İnsan onuru ile ilgili genel bilgilerin, tanımlamaların ve örneklerin verildiği yazımız. İnsan onuru nedir insan onur ne demektir?
İnsan Onuru
Kaynak: pixabay.com
İnsan Onurludur
Onur; insanın kendisine karşı duyduğu öz saygı, haysiyettir. İnsanın değeri ile onurunu eş anlamlı tutanlar vardır. İnsanın değeri, onu başkalarının yanında saygın yapar. Saygınlığı insanın onurudur.
İnsan düşünme, bilme, anlama, konuşma, değerlendirme, plan yapma, kurallar koyma, kültür yaratma gibi kendini diğer canlılardan ayıran farklı özelliklere sahiptir. Bu özellikler ya da olanaklar insanın değerini veya onurunu oluşturur.
İnsan hakları; tüm insanlara insan olmalarından dolayı tanınması gereken haklardır. En temel insan hakkı da yaşama hakkı ‘dır. Temel insan hakları onurlu yaşam için vazgeçilmezdir. İnsan haklarının korunması, onurlu bir yaşamı mümkün kılar. Kişi, bu haklarını kaybettiğinde değerli bir hayat yaşayamaz.
İnsan hakları ile, insanın onurlu yaşama isteğinin mücadelesi yapılmaktadır. Haklarından yoksun bırakılan insan, onuruyla birlikte birçok değerden de yoksun kalmaktadır. Tarihte bunun örnekleri çoktur. Arenalarda aslanların önüne yem olarak atılan insanlar, köle olarak çalıştırılanlar buna örnektir. İnsanların birbirlerine tıpatıp benzemesi mümkün değildir. İnsanları benzer yapan yönleri kadar, benzersiz ve farklı kılan yönleri de vardır. Bunlar:
- Fiziksel görünümü (boyu, kilosu, rengi, cinsiyeti parmak izi vb.)
- Kişilik özellikleri (girişkenliği, karamsarlığı, tezcanlılığı, utangaçlığı, özgüveni, vb.)
- Zeka düzeyi ve özel yetenekleri
- İlgi alanları (hobileri, beğenileri, giyim tarzı, yürüyüşü, sevdiği yiyecekler, hayalleri vb.)
- Sosyal koşulları (Aile ortamı, mesleği, statüleri, gelir düzeyleri, arkadaş çevresi, inançları vb.)
İnsan sadece biyolojik bir varlık değil, inanç yönü, duyguları, sosyal ve ahlaki yönleri olan çok yönlü varlıktır. İnsanın doğuştan getirdiği ya da sonradan kazandığı bu farklılıklar doğaldır ve saygıdeğerdir. İnsanların seçme şansına sahip olmadıkları ırk, renk, beden ölçüleri vb. özellikler üstünlük nedeni ya da aşağılanma nedeni olamaz.
Bireyler bu niteliklerinin her biri ile özeldir ve saygıyı hak eder. İnsanların başkalarına benzeme mecburiyeti yoktur. Bu niteliklerden herhangi biri nedeniyle bireylerin ayrımcılığa tabi tutulması insanlık açısından kabul edilemez; ayrımcılık, insan haklarına, demokrasiye ve ahlaka aykırıdır.
Başka birinin davranışlarının yanlış değil de, kendince doğal olduğunu düşündüğümüzde, herkesin davranışlarına, farklılıklarına daha hoşgörülü bakmaya başlarız. Anlarız ki karşımızdakinin tarzı, değerleri ve eğilimleri kendincedir.
Farklılıklara saygı duyma insan olmanın gereğidir.
• Demokrasinin özünde, herkesi kendi konumunda kabul etmek vardır. Demokrasinin gereği olarak insanın, birlikte yaşamaya engel olan ön yargılarından arınması, insanlar arasında ayrımcılık yapmaktan kaçınması gerekir.
• İnsan hakları, insanlar arasındaki farklılıklar ne olursa olsun, ahlâki değer bakımından onları eşit görür. Zengin ve yoksul, yaşlı ve genç, siyah ve beyaz, büyük ve küçük kim olursa olsun, saygıyla yaklaşır. Bizim de başkasına saygıyla yaklaşmamızı ister.
• Geleceğin etkin ve demokratik vatandaşının;
- – Herkesi olduğu gibi kabul etmesi,
- – Birlikte yaşama isteğine engel olan ön yargılardan kaçınması,
- – Başkalarına bire bir benzemeye çalışmaması,
- – Kendini toplumun veya dünyanın insanlarından soyutlamaması gerekir.
NOT : İnsan onuru, insan haklarının özündeki temel değerdir. Bu durum Evrensel İnsan Haklan Bildirgesi’nin ön sözünde: “İnsanlık topluluğunun bütün üyelerinde bulunan onurun; eşit ve başkasına aktarılamaz hakların tanınması, dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğu…” şeklinde vurgulanmıştır.
NOT : Bilinçlenme farklılıkların nedenlerini görmemizi sağlıyor. Başkasının farklılıklarını, farklılıklarının nedenlerini anlayınca ona sıcak bakmamız, öte-kileştirmeden kabullenmemiz kolaylaşır.
Bir insana kendi kişiliğini sahiplenme özgürlüğünü tanıyınca, onu yargılamayıp kabullenince, karşınızdakine gerçek benliğini armağan ediyorsunuz demektir.
