ile TBMM’ye duyurdu. Bu başarı, Türk kurtuluş harekâtının sonuca ulaşmasında çok etkili oldu. Bu savaştan sonra, bazı siyasal başarılar da elde edildi. Meclis daha çok benimsendi, dışarıda ise, Fransızlar görüşmeler sonucu Zonguldak’ı, İtalyanlar, Antalya’yı boşalttılar. İngilizler ise, Malta’daki Türk aydınlarının bazılarını serbest bıraktılar.


Leave A Reply